نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• ابراهیم اسعدی اسکویی ¹
• لیلا گودرزی ²
• جلیل هلالی ³

¹ عضو هیئت علمی پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو

² فارغ التحصیل دکتری رشته مهندسی منابع آب

³ دانش آموخته دکتری هواشناسی کشاورزی

چکیده

علیرغم نقش مهم رطوبت سطح خاک در مدیریت منابع آب و خاک متاسفانه در ایران شبکه سراسری پایش رطوبت خاک وجود نداشته و توزیع مکانی ایستگاه‌های اندازه‌گیری محدود می‌باشد. بنابراین، در پژوهش حاضر تلاش شد نقشههای توزیع مکانی و زمانی رطوبت خاک از محصولات SMAP در طی بازه زمانی 2015 تا 2021 در گستره ایران استخراج و تحلیل گردد. نتایج نشان می‌دهد مقادیر ماهانه رطوبت خاک عمق 5 سانتیمتری در دوره 7 ساله در ایران بین 005/0 تا 538/0 مترمکعب بر مترمکعب متغیر بوده و میانگین زمانی-مکانی رطوبت خاک کشور 137/0 مترمکعب بر مترمکعب می‌باشد. تحلیل نقشههای میانگین ماهانه رطوبت خاک توسط SMAP نشان داد که بیشترین و کمترین مقدار میانگین 7 ساله در ماه‌های فوریه و اوت به ترتیب 192/0 و 079/0 مترمکعب بر مترمکعب می‌باشد. از نظر پراکنش مکانی نیز بیشترین مقادیر میانگین سالانه رطوبت خاک در مناطق شمالی و غربی، و کمترین مقدار در مناطق مرکزی و جنوب شرقی متمرکز است. تحلیل مکانی رطوبت خاک بر اساس مقیاس استانی نیز نشان می‌دهد بالاترین میانگین سالانه رطوبت خاک در استان‌های گیلان، مازندران، کهگیلویه و بویراحمد، و البرز به ترتیب 294/0، 243/0، 216/0 و 209/0 مترمکعب بر مترمکعب است در حالی که کمترین مقادیر آن را می‌توان در استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و یزد به ترتیب 076/0، 091/0، و 096/0 مترمکعب بر مترمکعب مشاهده نمود. بر اساس نتایج به دست آمده در این مطالعه که در مقیاس کلان کشور انجام شد، می‌توان از آن به عنوان ابزار سودمندی در مدیریت جامع منابع آب و خاک استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها

• ایران
• رطوبت خاک
• سنجش از دور
• SMAP

عنوان مقاله [English]

Surveying of Spatial and Temporal Variability of Surface Soil Moisture using SMAP L4 Products in Iran

نویسندگان [English]

• Ebrahim Asadi Oskouei ¹
• Leila Godarzy ²
• Jalil Helali ³

¹ Faculty member of ASMERC

² Graduated in Water Resource Engineering(PhD)

³ Department of Irrigation and Reclamation Engineering, College of Agriculture and Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran

چکیده [English]

Despite the important role of soil surface moisture in the management of water and soil resources, unfortunately in Iran, there is no national network for monitoring soil moisture and the spatial distribution of measuring stations is limited. Therefore, in the present study, an attempt was made to extract and analyze the spatial and temporal distribution maps of soil moisture from SMAP products during the period 2015 to 2021 in Iran. The results showed that the average 7-year soil moisture at a depth of 5 cm in Iran varies between 0.005 to 0.5388 m3/m3, and the temporal average of soil moisture is 0.137 m3/m3. Evaluation of monthly average soil moisture maps by SMAP showed that the highest and lowest long-term average soil moisture in February and August occurred at 0.192 and 0.079 m3/m3, respectively. The spatial assessment also shows that the highest average annual soil moisture values are concentrated in the northern and western regions, and the lowest values are concentrated in the central and southeastern regions. Evaluation of the results based on the provincial scale shows the highest average annual soil moisture in the provinces of Gilan, Mazandaran, Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad, and Alborz, respectively 0.294, 0.243, 0.216, and 0.209 m3 / m3. While the lowest values in Sistan and Baluchestan, South Khorasan, and Yazd provinces are 0.076, 0.091, and 0.096 m3 / m3, respectively. The results of this study can help the management of soil and water resources by knowing the amount of soil moisture in different areas.

کلیدواژه‌ها [English]

• Iran
• Remote Sensing
• Soil Moisture
• SMAP