ابراهیم اسعدی اسکویی؛ لیلا گودرزی؛ جلیل هلالی
چکیده
علیرغم نقش مهم رطوبت سطح خاک در مدیریت منابع آب و خاک متاسفانه در ایران شبکه سراسری پایش رطوبت خاک وجود نداشته و توزیع مکانی ایستگاههای اندازهگیری محدود میباشد. بنابراین، در پژوهش حاضر تلاش شد نقشههای توزیع مکانی و زمانی رطوبت خاک از محصولات SMAP در طی بازه زمانی 2015 تا 2021 در گستره ایران استخراج و تحلیل گردد. نتایج نشان میدهد مقادیر ...
بیشتر
علیرغم نقش مهم رطوبت سطح خاک در مدیریت منابع آب و خاک متاسفانه در ایران شبکه سراسری پایش رطوبت خاک وجود نداشته و توزیع مکانی ایستگاههای اندازهگیری محدود میباشد. بنابراین، در پژوهش حاضر تلاش شد نقشههای توزیع مکانی و زمانی رطوبت خاک از محصولات SMAP در طی بازه زمانی 2015 تا 2021 در گستره ایران استخراج و تحلیل گردد. نتایج نشان میدهد مقادیر ماهانه رطوبت خاک عمق 5 سانتیمتری در دوره 7 ساله در ایران بین 005/0 تا 538/0 مترمکعب بر مترمکعب متغیر بوده و میانگین زمانی-مکانی رطوبت خاک کشور 137/0 مترمکعب بر مترمکعب میباشد. تحلیل نقشههای میانگین ماهانه رطوبت خاک توسط SMAP نشان داد که بیشترین و کمترین مقدار میانگین 7 ساله در ماههای فوریه و اوت به ترتیب 192/0 و 079/0 مترمکعب بر مترمکعب میباشد. از نظر پراکنش مکانی نیز بیشترین مقادیر میانگین سالانه رطوبت خاک در مناطق شمالی و غربی، و کمترین مقدار در مناطق مرکزی و جنوب شرقی متمرکز است. تحلیل مکانی رطوبت خاک بر اساس مقیاس استانی نیز نشان میدهد بالاترین میانگین سالانه رطوبت خاک در استانهای گیلان، مازندران، کهگیلویه و بویراحمد، و البرز به ترتیب 294/0، 243/0، 216/0 و 209/0 مترمکعب بر مترمکعب است در حالی که کمترین مقادیر آن را میتوان در استانهای سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و یزد به ترتیب 076/0، 091/0، و 096/0 مترمکعب بر مترمکعب مشاهده نمود. بر اساس نتایج به دست آمده در این مطالعه که در مقیاس کلان کشور انجام شد، میتوان از آن به عنوان ابزار سودمندی در مدیریت جامع منابع آب و خاک استفاده نمود.
محسن نوری پوردرگزی؛ ام البنین بذرافشان؛ یحیی اسماعیلپور
چکیده
تحقیق حاضر به پایش و ارزیابی تغییرات رطوبت خاک و پوشش گیاهی با استفاده از تکنیک دورسنجی و ارتباط آن با شاخص بارش- تبخیر تعرق استاندارد شده در حوضه آبخیز بندر- سدیج و کل- مهران در استان هرمزگان میپردازد. با این هدف دادههای رطوبت خاک در عمق 0-10 سانتیمتری از تصاویر ماهوارهای GLDAS و شاخص خشکسالی رطوبت خاک استاندارد شده (SMDI) محاسبه و برای ...
بیشتر
تحقیق حاضر به پایش و ارزیابی تغییرات رطوبت خاک و پوشش گیاهی با استفاده از تکنیک دورسنجی و ارتباط آن با شاخص بارش- تبخیر تعرق استاندارد شده در حوضه آبخیز بندر- سدیج و کل- مهران در استان هرمزگان میپردازد. با این هدف دادههای رطوبت خاک در عمق 0-10 سانتیمتری از تصاویر ماهوارهای GLDAS و شاخص خشکسالی رطوبت خاک استاندارد شده (SMDI) محاسبه و برای محاسبهی تغییرات پوشش گیاهی از شاخص استاندارد شده (SNDVI) استفاده گردید. برای بررسی خشکسالی کشاورزی از شاخص بارش- تبخیرتعرق استاندارد شده ((SPEI استفاده شد و نتایج پایش شاخصها با روشهای آماری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از همبستگی بین SPEIو SMDI نشان داد، در تمام زیرحوضهها با افزایش مقیاس زمانی ضرایب همبستگی افزایش مییابد که بالاترین همبستگی مربوط به زیرحوضهی میناب(0.764=R) درمقیاس زمانی 12 ماهه است. بررسی مشخصههای خشکسالی (شدت-مدت و بزرگی) نشان داد، SPEI نسبت به SMDI شدتو بزرگی های بیشتری را در زمان تداومهای کمتری نشان می دهد. بررسی SNDVIنشان داد، در اکثر زیرحوضهها از سال 2012 به بعد، روند کاهشی پوشش گیاهی مشهود است. بررسی ارتباط SPEI با SMDI و SNDVI نشان داد، SNDVI همبستگی بالایی با SPEI و SMDI در مقیاس زمانی بلندمدت دارد. بررسی برآورد خشکسالیهای تاریخی بین سه شاخص نشان داد، اگرچه هر سه شاخص، اغلب وضعیت خشکسالی را نشان دادند، اما SPEI همیشه وضعیت خیلی شدید را در مقایسه با تغییرات رطوبت خاک و پوشش گیاهی نشان داده است که نشاندهندهی پاسخ همراه با تاخیر در تغییرات رطوبت خاک و پوشش گیاهی به خشکسالی هواشناسی است.