مقاله پژوهشی
عاطفه حسینی صدر؛ غلام حسن محمدی؛ منیژه حسینی صدر
دوره 38، 85-84 ، فروردین 1393، صفحه 3-10
چکیده
به منظور مطالعه روند تغییرات سالانه و فصلی وقوع گرد و غبارها در شهر تبریز از داده‌های 61 ساله تعداد روزهای گرد و غباری ایستگاه هواشناسی تبریز استفاده شد. در ابتدا به منظور ارائه اطلاعات اولیه از شرایط و اقلیم گرد و غبار در ایستگاه مورد مطالعه، تغییرات فراوانی سال به سال و پراکندگی درصد فراوانی ماهانه روزهای همراه با گرد و غبار با استفاده ...
بیشتر
به منظور مطالعه روند تغییرات سالانه و فصلی وقوع گرد و غبارها در شهر تبریز از داده‌های 61 ساله تعداد روزهای گرد و غباری ایستگاه هواشناسی تبریز استفاده شد. در ابتدا به منظور ارائه اطلاعات اولیه از شرایط و اقلیم گرد و غبار در ایستگاه مورد مطالعه، تغییرات فراوانی سال به سال و پراکندگی درصد فراوانی ماهانه روزهای همراه با گرد و غبار با استفاده از نمودار مورد تحلیل قرار گرفت. به منظور بررسی روند وقوع این پدیده مخاطرهآمیز اقلیمی از روش آماری ناپارامتری من-کندال و سن استیمیتور استفاده شد. در این مطالعه مشخص گردید که علیرغم اینکه شرایط اقلیمی ایستگاه تبریز برای ایجاد گرد و غبار چندان مساعد نیست؛ فراوانی روزهای همراه با گرد و غبار روند افزایشی معنیداری داشته است. همچنین بکارگیری آزمون رتبهای من-کندال مشخص کرد که فراوانی روزهای گرد و غباری تبریز از سال 1956 جهش یافته و روند افزایشی را طی کرده است. در بررسی روند تغییرات فصلی فراوانی روزهای همراه با گرد و غبار نیز مشخص گردید به استثنای فصل زمستان روند تغییرات روزهای گرد و غباری در تمامی فصول سال دارای روند افزایشی معنیداری میباشند.
مقاله پژوهشی
مسلم ترکی هرچگانی
دوره 38، 85-84 ، فروردین 1393، صفحه 11-16
چکیده
سرچشمه دو رودخانه مهم کشور یعنی کارون و زاینده رود در استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد و سدهای بسیار مهمی در مسیر این رودخانه‌ها قرار دارد که آگاهی از بیشینه بارش محتمل در سرچشمه‌های این دو رودخانه ضروری می‌باشد. یکی از بزرگ‌ترین مشکلات در امور آب‌شناسی و هواشناسی، برآورد مقدار معقول بیشینه بارش محتمل برای دوره‌های مختلف است ...
بیشتر
سرچشمه دو رودخانه مهم کشور یعنی کارون و زاینده رود در استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد و سدهای بسیار مهمی در مسیر این رودخانه‌ها قرار دارد که آگاهی از بیشینه بارش محتمل در سرچشمه‌های این دو رودخانه ضروری می‌باشد. یکی از بزرگ‌ترین مشکلات در امور آب‌شناسی و هواشناسی، برآورد مقدار معقول بیشینه بارش محتمل برای دوره‌های مختلف است که انتظار می‌رود در یک نقطه و یا یک محدوده اتفاق بیافتد. در بیشتر نقاط دنیا برای محاسبه حداکثر بارش محتمل از روش هرشفیلد استفاده می‌شود که در آن عامل فراوانی برای محاسبه مقادیر بیشینه بارندگی محتمل 24 ساعته، 15 فرض می‌گردد که منجر به بر آوردهای بالا و غیر معقولی از بیشینه بارش محتمل 24 ساعته می‌شود. در این مقاله از روش دسا و همکاران که تصحیح روش هرشفیلد می‌باشد برای برآورد بیشینه بارش محتمل 24 ساعته در هفت ایستگاه استان چهارمحال و بختیاری استفاده شد. در این روش مقدار عامل فراوانی برابر به 3/4 و نسبت بیشینه بارش محتمل به بیشینه بارش اتفاق افتاده بین 1/1 تا 5/1 به دست آمد. سپس بیشینه بارش محتمل 24 ساعته در ایستگاه‌ها محاسبه و مورد بررسی قرار گرفت. مقدار بیشینه بارش محتمل 24 ساعته در ایستگاه شهرکرد 6/101 میلی متر، کوهرنگ 2/269، بروجن 4/106، لردگان 4/141، بلداجی 5/117، امام قیس 7/174 و پل زمانخان 4/127 میلی متر به دست آمد و این در حالی است که میزان بیشینه بارش اتفاق افتاده در این ایستگاه‌ها به ترتیب برابر 9/88، 217، 8/71، 8/111، 76، 132 و 89 میلی‌متر بوده است.
مقاله پژوهشی
کیوان نوحی
دوره 38، 85-84 ، فروردین 1393، صفحه 17-26
چکیده
تاریخ‌های آغاز و خاتمه یخبندان بر مبنای دمای کمینه دیدبانی شده در پناهگاه هواشناسی (دماهای کمینه کمتر یا مساوی صفر درجه) برای 20 ایستگاه همدیدی (سینوپتیک) در برخی از نواحی استان‌های زنجان، قزوین، تهران، قم، آذربایجان غربی و شرقی در دوره مشترک 13 ساله تعیین و یخبندان های فرارفتی با بررسی مقادیر فراسنج‌های جوی در ساعات دیدبانی و در برخی ...
بیشتر
تاریخ‌های آغاز و خاتمه یخبندان بر مبنای دمای کمینه دیدبانی شده در پناهگاه هواشناسی (دماهای کمینه کمتر یا مساوی صفر درجه) برای 20 ایستگاه همدیدی (سینوپتیک) در برخی از نواحی استان‌های زنجان، قزوین، تهران، قم، آذربایجان غربی و شرقی در دوره مشترک 13 ساله تعیین و یخبندان های فرارفتی با بررسی مقادیر فراسنج‌های جوی در ساعات دیدبانی و در برخی با کمک نقشه های همدیدی از یخبندان های تابشی تفکیک شده‌اند. در این بررسی درصد رخداد اولین یخبندان های پائیزه و آخرین یخبندان های بهاره برحسب نوع یخبندان در دوره مشترک تعیین شده است. طول فصل رشد بالقوه که به صورت مدت زمان بین آخرین یخبندان فرارفتی بهاره و اولین یخبندان فرارفتی پاییزه تعریف می شود (طول دوره رویش فرارفتی)، محاسبه و نشان داده شد که در مقایسه با فصل رشدی که با محاسبه فاصله زمانی از آخرین رخداد دمای صفر درجه سلسیوس یا کمتر در بهار تا اولین رخداد دمای صفر یا کمتر در پاییز (طول دوره رویش تابشی- فرارفتی) تعیین می شود، طولانی تر است که این مقدار از 65 روز در سراب تا 5 روز در تبریز تغییر می‌کند. با توجه به نتایج به دست آمده و بررسی موقعیت مکانی و نوع محصولات زیر کشت، برآورد قابلیت اجرای عملیات محافظت از یخبندان برای محصولات کشاورزی در مناطق مورد مطالعه و رسیدن به فصل رشد بالقوه، امکان پذیر می‌شود.
مقاله پژوهشی
فرشته کمیجانی؛ علی نصرالهی؛ نرگس نظری؛ شهرزاد ناهید
دوره 38، 85-84 ، فروردین 1393، صفحه 27-44
چکیده
در این تحقیق داده‌های همدیدی باد اندازه‌گیری شده در 13 ایستگاه هواشناسی واقع در بخش شمالی خلیج فارس از بدو تأسیس تا سال 2007 با هدف بررسی الگوی تغییرات باد خلیج فارس، مورد بررسی قرار گرفته است. به این منظور گلبادهای سالیانه و ماهیانه و نمودارهای فراوانی سرعت باد، ترسیم شده است. سپس با تحلیل این اطلاعات و بازبینی و بروزرسانی تحقیقات گذشته، ...
بیشتر
در این تحقیق داده‌های همدیدی باد اندازه‌گیری شده در 13 ایستگاه هواشناسی واقع در بخش شمالی خلیج فارس از بدو تأسیس تا سال 2007 با هدف بررسی الگوی تغییرات باد خلیج فارس، مورد بررسی قرار گرفته است. به این منظور گلبادهای سالیانه و ماهیانه و نمودارهای فراوانی سرعت باد، ترسیم شده است. سپس با تحلیل این اطلاعات و بازبینی و بروزرسانی تحقیقات گذشته، سعی شد برای هر ایستگاه تقسیم‌بندی مناسبی بر اساس بازه‌های زمانی که دارای الگوی باد سالانه مشابه هستند، صورت گیرد و از این طریق الگوی‌های باد نمونه‌ای برای هر ایستگاه تعیین گردید. در مرحله بعد با بررسی شرایط طبیعی و جغرافیایی و نظام‌های هواشناسی حاکم بر منطقه و مطابقت این اطلاعات با الگوهای باد نمونه ایستگاه‌ها تغییرات باد در بخش شمال خلیج فارس در یک دوره بلند مدت و برای فصول مختلف مد نظر قرار گرفت. این بررسی‌ها نشان دادند که باد غالب در سواحل غرب خلیج فارس غرب – شمال غربی بوده که با حرکت به سمت مرکز خلیج فارس به سمت غرب میل کرده و در نزدیکی جزیره قشم به جنوب غربی متمایل شده و در بندرعباس و تنگه هرمز به صورت غیرقابل انتظاری جنوبی می‌شود. تحلیل اطلاعات نشان داد که جهت بادهای نظام‌مند در امتداد سواحل شمالی خلیج فارس تحت تأثیر شکل سواحل و رشته کوه‌های بلند به موازات آن‌ها قرار می‌گیرد و این اثر با دور شدن از این عوارض ضعیف شده و در ایستگاه‌های واقع در جزایر مشهود نیست، بطوریکه در ایستگاه‌هایی که در دریا واقع هستند همچون سیری و ابوموسی جهت غالب وزش باد در همه فصول غربی است. همچنین با وجود اینکه با پیشروی از غرب به شرق خلیج فارس از شدت بادهای نظام‌مند غالب در غرب منطقه کاسته می‌شود، مولفه غالب دیگری در امتداد عمود بر سواحل ظاهر شده که شدت و تداوم سالانه آن بسوی شرق خلیج فارس افزایش می‌یابد بطوریکه در بندرعباس به دلیل موقعیت و امتداد ساحل، این مولفه باد غالب منطقه را تعیین می‌نماید. بطور کلی نتایج این تحقیق بیان می‌کنند که الگوی باد غالب در مناطق مختلف خلیج فارس به جهت و موقعیت خط ساحلی و همچنین شرایط فصلی بادها و عوارض ساحلی (مانند کوه ها) بستگی دارد و نزدیک بودن ایستگاه‌ها به یکدیگر از لحاظ مکانی به معنی داشتن روند یکسان در الگوی تغییرات جهت باد و مقدار سرعت باد نمی‌باشد.
مقاله پژوهشی
الهام مبارک حسن؛ پروین غفاریان؛ کتایون ورشوساز؛ مجید آزادی
دوره 38، 85-84 ، فروردین 1393، صفحه 45-56
چکیده
شناخت ماهیت، منشأ و اثر توفان‌های گرد و غباردرتعیین روش‌های پیش‌بینی و کنترل آن نقش به سزایی دارد.گرچه در ایران مطالعه‌های متعددی در ارتباط با گرد و غبار از دیدگاه آماری و همدیدی انجام شده است اما تا کنون مدلی پیش‌بینی اعتمادپذیری از وقوع این پدیده و همچنین شناسایی کانون‌های گرد و غبار در منطقه‌ی خاورمیانه ارائه نشده است. در این ...
بیشتر
شناخت ماهیت، منشأ و اثر توفان‌های گرد و غباردرتعیین روش‌های پیش‌بینی و کنترل آن نقش به سزایی دارد.گرچه در ایران مطالعه‌های متعددی در ارتباط با گرد و غبار از دیدگاه آماری و همدیدی انجام شده است اما تا کنون مدلی پیش‌بینی اعتمادپذیری از وقوع این پدیده و همچنین شناسایی کانون‌های گرد و غبار در منطقه‌ی خاورمیانه ارائه نشده است. در این تحقیق کاربرد مدل WRF/Chem در پیش‌بینی گرد و غبار در ایران مورد نظر می‌باشد. در اولین گام، توفان گرد و غباری در ماه مارس 2010 انتخاب و با استفاده از داده‌های بازتحلیلی، شرایط همدیدی مورد بررسی قرار گرفت. سپس وقوع گرد و غبار توسط مدل شبیه‌سازی شده و نتیجه آن با پهنه‌بندی دید افقی مورد قیاس قرار گرفته است. نتیجه مطالعه نشان می‌دهد تغییر زمانی گرد و غبار پیش‌بینی شده توسط مدل با تغییر زمانی PM10 (ذرات معلق با قطر 10 میکرومتر) در شهر اهواز هماهنگی دارد. مدل WRF/Chem توفان گرد و غبار را در ماه مارس 2010 در استان خوزستان که دید به کمتر از 100 متر رسیده به خوبی پیش‌بینی می‌نماید. در دیگر مناطق ایران که کاهش دید به 5000 تا 7000 رسیده و شدت توفان گرد و غبار زیاد نیست، پیش‌بینی گرد و غبار توسط مدل دقت کمتری دارد. به این ترتیب در گرد و غبارهای شدید مدل پیش‌بینی خوبی از گرد و غبار داده و در گرد و غبارهای ضعیف توزیع افقی گرد و غبار با دقت خوبی پیش‌بینی نمی‌شود.
مقاله پژوهشی
دوره 38، 85-84 ، فروردین 1393، صفحه 57-68
چکیده
آلودگی هوا یکی از مهمترین مشکلات زندگی شهری و شهرهای پرجمعیت است. از جمله مسائل مهم برای کاهش و مقابله با این مشکل، برآورد و تخمین میزان آلودگی هواست. از سنجنده‌ها با توجه به نوع کاربرد آن‌ها می‌توان برای این کار استفاده کرد. معمول‌ترین این سنجنده‌ها، سنجنده مودیس می‌باشد که بر روی دو ماهواره ترا و آکوا نصب شده است. سنجنده مودیس ...
بیشتر
آلودگی هوا یکی از مهمترین مشکلات زندگی شهری و شهرهای پرجمعیت است. از جمله مسائل مهم برای کاهش و مقابله با این مشکل، برآورد و تخمین میزان آلودگی هواست. از سنجنده‌ها با توجه به نوع کاربرد آن‌ها می‌توان برای این کار استفاده کرد. معمول‌ترین این سنجنده‌ها، سنجنده مودیس می‌باشد که بر روی دو ماهواره ترا و آکوا نصب شده است. سنجنده مودیس به علت تعداد باندهای طیفی زیاد، محدوده باندهای طیفی باریک، تصویربرداری روزانه از سطح زمین، رایگان و در دسترس بودن تصاویر آن، می‌تواند به عنوان بهترین انتخاب برای برآورد میزان آلودگی، به خصوص ذرات معلق باشد. در این تحقیق ازداده‌های 20 ایستگاه زمینی که در سطح شهر تهران سنجش آلاینده‌ها را در هرساعت از شبانه روز انجام می‌دهند برای یک بازه 85 روزه (4 مهر الی 29 آذر سال 1391)، استفاده شده است. این ایستگاه‌ها به طور منظم در سطح شهر تهران پراکنده نشدهاند به طوری که در بعضی مناطق ایستگاه‌ها تراکم بالا داشته و در بعضی مناطق ایستگاهی برای سنجش وجود ندارد. بنابراین ماهواره‌ها با توجه به پوشش پیوسته سطح زمین از نظر مکانی و زمانی میتوانند مکمل خوبی برای برآورد غلظت آلاینده‌ها باشند. در این مقاله دقت برآورد غلظت آلاینده‌های PM10 و PM2.5 حاصل از مقادیر عمق نوری هواویزهای محصولات MOD04 و MYD04 سنجنده مودیس مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج نشان داد یک رابطه خطی بین عمق نوری هواویز و غلظت PM10 و PM2.5 (که در ایستگاه‌های زمینی اندازه‌گیری می‌شود) وجود دارد. نتایج حاصل میزان همبستگی نسبتاً بالا 67/0 الی 81/0 بین داده‌های دورسنجی و زمینی را نشان می‌دهد. داده‌های عمق نوری هواویز در برآورد غلظت آلاینده‌های PM10 نسبت به غلظت آلاینده‌های PM2.5 موفق‌تر عمل کرد.
مقاله پژوهشی
رضا اسماعیل‌پور؛ حسین ملکوتی؛ محسن عراقی‌زاده
دوره 38، 85-84 ، فروردین 1393، صفحه 69-81
چکیده
توسعه مزارع بادی جدید مستلزم ارزیابی دقیق از پتانسیل باد در طولانی‌مدت است. از این ارزیابی‌ها جهت تصمیم‌گیری برای نصب یک مزرعه بادی در یک مکان ویژه استفاده می‌شود. استفاده از مدل‌های میان‌مقیاس یکی از روش‌های جدید پتانسیل‌سنجی برای این منظور است. این مطالعه نسل جدیدی از مدل عددی وضع هوا به نام مدل میان‌مقیاس WRFرا مورد بحث قرار ...
بیشتر
توسعه مزارع بادی جدید مستلزم ارزیابی دقیق از پتانسیل باد در طولانی‌مدت است. از این ارزیابی‌ها جهت تصمیم‌گیری برای نصب یک مزرعه بادی در یک مکان ویژه استفاده می‌شود. استفاده از مدل‌های میان‌مقیاس یکی از روش‌های جدید پتانسیل‌سنجی برای این منظور است. این مطالعه نسل جدیدی از مدل عددی وضع هوا به نام مدل میان‌مقیاس WRFرا مورد بحث قرار می‌دهد. در این روش برای ریزمقیاس نمایی داده‌های بایگانی شده باد حاصل از تحلیل نهایی مدل جهانی، از مدل WRF استفاده شد و خروجی مدل WRFتوسط تحلیل‌گرWAsP پس‌پردازش و انرژی باد ارزیابی شد. سرانجام دقت مدل با مقایسه خروجیWAsPاز داده‌های دکل سانا (که ارزیابی واقعی تولید نیروست) سنجیده شد. مطالعه موردی برای استان کرمان انجام شد؛ الف- به منظور ارزیابی پتانسیل باد در منطقه، داده‌های باد دکل‌های سانا (رفسنجان، ارزوئیه و شهربابک) مستقیما بوسیله نرم‌افزار WAsPتحلیل شدند که در بین آن‌ها رفسنجان با چگالی انرژی 202 وات بر متر مربع، بیشترین مقدار را دارا بود. ب- مدل WRF برای 15 روز ابتدایی آوریل 2007 اجرا شد و خروجی آن در موقعیت دکل رفسنجان اعتبارسنجی گردید که مدل با 96/1% اختلاف نسبت به مقادیر مشاهداتی، چگالی انرژی را برآورد کرد. ج- با استفاده از خروجی مدل WRF، اطلس باد منطقه محاسبه شد که الگوی مناسبی از میانگین باد در استان کرمان می‌باشد.
