نیوار

مقاله پژوهشی

مطالعه وضعیت اقلیمی مه در فرودگاه اردبیل در دوره آماری 2011 تا 2020

راضیه پهلوان؛ محمد مرادی؛ سحر تاج بخش؛ مجید آزادی؛ مهدی رهنما

دوره 46، 116-117 ، فروردین 1401، صفحه 1-12

https://doi.org/10.30467/nivar.2022.294577.1197

چکیده

وجود مه باعث کاهش دید افقی به کمتر از 1000 متر می‌شود و خدمت‌رسانی حمل و نقل هوایی را دچار اختلال می‌کند و می‌تواند نشست و برخاست هواپیماها را غیر ممکن ‌سازد. رخداد مه در صنعت هوانوردی به دلیل تأخیر و لغو پروازها هزینه‌ای بالغ بر صدها میلیون دلار به بار می‌آورد، بنابراین شناخت وضعیت اقلیمی مه در فرودگاه‌ها می‌تواند به تشخیص و پیش‌بینی ... بیشتر وجود مه باعث کاهش دید افقی به کمتر از 1000 متر می‌شود و خدمت‌رسانی حمل و نقل هوایی را دچار اختلال می‌کند و می‌تواند نشست و برخاست هواپیماها را غیر ممکن ‌سازد. رخداد مه در صنعت هوانوردی به دلیل تأخیر و لغو پروازها هزینه‌ای بالغ بر صدها میلیون دلار به بار می‌آورد، بنابراین شناخت وضعیت اقلیمی مه در فرودگاه‌ها می‌تواند به تشخیص و پیش‌بینی بهتر آن کمک کند و مدیریت پروازها را به صورت بهینه و کمترین هزینه ممکن سازد. در این مطالعه، از داده‌های متار (METAR) فرودگاه‌ اردبیل طی سال‌های 2011 تا 2020 برای تشخیص و جداسازی انواع مه از الگوریتم تردیف و راسموسن استفاده و وضعیت اقلیم مه در طول مدت مورد مطالعه تحلیل شد. نتایج به دست آمده نشان داد که بیشترین و کمترین فراوانی مه به ترتیب از نوع تابشی و بارشی است. از نظر مدت زمان رخداد نیز مه تابشی و بارشی به ترتیب، طولانی‌ترین و کوتاه‌ترین انواع مه بودند. بیش‌ترین گزارش رخداد مه در طول سال‌های مورد مطالعه، ساعات 3 و 4 گرینویچ بود. توزیع ماهانه مه تابشی نشان داد که اغلب رخدادها در فصل پاییز و اوایل زمستان (سپتامبر تا دسامبر) است. در طول سال‌های مورد مطالعه، تغییرات سالانه رخداد مه، روند مشخصی را در تعداد ساعات مه، به جز سه سال آخر که روند کاهشی دارند، نشان نمی‌دهد.

مقاله پژوهشی

بررسی تغییرات مکانی و زمانی رطوبت خاک سطحی در ایران با استفاده از محصول SMAP L4

ابراهیم اسعدی اسکویی؛ لیلا گودرزی؛ جلیل هلالی

دوره 46، 116-117 ، فروردین 1401، صفحه 13-25

https://doi.org/10.30467/nivar.2022.315991.1206

چکیده

علیرغم نقش مهم رطوبت سطح خاک در مدیریت منابع آب و خاک متاسفانه در ایران شبکه سراسری پایش رطوبت خاک وجود نداشته و توزیع مکانی ایستگاه‌های اندازه‌گیری محدود می‌باشد. بنابراین، در پژوهش حاضر تلاش شد نقشههای توزیع مکانی و زمانی رطوبت خاک از محصولات SMAP در طی بازه زمانی 2015 تا 2021 در گستره ایران استخراج و تحلیل گردد. نتایج نشان می‌دهد مقادیر ... بیشتر علیرغم نقش مهم رطوبت سطح خاک در مدیریت منابع آب و خاک متاسفانه در ایران شبکه سراسری پایش رطوبت خاک وجود نداشته و توزیع مکانی ایستگاه‌های اندازه‌گیری محدود می‌باشد. بنابراین، در پژوهش حاضر تلاش شد نقشههای توزیع مکانی و زمانی رطوبت خاک از محصولات SMAP در طی بازه زمانی 2015 تا 2021 در گستره ایران استخراج و تحلیل گردد. نتایج نشان می‌دهد مقادیر ماهانه رطوبت خاک عمق 5 سانتیمتری در دوره 7 ساله در ایران بین 005/0 تا 538/0 مترمکعب بر مترمکعب متغیر بوده و میانگین زمانی-مکانی رطوبت خاک کشور 137/0 مترمکعب بر مترمکعب می‌باشد. تحلیل نقشههای میانگین ماهانه رطوبت خاک توسط SMAP نشان داد که بیشترین و کمترین مقدار میانگین 7 ساله در ماه‌های فوریه و اوت به ترتیب 192/0 و 079/0 مترمکعب بر مترمکعب می‌باشد. از نظر پراکنش مکانی نیز بیشترین مقادیر میانگین سالانه رطوبت خاک در مناطق شمالی و غربی، و کمترین مقدار در مناطق مرکزی و جنوب شرقی متمرکز است. تحلیل مکانی رطوبت خاک بر اساس مقیاس استانی نیز نشان می‌دهد بالاترین میانگین سالانه رطوبت خاک در استان‌های گیلان، مازندران، کهگیلویه و بویراحمد، و البرز به ترتیب 294/0، 243/0، 216/0 و 209/0 مترمکعب بر مترمکعب است در حالی که کمترین مقادیر آن را می‌توان در استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و یزد به ترتیب 076/0، 091/0، و 096/0 مترمکعب بر مترمکعب مشاهده نمود. بر اساس نتایج به دست آمده در این مطالعه که در مقیاس کلان کشور انجام شد، می‌توان از آن به عنوان ابزار سودمندی در مدیریت جامع منابع آب و خاک استفاده نمود.

مقاله ترویجی

مروری بر مطالعات تاثیرات تغییرات اقلیمی بر طوفان‌های حاره‌ای

مهریار علی محمدی؛ محمد پاخیره زن؛ سعیده خوارزمی

دوره 46، 116-117 ، فروردین 1401، صفحه 26-39

https://doi.org/10.30467/nivar.2022.322810.1210

چکیده

این مقاله درصدد است، به بررسی تاثیرات تغییرات اقلیمی بر طوفان‌های حاره‌ای بپردازد. مطالعه حاضر با بهره‌گیری و بررسی منابع کتابخانه‌ای موجود انجام گرفته است. نتایج نشان می دهد که گرم شدن سطح اقیانوس منجر به طوفان‌های حاره‌ای شدیدتر می شود. از طرف دیگر با بالا آمدن سطح آب اقیانوس، قدرت تخریب طوفان ها در مناطق ساحلی بیشتر خواهد شد. ... بیشتر

مقاله پژوهشی

ارزیابی اقدامات تطبیقی تغییر اقلیم بر درآمد کشاورزان روستایی شهرستان کاشمر در دشت ترشیز

حمید محمدی؛ ساناز هدایت شیشوان

دوره 46، 116-117 ، فروردین 1401، صفحه 40-54

https://doi.org/10.30467/nivar.2022.329871.1213

چکیده

تغییرات آب و هوایی که با گرم شدن زمین و تهدید بالقوه شدیدی را برای اکوسیستم‌های طبیعی و توسعه پایدار منابع طبیعی ایجاد می‌کند و اثرات منفی تغییرات اقلیم هم بر محیط زیست و اقتصاد کشور تأثیر می‌گذارد. در این مقاله، ما یک مدل برنامه‌ریزی ریاضی مثبت برای ارزیابی اقدامات تطبیقی تغییر اقلیم بر درآمد کشاورزان روستایی و مدیریت منابع طبیعی ... بیشتر تغییرات آب و هوایی که با گرم شدن زمین و تهدید بالقوه شدیدی را برای اکوسیستم‌های طبیعی و توسعه پایدار منابع طبیعی ایجاد می‌کند و اثرات منفی تغییرات اقلیم هم بر محیط زیست و اقتصاد کشور تأثیر می‌گذارد. در این مقاله، ما یک مدل برنامه‌ریزی ریاضی مثبت برای ارزیابی اقدامات تطبیقی تغییر اقلیم بر درآمد کشاورزان روستایی و مدیریت منابع طبیعی در دشت ترشیز پرداخته شده است. ابتدا روند تغییرات دما و بارش در دشت ترشیز طی سال‌های 1398-1360 بررسی انجام شد. سپس، با استفاده از تحلیل‌های رگرسیونی اثر متغیرهای متوسط دما و بارش سالانه بر عملکرد و سطح زیر کشت محصولات منتخب زراعی این دشت مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تغییر اقلیم بر بهبود اصلاح الگو کشت تأثیر مثبتی بر درآمد خانوار کشاورز داشته است. برای تحقق توسعه پایدار در زمینه تغییرات اقلیم، توسعه پایدار منابع طبیعی تحت حفاظت از محیط زیست (حفظ مراتع و پوشش گیاهان) باید افزایش یابد. از طرفی عملکرد اغلب محصولات منتخب اثر منفی و معنی‌داری داشته و منجر به کاهش سطح زیر کشت گندم آبی، زعفران و بادمجان در الگوی زراعی دشت ترشیز می‌شود. با رخداد تغییر اقلیم مجموع بازده ناخالص کشاورزان روستایی دشت ترشیز به میزان 17/11 درصد و مجموع آب مصرفی در الگوی کشت 77/5 درصد نسبت به شرایط سال پایه کاهش می‌یابد. پیشنهاد می‌شود که از روش‌های کم آبیاری، فناوری‌های بذر اصلاح شده و پربازده از لحاظ مقاومت به خشکسالی و حفاظت از پوشش کیاهایی مراتع (عدم چرای دام در مرتع) استفاده شود

مقاله پژوهشی

ارزیابی پنج مدل مختلف روش والیانتزاس در برآورد تبخیر-تعرق گیاه مرجع (مطالعه موردی: استان لرستان)

خشایار پیغان؛ شکور طافی؛ زهرا میری؛ amir soltani؛ میلاد پورمنصوری

دوره 46، 116-117 ، فروردین 1401، صفحه 55-65

https://doi.org/10.30467/nivar.2022.346284.1219

چکیده

تبخیر-تعرق گیاه مرجع و تخمین دقیق آن، نقشی اساسی در برنامه‌ریزی آبیاری، تعیین دور آبیاری و نیز در مطالعات مربوط به مدل‌سازی بیلان آب هر منطقه ایفا می‌کند. روش والیانتزاس یکی از جدیدترین روش‌ها جهت محاسبه تبخیر-تعرق مرجع می‌باشد که از مزایای آن می‌توان به کاربرد ساده در واسنجی منطقه‌ای و کاربردهای هیدرولوژیکی اشاره کرد. در این ... بیشتر تبخیر-تعرق گیاه مرجع و تخمین دقیق آن، نقشی اساسی در برنامه‌ریزی آبیاری، تعیین دور آبیاری و نیز در مطالعات مربوط به مدل‌سازی بیلان آب هر منطقه ایفا می‌کند. روش والیانتزاس یکی از جدیدترین روش‌ها جهت محاسبه تبخیر-تعرق مرجع می‌باشد که از مزایای آن می‌توان به کاربرد ساده در واسنجی منطقه‌ای و کاربردهای هیدرولوژیکی اشاره کرد. در این مطالعه به منظور بررسی میزان دقت پنج مدل مختلف روش والیانتزاس، تبخیر-تعرق مرجع ماهانه طی سال‌های 1999 تا 2018، در نه ایستگاه هواشناسی استان لرستان (ازنا، الشتر، الیگودرز، بروجرد، پلدختر، خرم‌آباد، درود، کوهدشت و نورآباد) محاسبه و نتایج حاصله با روش مرجع FAO-56 مقایسه گردید. نتایج نشان داد بر اساس دو آماره RMSE و CRM، مدل والیانتزاس 2 بهترین عملکرد را داشت. آماره R2 برای مدل والیانتزاس 4 در چهار ایستگاه برابر 96/0 بود و بر اساس این آماره، مدل والیانتزاس 4 بهترین عملکرد را در تخمین تبخیر-تعرق مرجع ثبت کرد. به تفکیک ایستگاه نیز، مدل والیانتزاس 4 در پنج ایستگاه و مدل والیانتزاس2 در چهار ایستگاه، دقیق‌ترین عملکرد را ارائه نمودند و در نتیجه می‌توان مدل‌های والیانتزاس 4 و 2 را برای کاربرد در استان لرستان پیشنهاد کرد. هم‌چنین در چهار ایستگاه مدل والیانتزاس 5، در چهار ایستگاه مدل والیانتزاس 3 و در یک ایستگاه مدل والیانتزاس 1 با ثبت ضعیف‌ترین عملکرد، نشان دادند که برای استفاده در استان لرستان مناسب نمی‌باشند. در مجموع علی‌رغم تخمین کم‌تر از حد در محاسبه تبخیر-تعرق مرجع، هر پنج مدل روش والیانتزاس نزدیکی قابل قبولی با روش FAO-56 داشتند و می‌توان نتایج حاصل از این روش را قابل اعتماد دانست.

مقاله پژوهشی

بررسی همدیدی-ترمودینامیکی پدیده گردو خاک در استان اصفهان(مطالعه موردی)

لیلا امینی؛ حسینعلی نریمانی؛ مینا معتمدی؛ اکرم پرنده خوزانی

دوره 46، 116-117 ، فروردین 1401، صفحه 66-85

https://doi.org/10.30467/nivar.2022.337120.1217

چکیده

چکیدهیکی از تبعات تغییرات اقلیمی، کمبود آب شیرین و به تبع آن تخریب سرزمین یا بیابان‌زایی، افزایش فرسایش بادی و وقوع طوفان‌های گرد و غبار می‌باشد. هرچند با اجرای عملیات بیابان زدایی، سعی در کنترل اثرات مخرب طوفان‌های گرد و غبار می‌شود ولی شناسایی علل وقوع فرسایش، پراکنش زمانی طوفان‌ها و جانمایی پهنه‌های شروع طوفان‌ها، می‌تواند ... بیشتر چکیدهیکی از تبعات تغییرات اقلیمی، کمبود آب شیرین و به تبع آن تخریب سرزمین یا بیابان‌زایی، افزایش فرسایش بادی و وقوع طوفان‌های گرد و غبار می‌باشد. هرچند با اجرای عملیات بیابان زدایی، سعی در کنترل اثرات مخرب طوفان‌های گرد و غبار می‌شود ولی شناسایی علل وقوع فرسایش، پراکنش زمانی طوفان‌ها و جانمایی پهنه‌های شروع طوفان‌ها، می‌تواند در اثربخشی پروژه‌ها و کاهش خسارات ناشی از بروز طوفان‌ها موثر باشد. در همین راستا، این پژوهش با هدف شناخت عوامل جوی موثر در فعالیت کانون‌های گرد و غبار با منشا داخلی استان اصفهان انجام شد. با علم بر وجود کانون‌های داخلی و محل آنها ، تاریخ وقوع گرد و غبارهای محلی، شدید و کوتاه مدت در محل کانون‌ها، مورد بررسی همدیدی -دینامیکی وترمودینامیکی قرار گرفت. نتایج نشان داد که شرایط همرفتی در این موارد نقش به سزایی داشته وتشخیص وقوع خیزش چنین گرد و غبارهای داخلی با توجه به بازه زمانی وقوع و محلی بودن، نیاز به اطلاعات ترمودینامیکی به ویژه شاخص‌های cin, cape, TT, ki, ko, li و ابزاری مانند نمودار اسکیوتی دارد .همچنین با توجه به مقیاس این پدیده‌ها، نقشه‌های همدیدی کمک زیادی نمی‌کند و خروجی مدل‌های خرد مقیاس از جمله wrf ، تصاویر ماهواره و در صورت دسترسی رادار مورد نیاز است .

مقاله پژوهشی

بررسی نقش پوشش گیاهی در شکل‌گیری گردوخاک جنوب شرق ایران

ساویز صحت؛ مهدی رهنما؛ سارا کرمی؛ عباس رنجبر؛ نوشین خدام

دوره 46، 116-117 ، فروردین 1401، صفحه 86-100

https://doi.org/10.30467/nivar.2022.338531.1218

چکیده

در این مقاله چشمه‌های گردوخاک و عوامل موثر بر وقوع پدیده‌های گردوخاک در جنوب‌شرق ایران بررسی شد. بدین منظور از داده‌های دیدبانی‌ایستگاه‌های همدیدی استان سیستان‌وبلوچستان، داده‌های بازتحلیل‌ ERA5 و داده‌های ماهواره‌ای در بازه زمانی 2018-2009 استفاده شد. با استفاده از مدل GOCART میزان شار قائم گردوخاک از سطح تخمین زده ‌شد. به منظور ... بیشتر در این مقاله چشمه‌های گردوخاک و عوامل موثر بر وقوع پدیده‌های گردوخاک در جنوب‌شرق ایران بررسی شد. بدین منظور از داده‌های دیدبانی‌ایستگاه‌های همدیدی استان سیستان‌وبلوچستان، داده‌های بازتحلیل‌ ERA5 و داده‌های ماهواره‌ای در بازه زمانی 2018-2009 استفاده شد. با استفاده از مدل GOCART میزان شار قائم گردوخاک از سطح تخمین زده ‌شد. به منظور تعیین چگونگی انتقال گردوخاک، سامانه‌های همدیدی حاکم بر منطقه به صورت فصلی بررسی شد. همچنین میانگین فصلی شاخص SAVI برای بررسی پوشش گیاهی در منطقه موردمطالعه و تغییرات فصلی آن ارائه شد. نتایج نشان داد چهار چشمه گردوخاک در استان سیستان‌وبلوچستان و دو چشمه در کشورهای افغانستان و پاکستان وجود دارد که بر این استان اثر می‌گذارد. یکی از اصلی‌ترین عوامل فعال‌سازی چشمه‌های گردوخاک، وزش بادهای شدید بر روی این مناطق بویژه در فصل تابستان است، به‌گونه‌ای که میانگین سرعت باد بر روی مرز ایران و افغانستان به بیش از 10 متربرثانیه می‌رسد. وجود سامانه‌های کم‌فشار بر روی شرق ایران و غرب افغانستان و پرفشار برروی هندوکش سبب ایجاد گرادیان فشاری قابل‌توجه در منطقه مرزی دو کشور می‌شود. بررسی یک رخداد گردوخاک شدید در منطقه موردمطالعه نشان داد که ذرات گردوخاک از مناطق اطراف دریاچه هامون و مرز افغانستان و پاکستان گسیل شده و تحت‌تأثیر جریان‌های شمال و شمال‌شرقی وارد مناطقی از افغانستان، پاکستان و جنوب‌شرقی ایران شده‌اند. در این مورد مطالعاتی دیدافقی در دو ایستگاه زابل و زهک به کمتر از 1کیلومتر رسیده و سرعت وزش باد نیز به بیش از 24متربرثانیه رسیده است.

مقاله پژوهشی

مطالعه مروری میزان دما و شوری آب‌های جنوب ایران در بازه‌ی زمانی 2005 تا 2012، با استفاده از داده‌های WOA13

دانیال قادری؛ مصطفی سلگی؛ مهرناز فرزین‌گهر

دوره 46، 116-117 ، فروردین 1401، صفحه 101-117

https://doi.org/10.30467/nivar.2022.199862.1138

چکیده

در این مطالعه، با توجه به اهمیت کمیت‌های دما و شوری در شناخت پدیده‌های دریایی، سعی شده است تغییرات این کمیت‌ها با استفاده از داده‌های WOA13 بررسی گردد و شرایط هر یک از این کمیت‌ها در فصول مختلف سال و در عمق‌های متفاوت تعیین گردد. ازاین‌رو با انتخاب مجموعه داده‌های تاریخچه‌ای پایگاه داده WOA13 که به شکل میانگین فصلی دما و شوری در بازه‌ی ... بیشتر در این مطالعه، با توجه به اهمیت کمیت‌های دما و شوری در شناخت پدیده‌های دریایی، سعی شده است تغییرات این کمیت‌ها با استفاده از داده‌های WOA13 بررسی گردد و شرایط هر یک از این کمیت‌ها در فصول مختلف سال و در عمق‌های متفاوت تعیین گردد. ازاین‌رو با انتخاب مجموعه داده‌های تاریخچه‌ای پایگاه داده WOA13 که به شکل میانگین فصلی دما و شوری در بازه‌ی زمانی 2005 تا 2012 است، به روش درون‌یابی IDWاقدام به ترسیم نقشه‌های دما و شوری در سطح، عمق 5، 20 و 50 متری شده است. به‌منظور شناخت نحوه‌ی تغییرات این کمیت‌ها در عمق نیز نقشه مقطع پروفایل عمودی در 6 خط مختلف ایجاد شده است. همچنین در ادامه نتایج حاصل نیز با کارهای صورت گرفته در منطقه‌ی موردمطالعه، مقایسه شده است. با توجه به این داده‌ها می‌توان نتیجه گرفت؛ در خلال تغییر فصل از زمستان به تابستان، شوری و دما از دریای عمان به بخش شمالی خلیج فارس افزایش پیدا می‌کند و در فصل پاییز همراه با کاهش است. این امر به‌خوبی چرخه ترموهالاین منطقه را تشریح می‌کند، همچنین به ترتیب بیشترین و کمترین میزان شوری در بخش شمالی خلیج فارس و دریای عمان، تجربه می‌شود و به ترتیب بیشترین و کمترین میزان دما مربوط به بخش مرکزی خلیج فارس (فصل تابستان) و بخش شمالی خلیج فارس (در فصل‌های زمستان و بهار) است.

مقاله پژوهشی

طبقه بندی اقلیمی استان خوزستان بر اساس روش لیتن اسکی

سیده لاله سادات اصل؛ غلامرضا یاوری؛ فرید اجلالی

دوره 46، 116-117 ، فروردین 1401، صفحه 118-127

https://doi.org/10.30467/nivar.2022.273051.1181

چکیده

اجرای توسعه پایدار مناطق نیازمند برنامه‌ریزی دقیق بر اساس استعدادها و محدودیت‌های منابع است و اقلیم هر منطقه از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده توان توسعه محل می‌باشد. در این راستا ویژگی‌های اقلیمی و عناصر غالب آن که در پراکندگی و شکل‌گیری پدیده‌های حیاتی (نبات، حیوان، انسان) نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا می‌کنند، به عنوان یکی از مهم‌ترین ... بیشتر اجرای توسعه پایدار مناطق نیازمند برنامه‌ریزی دقیق بر اساس استعدادها و محدودیت‌های منابع است و اقلیم هر منطقه از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده توان توسعه محل می‌باشد. در این راستا ویژگی‌های اقلیمی و عناصر غالب آن که در پراکندگی و شکل‌گیری پدیده‌های حیاتی (نبات، حیوان، انسان) نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا می‌کنند، به عنوان یکی از مهم‌ترین فاکتورهای طبیعی-محیطی ارزیابی می‌شوند. چنانچه تضمین توفیق کامل غالب برنامه‌ریزی‌های توسعه کشاورزی، صنعت، پروژه‌های آبیاری، حمل و نقل، بهداشت و غیره هنگامی بدست می‌آید که با شناخت اقلیم و استفاده از پتانسیل‌های گوناگون آن همراه باشد. هدف از انجام این پژوهش طبقه‌بندی اقلیمی استان خوزستان بر اساس روش لیتن‌اسکی می‌باشد. در روش لیتن‌اسکی سه عنصر اولیه دما، بارش و ضریب بری استفاده می‌شود. این روش برای جامعیت طبقه‌بندی از شاخص‌های کمکی استفاده می‌کند که شامل سه شاخص انطباق، تداوم فصل خشک و وضعیت تابش خورشید می‌باشد. برای محاسبه شاخص داده‌های هواشناسی شامل بارش، دمای کمینه، دمای بیشینه و رطوبت نسبی 13 ایستگاه هواشناسی شامل شهرستان‌های اهواز، ایذه، اندیمشک، ماهشهر، بهبهان، دزفول، آزادگان، رامهرمز، شوشتر، مسجدسلیمان، امیدیه، شادگان و شوش در طی سالهای 1370 تا 1397 جمع‌آوری گردید. برای محاسبه و تحلیل شاخص‌ها از دو نرم‌افزار Excel و SPSS استفاده شده است. نتایج نشان داد که وضعیت اقلیمی شهرستانهای خوزستان بر اساس ضریب بری شاخص لیتین اسکی به 4 گروه تفکیک شد.

مقاله پژوهشی

پیش‌بینی و بررسی داده‌های دمای کمینه، دمای بیشینه و بارش ایستگاه همدیدی قزوین (2021-2100) با به‌کارگیری مدل LARS-WG و پایگاه اطلاعاتی DKRZ

فاطمه برزو؛ هادی رمضانی اعتدالی؛ عباس کاویانی

دوره 46، 116-117 ، فروردین 1401، صفحه 128-149

https://doi.org/10.30467/nivar.2022.347939.1220

چکیده

بهبود کشاورزی، مدیریت منابع آبی، مدیریت سیلاب و جلوگیری از آسیب‌های محیط‌زیستی در دوره‌های آتی، مستلزم پیش‌بینی داده‌های اقلیمی و سازگاری مدیریت و تصمیم‌گیری‌های کلان با این تغییرات است. امروزه با به‌کارگیری مدل‌ها و پایگاه‌های اطلاعاتی تحت وب امکان پیش‌بینی‌ این داده‌ها وجود دارد. به این منظور در پژوهش حاضر، داده‌های ... بیشتر بهبود کشاورزی، مدیریت منابع آبی، مدیریت سیلاب و جلوگیری از آسیب‌های محیط‌زیستی در دوره‌های آتی، مستلزم پیش‌بینی داده‌های اقلیمی و سازگاری مدیریت و تصمیم‌گیری‌های کلان با این تغییرات است. امروزه با به‌کارگیری مدل‌ها و پایگاه‌های اطلاعاتی تحت وب امکان پیش‌بینی‌ این داده‌ها وجود دارد. به این منظور در پژوهش حاضر، داده‌های حاصل از پایگاه اطلاعاتی تحت وب DKRZ (Deutsches Klimarechenzentrum GmbH) و مدل LARS-WG، تحت سه متغیر (دمای کمینه، دمای بیشینه و بارش) دشت قزوین در پنج مدل گردش عمومی جو گزارش پنجم IPCC (EC-EARTH, GFDL-CM3, HadGEM2-ES, MIROC5, MPI-ESM-MR) تحت دو سناریو انتشار (5/4 و 5/8) در دوره‌های آتی (2021-2040، 2041-2060، 2061-2080، 2081-2100) محاسبه و مقایسه شدند. اختلاف متغیرها در هر دوره‌، نسبت به مقادیر میانگین خود در دوره پایه (1991-2020) بررسی شدند. بالاترین و پایین‌ترین میزان متغیرهای اقلیمی در طول دوره‌های آتی و مدل گردش عمومی جو و سناریوی آن، معرفی شد. در دوره 2021-2100 مدل‌های LARS-WG-RCP4.5، LARS-WG-RCP8.5 و DKRZ-RCP8.5 به‌ترتیب 0.65، 8/0 و 63/0 درجه سانتی‌گراد افزایش دما حداقل را نسبت به دوره پایه و DKRZ-RCP4.5، 61/0 درجه سانتی‌گراد کاهش دما حداقل را نسبت به دوره پایه گزارش می‌کنند. مدل‌های حاصل از LARS-WG تحت سناریوهای 5/4 و 5/8 به‌ترتیب 75/0 و 86/0 درجه سانتی‌گراد افزایش دما حداکثر را پیش‌بینی می‌کنند. مدل‌های پایگاه اطلاعاتی DKRZ تحت سناریوهای 5/4 و 5/8 به ترتیب 53/2 و 16/1 درجه سانتی‌گراد کاهش دما حداکثر را گزارش می‌کنند. طبق نتایج مدل‌ها، بارش LARS-WG-RCP4.5، LARS-WG-RCP8.5، DKRZ-RCP4.5 و DKRZ-RCP8.5، به‌ترتیب 35/16، 13/24، 146 و 97/145 میلی‌متر نسبت به مقدار آن در دوره پایه افزایش می‌یابد.

مقاله پژوهشی

پایش خشک‌سالی کشاورزی با تاکید بر داده‌های اقلیم، پوشش گیاهی و رطوبت خاک در استان هرمزگان

محسن نوری پوردرگزی؛ ام البنین بذرافشان؛ یحیی اسماعیلپور

دوره 46، 116-117 ، فروردین 1401، صفحه 150-164

https://doi.org/10.30467/nivar.2022.352541.1224

چکیده

تحقیق حاضر به پایش و ارزیابی تغییرات رطوبت خاک و پوشش گیاهی با استفاده از تکنیک دورسنجی و ارتباط آن با شاخص بارش- تبخیر تعرق استاندارد شده در حوضه آبخیز بندر- سدیج و کل- مهران در استان هرمزگان می‌پردازد. با این هدف داده‌های رطوبت خاک در عمق 0-10 سانتیمتری از تصاویر ماهواره‌ای GLDAS و شاخص خشکسالی رطوبت خاک استاندارد شده (SMDI) محاسبه و برای ... بیشتر تحقیق حاضر به پایش و ارزیابی تغییرات رطوبت خاک و پوشش گیاهی با استفاده از تکنیک دورسنجی و ارتباط آن با شاخص بارش- تبخیر تعرق استاندارد شده در حوضه آبخیز بندر- سدیج و کل- مهران در استان هرمزگان می‌پردازد. با این هدف داده‌های رطوبت خاک در عمق 0-10 سانتیمتری از تصاویر ماهواره‌ای GLDAS و شاخص خشکسالی رطوبت خاک استاندارد شده (SMDI) محاسبه و برای محاسبه‌ی تغییرات پوشش گیاهی از شاخص استاندارد شده (SNDVI) استفاده گردید. برای بررسی خشکسالی کشاورزی از شاخص بارش- تبخیرتعرق استاندارد شده ((SPEI استفاده شد و نتایج پایش شاخص‌ها با روش‌های آماری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از همبستگی بین SPEIو SMDI نشان داد، در تمام زیرحوضه‌ها با افزایش مقیاس زمانی ضرایب همبستگی افزایش می‌یابد که بالاترین همبستگی مربوط به زیرحوضه‌ی میناب(0.764=R) درمقیاس زمانی 12 ماهه است. بررسی مشخصه‌های خشکسالی (شدت-مدت و بزرگی) نشان داد، SPEI نسبت به SMDI شدت‌و بزرگی های بیشتری را در زمان‌ تداوم‌های کمتری نشان می دهد. بررسی SNDVIنشان داد، در اکثر زیرحوضه‌ها از سال 2012 به بعد، روند کاهشی پوشش گیاهی مشهود است. بررسی ارتباط SPEI با SMDI و SNDVI نشان داد، SNDVI همبستگی بالایی با SPEI و SMDI در مقیاس زمانی بلندمدت دارد. بررسی برآورد خشکسالی‌های تاریخی بین سه شاخص نشان داد، اگرچه هر سه شاخص، اغلب وضعیت خشکسالی را نشان دادند، اما SPEI همیشه وضعیت خیلی شدید را در مقایسه با تغییرات رطوبت خاک و پوشش گیاهی نشان داده است که نشان‌دهنده‌ی پاسخ همراه با تاخیر در تغییرات رطوبت خاک و پوشش گیاهی به خشکسالی هواشناسی است.

مقاله پژوهشی

پیش نگری سطح آب دریا و دمای آن در منطقه دریای پارس تحت سناریوی‌ های SSPs

منصوره کوهی؛ ایمان بابائیان

دوره 46، 116-117 ، فروردین 1401، صفحه 165-173

https://doi.org/10.30467/nivar.2022.360864.1225

چکیده

دریای عرب یکی از پهنه‌های آبی برتردد دریایی در جهان محسوب می‌شود که همواره از لحاظ مقابله با خواص اقیانوس شناسی دارای اهمیت بالایی است. تغییر دمای سطح دریا ( SST) و افزایش سطح آب دریا ( SLR) بر همه اشکال زندگی در نواحی مجاور این دریا از جمله سواحل دریای عمان و خلیج فارس تاثیرگذار است. به همین دلیل درک تغییرات این مشخصه در دریای عرب بسیار ... بیشتر

هواشناسی

سازمان هواشناسی ایران

دوره 1، شماره 12 ، اسفند 1339، ، صفحه 22-26

چکیده

همانطور که قبلا هم اشاره شد در روز ۳۰ اکتبر سال ۱۹5۹ دولت ایران بعنوان صد و سومین نماینده بعضویت سازمان هواشناسی جهانی در آمد. برای اینکه بدانیم هواشناسی در مملکت ما چگونه پیدا شده و ترقیات آن به چه نحو صورت گرفته است لازم ست چندین سال بعقب بر گردیم، در سالهای جنگ دوم جهانی رفت و آمد هواپیما های خارجی موجب گردید که یک واحد کوچک هواشناسی ... بیشتر همانطور که قبلا هم اشاره شد در روز ۳۰ اکتبر سال ۱۹5۹ دولت ایران بعنوان صد و سومین نماینده بعضویت سازمان هواشناسی جهانی در آمد. برای اینکه بدانیم هواشناسی در مملکت ما چگونه پیدا شده و ترقیات آن به چه نحو صورت گرفته است لازم ست چندین سال بعقب بر گردیم، در سالهای جنگ دوم جهانی رفت و آمد هواپیما های خارجی موجب گردید که یک واحد کوچک هواشناسی برای تامین سلامت پروازها در اداره کل هواپیمائی کشوری ( فرودگاه مهراباد ) بوجود آید، این واحد رفته رفته با ایجاد ایستگاههای هواشناسی در شهرستانها و تعلیم و تربیت کارمندان فنی تحت نظر کارشناسان سازمان هواپیمائی کشوری جهانی توسعه یافت. در همان اوان نیز یات واحد هواشناسی در وزارت گشاورزی تشکیل گردید تا آمارهای جوی مورد لزوم کشاورزی را تهیه نماید ضمنا پس از ایجاد سازمان برنامه برای اجرای طرحهای هفت ساله ان سازمان معلوم شد که فقدان اطلاعات جوی و اقلیمی مانع بزرگی برای پی ریزی و انجام برنامه های مربوطه میباشد در نتیجه طبق عمل کرد در تمام کشورهای مترقی جهان از آنجائیکه تمرکز کلیه فعالیت های هواشناسی کشور در یک هسته مرکزی ضروری بنظر میرسید لهذا در آذر ماه ۱۳۳4 اداره کل هواشناسی ایران طی تصویبنامه هیئت دولت در سازمان وزارت راه بوجود امد و از سال ۱۳۳5 با کمک مالی سازمان برنامه واداره کل هواپیمائی کشورى مشغـول فعالیت گردید.

تجزیه و تحلیل و پیش بینی برخی عناصر اقلیمی مشهد

محمود داودی؛ حسین مراد محمدی؛ ناصر بای

دوره 34، 71-70 ، مهر 1389، ، صفحه 35-46

چکیده

در این مقاله با استفاده از نمودارها و روش‌های اقلیمی به تجزیه و تحلیل اقلیم مشهد پرداخته شده است و سپس باتوجه به روندهای عناصر اقلیمی و نیز بررسی‌های دوره‌ای 18 ساله، این عناصر تا سال 2015 پیش بینی شده‌اند. برای انجام این کار از آمار سازمان هواشناسی در یک دوره آماری 55 ساله (2005–1951) استفاده شده است. مطالعه تغییرات و نحوه روند آنها به ... بیشتر در این مقاله با استفاده از نمودارها و روش‌های اقلیمی به تجزیه و تحلیل اقلیم مشهد پرداخته شده است و سپس باتوجه به روندهای عناصر اقلیمی و نیز بررسی‌های دوره‌ای 18 ساله، این عناصر تا سال 2015 پیش بینی شده‌اند. برای انجام این کار از آمار سازمان هواشناسی در یک دوره آماری 55 ساله (2005–1951) استفاده شده است. مطالعه تغییرات و نحوه روند آنها به کمک مدل رگرسیون خطی و پردازش‌های آماری با استفاده از نرم افزارهای SPSS و EXCEL انجام شده است. باد نیز با استفاده از نرم افزار WRPLOT View مطالعه شده است. دما، بارش، رطوبت نسبی، یخبندان، باد، Z استاندارد دما و بارش، تبخیر و تعرق و طبقه بندی‌های اقلیمی از جمله مواردی هستند که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته‌اند. برخی نتایج حاصل از پردازش آمارهای مورد بررسی عبارتند از: دما با روند معنی داری قوی درحال افزایش است. بارش روند معنی داری ندارد و تقریبا ثابت است. رطوبت نسبی نیز در حال کاهش می‌باشد. بررسی آمار یخبندان‌ها روند کاهشی را نشان می‌دهد. بادهای جنوب شرقی باد غالب مشهد هستند و باد با سرعت 6–3 نات نیز از نظر سرعت غالب است. با بررسی Z استاندارد دما و بارش مشخص شد که در سال 1979 اقلیم مشهد تغییر کرده است. تبخیر و تعرق پتانسیل سالانه مشهد 1509 میلیمتر و تبخیر و تعرق واقعی آن 2/255 میلیمتر محاسبه شد. اقلیم مشهد براساس روش دمارتن نیمه خشک، براساس روش آمبرژه نیمه خشک معتدل و براساس روش کوپن آب و هوای مدیترانه‌ای تعیین شد.

مقایسه روش‌های مختلف برآورد تبخیر-تعرق پتانسیل با روش فائو پنمن مانتیث (مطالعه موردی: منطقه سپیدان)

هدیه احمدپری؛ سید ابراهیم هاشمی گرم دره؛ کبری قلعه کهنه

دوره 41، 98-99 ، مهر 1396، ، صفحه 13-22

https://doi.org/10.30467/nivar.2017.51886

چکیده

تبخیر-تعرق ‌‌پتانسیل ‌‌یکی ‌‌از ‌‌عوامل ‌‌مهم ‌‌چرخه ‌‌هیدرولوژی ‌‌است ‌‌که ‌‌باید ‌‌در ‌‌طرح‌های ‌‌آبیاری ‌‌و ‌‌زهکشی ‌‌برآورد ‌‌شود. ‌‌نتایج ‌‌مطالعات ‌‌مختلف ‌‌نشان ‌‌داده ‌‌است ‌‌که ‌‌در ‌‌فقدان ‌‌لایسیمتر، ‌‌روش ‌‌فائو- ‌‌پنمن- ‌‌مانتیث ‌‌تخمین ‌‌قابل ‌‌قبولی ‌‌از ‌‌مقادیر ‌‌تبخیر ... بیشتر تبخیر-تعرق ‌‌پتانسیل ‌‌یکی ‌‌از ‌‌عوامل ‌‌مهم ‌‌چرخه ‌‌هیدرولوژی ‌‌است ‌‌که ‌‌باید ‌‌در ‌‌طرح‌های ‌‌آبیاری ‌‌و ‌‌زهکشی ‌‌برآورد ‌‌شود. ‌‌نتایج ‌‌مطالعات ‌‌مختلف ‌‌نشان ‌‌داده ‌‌است ‌‌که ‌‌در ‌‌فقدان ‌‌لایسیمتر، ‌‌روش ‌‌فائو- ‌‌پنمن- ‌‌مانتیث ‌‌تخمین ‌‌قابل ‌‌قبولی ‌‌از ‌‌مقادیر ‌‌تبخیر ‌‌و ‌‌تعرق ‌‌ارائه ‌‌می‌نماید، ‌‌ولی ‌‌به ‌‌دلیل ‌‌نیاز ‌‌به ‌‌وجود ‌‌پارامترهای ‌‌زیاد ‌‌هواشناسی ‌‌دارای ‌‌محدودیت ‌‌می‌باشد. ‌‌از ‌‌این ‌‌رو ‌‌روش‌های ‌‌غیرمستقیم ‌‌برآورد ‌‌تبخیر-تعرق ‌‌گیاه ‌‌مرجع ‌‌که ‌‌به ‌‌داده‌های ‌‌کمی ‌‌احتیاج ‌‌دارند ‌‌بایستی ‌‌برای ‌‌شرایط ‌‌اقلیمی ‌‌هر ‌‌منطقه ‌‌مورد ‌‌ارزیابی ‌‌قرار ‌‌گیرند. ‌‌در ‌‌این ‌‌پژوهش ‌‌تبخیر-تعرق ‌‌گیاه ‌‌مرجع ‌‌به ‌‌وسیله‌ی ‌‌نرم‌افزار ‌‌Ref-ET ‌‌و ‌‌با ‌‌بکارگیری ‌‌داده‌های ‌‌هواشناسی ‌‌ایستگاه ‌‌سینوپتیک ‌‌سپیدان ‌‌در ‌‌طی ‌‌سال‌های ‌‌آماری ‌‌1383 ‌‌تا ‌‌1394 ‌‌محاسبه ‌‌شد. ‌‌ارزیابی ‌‌نتایج ‌‌روش‌های ‌‌مختلف ‌‌با ‌‌روش ‌‌استاندارد ‌‌فائو-پنمن-مانتیث ‌‌صورت ‌‌گرفت. ‌‌کارایی ‌‌روش‌های ‌‌مورد ‌‌مقایسه ‌‌با ‌‌استفاده ‌‌از ‌‌آماره‌های ‌‌ریشه ‌‌میانگین ‌‌مربع ‌‌خطا ‌‌(RMSE) ‌‌و ‌‌میانگین ‌‌خطای ‌‌مطلق ‌‌(MAE) ‌‌مورد ‌‌ارزیابی ‌‌قرار ‌‌گرفت. ‌‌نتایج ‌‌نشان ‌‌داد ‌‌که ‌‌روش‌های ‌‌با ‌‌پایه ‌‌پنمن ‌‌مانتیث ‌‌(ASCE ‌‌st ‌‌PM، ‌‌ASCE ‌‌PM ‌‌rs، ‌‌ASCE ‌‌PM) ‌‌به ‌‌ترتیب ‌‌با ‌‌RMSE ‌‌حدود ‌‌03/0، ‌‌079/0، ‌‌079/0 ‌‌و ‌‌MAE ‌‌حدود ‌‌021/0، ‌‌068/0، ‌‌069/0 ‌‌مناسب‌ترین ‌‌روش‌ها ‌‌برای ‌‌برآورد ‌‌تبخیر-تعرق ‌‌گیاه ‌‌مرجع ‌‌به ‌‌شمار ‌‌می‌آیند ‌‌و ‌‌روش‌های ‌‌FAO ‌‌24Rd ‌‌و ‌‌FAO ‌‌Pan ‌‌به ‌‌ترتیب ‌‌با ‌‌RMSE ‌‌حدود ‌‌426/1، ‌‌338/2 ‌‌و ‌‌MAE ‌‌حدود ‌‌186/1، ‌‌072/2 ‌‌دارای ‌‌کمترین ‌‌تطابق ‌‌با ‌‌روش ‌‌فائو ‌‌پنمن ‌‌مانتیث ‌‌هستند. ‌‌بنابر ‌‌این ‌‌در ‌‌صورت ‌‌کمبود ‌‌آمار ‌‌مورد ‌‌نیاز ‌‌برای ‌‌بکارگیری ‌‌روش ‌‌فائو–پنمن-مانتیث ‌‌در ‌‌منطقه ‌‌سپیدان ‌‌می‌توان ‌‌روش‌های ‌‌دارای ‌‌بیشترین ‌‌تطابق ‌‌با ‌‌روش ‌‌مرجع ‌‌را ‌‌به ‌‌عنوان ‌‌بهترین ‌‌شاخص ‌‌برای ‌‌اندازه‌گیری ‌‌و ‌‌بررسی ‌‌تبخیر-تعرق ‌‌پتانسیل ‌‌و ‌‌نیاز ‌‌آبی ‌‌گیاهان ‌‌در ‌‌نظر ‌‌گرفت.

تحلیل روند تغییرات بارندگی و خشکسالی با استفاده از آزمون‌های من-کندال و سن در استان تهران

حسین ملکی نژاد؛ مهدی سلیمانی مطلق؛ اعظم جایدری؛ سمیه شاطر‌آبشوری

دوره 37، 81-80 ، فروردین 1392، ، صفحه 43-54

چکیده

بررسی روند عوامل اقلیمی بویژه بارش در سری‌های زمانی مختلف می‌تواند نشان‌دهنده سیر وضعیت اقلیمی هر منطقه باشد از طرفی دیگر چنانچه مقایسه نتایج روند با نتایج یکی از شاخص‌های خشکسالی همراه باشد بهتر می‌توان شرایط اقلیمی را تحلیل نمود. در این تحقیق به منظور مطالعه روند بارش در استان تهران، بارش چهار ایستگاه سینوپتیک شاخص (آبعلی، دوشان ... بیشتر بررسی روند عوامل اقلیمی بویژه بارش در سری‌های زمانی مختلف می‌تواند نشان‌دهنده سیر وضعیت اقلیمی هر منطقه باشد از طرفی دیگر چنانچه مقایسه نتایج روند با نتایج یکی از شاخص‌های خشکسالی همراه باشد بهتر می‌توان شرایط اقلیمی را تحلیل نمود. در این تحقیق به منظور مطالعه روند بارش در استان تهران، بارش چهار ایستگاه سینوپتیک شاخص (آبعلی، دوشان تپه، کرج و مهرآباد)، طی سال‌های 2007-1985 مورد بررسی قرار گرفت و مقادیر آزمون‌های ناپارامتری من-کندال و ‌سن در سری‌های زمانی ماهانه، فصلی و سالانه در این دوره آماری محاسبه و نتایج آن مقایسه شد. هم چنین برای تحلیل ترسیمی روند از مقادیر آماره‌ کندال نیز استفاده شد. برای تحلیل بهتر نتایج و تعیین روند خشکسالی در منطقه مورد مطالعه، شاخص استاندارد بارش در سری زمانی سالانه محاسبه گردید. نتایج مقادیر روند با استفاده از دو آزمون من-کندال و ‌سن نشان داد که روند خاصی در سری زمانی فصلی مشاهده نمی شود، اما در سری سالانه با استفاده از آزمون سن در ایستگاه‌های آبعلی و کرج در سطح اعتماد 99 درصد روند صعودی وجود دارد. دلیل آن را می‌توان به ارتفاع بالاتر این دو ایستگاه از سطح دریا نسبت به ایستگاه های دیگر و دقت بیشتر آزمون سن در تعیین روند سری های زمانی بر اساس داده‌های غیرصفر نسبت داد. روند بارش در داده‌های ماهانه با استفاده از آزمون من-کندال در اکثر ایستگاه‌ها صعودی بدست آمد. تحلیل نمودار‌ها نیز نشان‌دهنده روند افزایشی بارش ماهانه در منطقه است. مقایسه روند بارش و روند خشکسالی در مقیاس سالانه نشان داد که آزمون ‌سن نسبت به آزمون من-کندال میزان روند را در منطقه مورد بررسی بهتر نمایش می‌دهد.

الگوی جریان‌های جزر و مدی در بندر کنگان

کامران لاری؛ مسعود ترابی آزاد؛ فرناز اسدی

دوره 35، 73-72 ، فروردین 1390، ، صفحه 33-44

چکیده

در این تحقیق یک مدل غیر خطی جهت مدل سازی جریان کشندی در منطقه های دریایی با آب کم عمق ارائه گردیده است. این مدل بر اساس حل معادلات آب کم عمق استوار بوده و اثرات چرخش زمین و تغییرات توپوگرافی و اثرات اصطکاک بستر در آن دخالت داده شده است. جهت سهولت در محاسبه، برنامه ای به زبان MATLAB و C++ نوشته شده است. در نهایت توسط این برنامه، جریان کشندی در ... بیشتر

مقاله پژوهشی

تحلیل پارامترهای هواشناسی اثر گذاردر مراحل اصلی تقویم کشت برنج در مازندران

آناهیتا خیرخواه؛ غلامعلی کمالی؛ امیر حسین مشکواتی؛ حسین بابازاده؛ ابراهیم اسعدی اسکویی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 مهر 1401

https://doi.org/10.30467/nivar.2022.364502.1228

چکیده

در این پژوهش سعی شده است که نوسانات پارامترهای مختلف هواشناسی در سطوح مختلف احتمالاتی در مراحل مهم در تقویم زراعی بررسی و مطالعه شود. برای انجام این مطالعه ابتدا تقویم زراعی سنتی از طریق گزارشهای مرکز تحقیقات برنج آمل و با کمک مصاحبه با شالیکاران و همکاری کارشناسان امور زراعی برنج تهیه شد. در بین مراحل مختلف در تقویم زراعی، 5 مرحله ... بیشتر در این پژوهش سعی شده است که نوسانات پارامترهای مختلف هواشناسی در سطوح مختلف احتمالاتی در مراحل مهم در تقویم زراعی بررسی و مطالعه شود. برای انجام این مطالعه ابتدا تقویم زراعی سنتی از طریق گزارشهای مرکز تحقیقات برنج آمل و با کمک مصاحبه با شالیکاران و همکاری کارشناسان امور زراعی برنج تهیه شد. در بین مراحل مختلف در تقویم زراعی، 5 مرحله به عنوان مراحل اصلی شامل: آماده سازی زمین، خزانه، نشاءکاری، گلدهی و رسیدن دانه و برداشت انتخاب شدند . سپس داده های دما، بارش، رطوبت، سرعت باد، ساعت آفتابی و دمای سطح زمین در 9 ایستگاه هواشناسی به عنوان معرف مناطق عمده برنجکاری در استان .برای دوره آماری 2005 تا 2020 از سازمان هواشناسی دریافت گردید. . با توجه به تقویم زراعی و بازه های زمانی برای 5 مرحله نام برده و آستانه‌های مناسب و شرایط آب و هوایی در آن زمان، مطابقت شرایط مساعد برای عملیات شالیکاری در مراحل مختلف با شرایط واقعی بررسی و مقادیر مورد انتظار هر پارامتر در هر دوره در سطوح احتمالاتی مختلف محاسبه شد. نتایج نشان دهنده میزان و آستانه های احتمالاتی فراسنج های اثر گذار در مراحل 5 گانه تقویم کشت شالیزاری می باشند. نتایج نشان داد که متوسط دما در پنج مرحله نام برده به ترتیب 8/12، 3/14، 7/18، 7/20و 4/31 درجه سانتیگراد می باشد که در محدوده آستانه حرارتی مطلوب برای تمام عملیات زراعی بوده و شرایط مناسبی برای رشد برنج فراهم است.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

بررسی نگرش و ادراک شالیکاران مازندران نسبت به تغییر اقلیم و راهکارهای سازگاری با آن

آناهیتا خیرخواه

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 مهر 1401

https://doi.org/10.30467/nivar.2022.364552.1229

چکیده

تغییرات آب و هوایی و پیامدهای آن چالش مهمی را بر بخش کشاورزی تحمیل کرده است. شناسایی نگرش مردم محلی نسبت به تغییر اقلیم و راهکارهای سنتی و مدرنی که جهت سازگاری در پیش گرفتند، می تواند در ثمر بخش بودن مدیریت اثرات تغییر اقلیم بسیار مفید واقع شود. هدف از این پژوهش ارائه دیدگاه و نگرش شالیکاران بومی مازندران با تغییرات اقلیمی و راهکارهای ... بیشتر تغییرات آب و هوایی و پیامدهای آن چالش مهمی را بر بخش کشاورزی تحمیل کرده است. شناسایی نگرش مردم محلی نسبت به تغییر اقلیم و راهکارهای سنتی و مدرنی که جهت سازگاری در پیش گرفتند، می تواند در ثمر بخش بودن مدیریت اثرات تغییر اقلیم بسیار مفید واقع شود. هدف از این پژوهش ارائه دیدگاه و نگرش شالیکاران بومی مازندران با تغییرات اقلیمی و راهکارهای سازگاری با آن می باشد. بدین منظور ابتدا با روش پرسشنامه ای به سنجش دیدگاههای مردم محلی درباره تغییر اقلیم و راهکارهای سازگاری با آن اقدام شد و با استفاده از روش های آماری پردازش شدند. بعد از تعیین شاخص راهکارهای سازگاری(ASI ) ، 19 راهکار ارائه شده، رتبه بندی شدند تا نتایج آن برای سیاست گذاری های موثر تر در جهت سازگاری با تغییر اقلیم و ارائه خدمات بهتر به شالیکاران محلی مازندران استفاده شود. نتایج نشان داد بیش از 50 درصداز شالیکاران منطقه، تغییر اقلیم و اثرات آن را احساس و تجربه کرده‌اند و مهمترین پیامدهای تغییر اقلیم در بخش شالیکاری کاهش حاصلخیزی خاک،مصرف کود بیشتر و افزایش آفات و امراض ،اقدام زود هنگام به نشاءکاری و به دنبال آن خسارت سرمای دیررس بهاره، زیاد شدن زمان ماندن نشاء در خزانه و کم شدن آب شرب و کشاورزی و راهکارهایی چون مبارزه همگانی با آفات، در اختیارقرار دادن کود و سم یارانه ای، مدیریت زمان آبیاری و مدیریت پایدار آب راهکارهای منتخب افراد بومی و شالیکار می باشد.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

تحلیل آماری ویژگی های پوشش برفی در منطقه زاگرس میانی

مسلم صیدی شاهیوندی؛ کمال امیدوار

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 22 آبان 1401

https://doi.org/10.30467/nivar.2022.332572.1214

چکیده

یکی از شکل‌های مهم بارش در چرخه آب شناسی مناطق کوهستانی برف است. در این پژوهش پس از جمع‌آوری آمار و اطلاعات مربوط به روزهای همراه با برف در طول دوره آماری (2018-1989) در ایستگاه‌های واقع در سطح سه استان کرمانشاه، ایلام و لرستان به بررسی روند روزهای برفی با استفاده از روش های تحلیل آماری و نیز توزیع زمانی و فراوانی روزهای برفی و روند تغییرات ... بیشتر یکی از شکل‌های مهم بارش در چرخه آب شناسی مناطق کوهستانی برف است. در این پژوهش پس از جمع‌آوری آمار و اطلاعات مربوط به روزهای همراه با برف در طول دوره آماری (2018-1989) در ایستگاه‌های واقع در سطح سه استان کرمانشاه، ایلام و لرستان به بررسی روند روزهای برفی با استفاده از روش های تحلیل آماری و نیز توزیع زمانی و فراوانی روزهای برفی و روند تغییرات آن‌-ها به تفکیک ماهانه و سالانه پرداخته شد، به منظور آشکارسازی روند تغییرات سالانه روزهای برفی، آزمون‌های ‌تعیین روند من- کندال و تخمینگر شیب سن مورد بررسی قرار گرفت. این آزمون‌ها‌ برای سری زمانی 30 ساله مورد بررسی در مقیاس سالانه و ماهانه صورت گرفت. نتایج حاصل از تحلیل روند روزهای برفی به صورت ماهانه و سالانه در زاگرس میانی نشان داد،‌ روزهای برفی در طول دوره‌ی آماری مورد مطالعه تغییر کرده است که بیشترین و کمترین تغییرات با بیشترین و کمترین فراوانی روزهای برفی در سطح منطقه مورد مطالعه مطابقت دارد، در واقع نواحی جنوب شرقی و شمال شرقی منطقه که دارای بیشترین فراوانی روزهای برفی بوده‌اند بیشترین تغییرات را نیز داشته‌اند. در مجموع بر اساس نتایج حاصل از بررسی روند تغییرات روزهای برفی در زاگرس میانی می‌توان اظهار داشت که روزهای برفی در منطقه مورد مطالعه دارای روند کاهشی است که این روند کاهشی در برخی ایستگاه‌ها و برخی سری‌ها (ماه ژانویه و سری سالانه)، در سطح اطمینان 95 درصد معنی‌دار شده است. بر اساس روش تخمین‌گر شیب سن نیز تغییرات روزهای برفی در سطح منطقه محسوس و قابل توجه است

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

تأثیرتغییر اقلیم بر بارش‌های سنگین و دماهای حدی (مطالعه موردی: ایستگاه‌های بیجار، خلخال، زنجان، قروه و میانه)

سید مجتبی صفوی؛ حمید مسلمی؛ مرضیه رضایی؛ راحله درویشی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 22 آبان 1401

https://doi.org/10.30467/nivar.2022.216592.1148

چکیده

وقوع بارش‌های سنگین و رویدادهای حدی در اثر تغییر اقلیم اثرات مخربی را در زمینه اقتصادی، اجتماعی به جا گذاشته است. بنابراین مطالعه تغییرپذیری و تغییر رفتار رویدادهای حدی جوّی بارش سنگین از اهمیت خاصی برخوردار است. در این پژوهش به منظور بررسی تاثیر تغییر اقلیم بر بارش‌های سنگین و دماهای حدی دوره پایه (2008-1989) با دوره آتی 20 ساله (2030-2011) ... بیشتر وقوع بارش‌های سنگین و رویدادهای حدی در اثر تغییر اقلیم اثرات مخربی را در زمینه اقتصادی، اجتماعی به جا گذاشته است. بنابراین مطالعه تغییرپذیری و تغییر رفتار رویدادهای حدی جوّی بارش سنگین از اهمیت خاصی برخوردار است. در این پژوهش به منظور بررسی تاثیر تغییر اقلیم بر بارش‌های سنگین و دماهای حدی دوره پایه (2008-1989) با دوره آتی 20 ساله (2030-2011) برای ایستگاه‌های سینوپتیک بیجار، خلخال، زنجان و میانه واقع در حوضه آبریز سفیدرود پرداخته شد. بارش‌های سنگین و مقادیر حدی دمای بیشینه و کمینه با استفاده از مدل LARS-WG و سناریوی اقلیمی A1B، A2، B1 برای دوره 20 ساله آینده تولید شد. جهت شناسایی بارش‌های سنگین و دماهای حدی دوره مشاهداتی و آتی از روش بروکس استفاده شد. مطابق این روش دماهای حدی و بارش‌های سنگین دوره‌های پایه و آتی، به چهار دسته پنج ساله تقسیم شده و با استفاده از روش‌های آماری طبقه بندی گردیدند. نتایج حاصله حاکی از آن است که دماهای حدی در طی سال‌های آینده از نظر تعداد رخداد، روند نزولی ولی از نظر مقدار، روند صعودی را شاهد خواهیم بود و روند گرم شدن زمین در شاخص‌های دمای کمینه بیشتر از روند افزایشی مربوط به دمای بیشینه خواهد بود. برای بارش سنگین نیز طی دوره آتی میزان بارش در ایستگاه بیجار و خلخال روند صعودی و در ایستگاه‌های زنجان، قروه و میانه روند نزولی خواهد داشت و از نظر تعداد رخداد بارش‌های سنگین به جز بیجار در بقیه ایستگاه‌ها برای دوره آتی 20 ساله روند صعودی را شاهد هستیم.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

استفاده از روش ها نوین برای تعیین ورودی های موثر در تخمین دمای خاک

بابک محمدی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 08 آذر 1401

https://doi.org/10.30467/nivar.2018.94066.1065

چکیده

در این تحقیق تخمین دمای عمق 10 سانتی متری خاک ایستگاه سینوپتیک تبریز واقع در استان آذربایجان شرقی با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی(ANN) و ماشین بردار پشتیان(SVM) انجام گرفته است. از دو روش تحلیل مؤلفه اصلی(PCA) و آزمون گاما(GT) برای پیش‌پردازش داده‌ها و تعیین داده های ورودی استفاده گردید . با توجه به نتایج، برای ایستگاه تبریز 3 متغیر ورودی توسط ... بیشتر

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

بررسی تأثیر تعداد اعضای یک سامانه همادی بر دقت پیش بینی بارش

سیده عاطفه محمدی؛ مجید آزادی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 11 دی 1401

https://doi.org/10.30467/nivar.2023.375268.1233

چکیده

ارزش اقتصادی و کارایی پیش‌بینی‌های احتمالاتی بیشتر از پیش‌بینی‌های یقینی متناظر است. در مراکز پیشرفته پیش‌بینی وضع هوا، صدور پیش‌بینی‌های احتمالاتی از اهمیت زیادی برخوردار است. در این پژوهش، ابتدا یک سامانه همادی 18 عضوی تشکیل شده است که هر یک از اعضای آن یک اجرای مستقل از مدل WRF با یک پیکربندی‌ فیزیکی خاص است. به علت وجود محدودیت‌های ... بیشتر

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

جابجایی تاریخ کاشت و تغییر طول فصل رشد در استان یزد تحت شرایط اقلیم گرم تر

منصوره کوهی؛ ابراهیم فتاحی؛ ابراهیم اسعدی اسکویی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 دی 1401

https://doi.org/10.30467/nivar.2023.361965.1226

چکیده

تغییرات در زیست کره از 1970 با گرمایش جهانی منطبق است. طی دهه‌های اخیر، نواحی اقلیمی در هر دو نیمکره به سمت قطب شمال جابجا شده‌اند و فصل رشد در مناطق برون حاره‌ی نیمکره شمالی از دهه 1950 به طور میانگین تا دو روز بر دهه افزایش یافته است. در این پژوهش، تغییرات پیش نگری شده طول فصل رشد (GSL) و تاریخ آغاز فصل رشد در استان یزد با استفاده از سه مدل ... بیشتر

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

تعیین نقاط حادثه خیز سیل و تحلیل آماری-همدیدی بارش های سیل آسا در استان آذربایجان شرقی

مهدی اصلاحی؛ فرناز پوراصغر؛ یونس اکبرزاده؛ محمد امیدفر؛ عباس شاهماری؛ ناصر منصوری درخشان

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 مهر 1401

https://doi.org/10.30467/nivar.2023.364239.1227

چکیده

در این تحقیق نقاط سیل‌خیز استان آذربایجان‌شرقی با استفاده از اطلاعات خسارات ناشی از سیل مدیریت بحران و آب‌ منطقه‌ای برای بازه 1397-1378 شناسایی شده و نقشه توزیع مکانی و فراوانی رخداد سیل ترسیم شد. بیشترین فراوانی وقوع سیل در نیمه غربی استان به ویژه شهرستانهای مرند، شبستر و تبریز رخ داده است که در این میان سیل‌های با فراوانی بیش از 10 ... بیشتر در این تحقیق نقاط سیل‌خیز استان آذربایجان‌شرقی با استفاده از اطلاعات خسارات ناشی از سیل مدیریت بحران و آب‌ منطقه‌ای برای بازه 1397-1378 شناسایی شده و نقشه توزیع مکانی و فراوانی رخداد سیل ترسیم شد. بیشترین فراوانی وقوع سیل در نیمه غربی استان به ویژه شهرستانهای مرند، شبستر و تبریز رخ داده است که در این میان سیل‌های با فراوانی بیش از 10 روز مربوط به شهرستانهای تبریز، شبستر، مرند، جلفا و سراب می‌باشد. به منظور تعیین الگوهای همدیدی برای هر روز بارش سیل‌آسا و شدید در استان نقشه‌های سطوح فوقانی جو و همچنین شاخص‌های ناپایداری جو به همراه نقشه skew-T مورد بررسی قرار گرفت. سامانه‌ها براساس منشأ سامانه طبقه‌بندی و 7 سامانه که عبارتند از پرفشار سیبری، دریای سیاه، مدیترانه و دریای سرخ و همچنین ترکیبی از این سامانه‌ها شناسایی شد. بیشترین فراوانی سامانه ها مربوط به سامانه‌ی مدیترانه با 78 مورد و سامانه مدیترانه و دریای سیاه با 54 مورد در رتبه دوم است. سامانه بارشی از نظر عامل صعود هوا به دو دسته دینامیکی و حرارتی تقسیم می‌شوند و فراوانی سامانه‌های منجر به سیل به طور کلی 58 درصد مربوط به سامانه‌های دینامیکی و 42 درصد آنها مربوط به سامانه‌های حرارتی ناشی از تشکیل ابرهای همرفتی محلی می‌باشند.

مشاهده مقاله

تعداد دوره ها	19
تعداد شماره ها	33
تعداد مقالات	262
تعداد نویسندگان	524
تعداد مشاهده مقاله	116,403
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	125,572
نسبت مشاهده بر مقاله	444.29
نسبت دریافت فایل بر مقاله	479.28
تعداد مقالات ارسال شده	237
تعداد مقالات رد شده	68
تعداد مقالات پذیرفته شده	115
درصد پذیرش	49
زمان پذیرش (روز)	236
تعداد پایگاه های نمایه شده	12
تعداد داوران	155

دوره 46 (1401)

دوره 45 (1400)

دوره 44 (1399)

دوره 43 (1398)

دوره 42 (1397)

دوره 41 (1396)

دوره 40 (1395)

دوره 39 (1394)

دوره 38 (1393)

دوره 37 (1392)

دوره 36 (1391)

دوره 35 (1390)

دوره 34 (1389)

دوره 33 (1387)

دوره 32 (1386)

دوره 31 (1385)

دوره 30 (1384)

دوره 2 (1341)

دوره 1 (1339)

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

بانک ها و نمایه نامه ها

ابر واژگان