واکاوی مکانی زمانی روند شاخص گرمایش و سرمایش ماهانه در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه یزد

2 استاد تمام اقلیم شناسی انشگاه یزد

چکیده

هدف از این پژوهش بررسی تغییرات فضایی درجه روزهای نیازگرمایش و سرمایش ماهانه ایران است. نخست داده های میانگین دمای روزانه از پایگاه داده های اسفزاری[1] استخراج گردید. این پایگاه داده شامل میانگین روزانه دما ازسال 1/1/1340تا 29/12/1383 بر روی یاخته هایی به ابعاد 15×15 کیلومتر در سراسر کشور است. به این ترتیب ماتریسی به ابعاد 7187×15996 به دست آمد که سطرهای آن بیانگر روز و ستون های آن بیانگر یاخته (سلول) است. سپس شاخص شدت درجه روزهای گرمایش و سرمایش با استفاده از آستانه دمایی صفر درجه سانتیگراد محاسبه شد. درمرحله بعد جمع ماهانه این فراسنج ها در ماتریسی به ابعاد 7187×528 در نرم افزار MATLAB محاسبه گردید. روند ماهانه این فراسنج ها نیز درسطح معنی داری 05/0 از طریق آزمون من کندال محاسبه و در نهایت نقشه های روند ماهانه شدت نیاز گرمایش و سرمایش در نرم افزار SURFER ترسیم شد. آن چه که از نتایج این واکاوی ها به دست آمد بروز روند مثبت شدت گرمایش در مناطق گرم ایران می باشد که گواه بر افزایش دمای مناطق گرم ایران در ماه های گرم سال است. بروز روند شاخص های منفی شدت گرمایش در پاره ای از نقاط کوهستانی نیز کاهش دما در این مناطق را نمایان می سازد. بیشترین گستره مکانی روند مثبت شاخص شدت گرمایش نیز در ماه های شهریور و آبان به ترتیب در 78 و 69 درصد از وسعت کشور مشاهده می شود که خود گویای گرمتر شدن بیش از دو سوم از وسعت کشور طی این دو ماه است. از لحاظ شدت سرمایش نیز در ماه های آذر و اسفند در بلندی های کشور شاهد کاهش دمای هوا می باشیم.



[1]- این پایگاه کاملترین پایگاه داده های روزانه فراسنج های اقلیمی است که در دانشگاه اصفهان توسط دکتر مسعودیان ایجاد شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


1- امیدوار، کمال ابراهیمی، رضا، نارنگی فرد، مهدی (1395). «پیش‌بینی نیاز سرمایش استان فارس با کاربست داده‌های EH5OM». مجله مخاطرات محیطی زاهدان. دوره 4، شماره 6، زمستان 1394، صفحه 75-57.
2- حجازی‌زاده، زهرا، ناصرزاده، حسین (1384)، »محاسبه و تجزیه و تحلیل ساعت‌های تداوم یخبندان با استفاده از برنامه نویسی به زبان دلفی«،فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 76، صص 139-150.
3- خلیلی، علی (١٣٧٩). «تدوین یک سامانه جدید پهنه‌بندی اقلیمی از دیدگاه نیازهای گرمایش وسرمایش محیط و اعمال آن برگستره ایران». فصل‌نامه تحقیقات جغرافیایی. شماره ۷۵. صص 12734-12742.
4- روشن، غلامرضا، خوش‌اخلاق، فرامرز؛ عزیـزی، قاسم (1390)، «آزمـون مـدل مناسـب گردش عمومی جو برای پیش‌یابی مقادیر دما و بارش ایران تحت شـرایط گرمـایش جهانی»، مجله جغرافیا و توسعه، شماره 10، شماره 27، تابستان 1391.
5- مسعودیان، سید ابوالفضل، ابراهیمی، رضا، یاراحمدی، الهام. (1393)، «واکاوی مکانی زمانی میزان روند ماهانه درجه روز گرمایش در قلمرو ایران زمین»، مجله جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، سال 12.
6- محمدی، حسین؛ خوش‌اخلاق، فرامرز؛ محمدامین حیدری؛ مرضیه غیاث الحسینی، (1392)، «واکاوی و پیشیابی اثر گرمایش جهانی بر مؤلفه‌های فرین آب و هوایی آبادان»، کاوش‌های جغرافیایی مناطق بیابانی، سال دوم، شماره سوم، ص 35-23.
7- Elizabeth M., Federico C (2013). “Variability and trends of heating degree-days in Argentina”. International Journal of Climatology, Volume 33, Issue 10, August 2013, Pages: 2352–2361.
8- Frauenfeld, O. W., Zhang, T., Mc Creight, J. L., (2007). “Northern hemisphere freezing/thawing index variations over the twentieth century”. International Journal of Climatology, 27, 47–63.
9- Lucio, PS, Silva, AM and Serrano, AI (2012). “Changes in occurrences of temperature extremes in continental Portugal: a stochastic approach”, Meteorological Application, Vol. 17. Pp. 404-418.
10- Rosa Mattia De, Vincenzo Bianco, Federico Scarpa, Luca A. Tagliafico. (2014). “Heating and cooling building energy demand evaluation a simplified model and a modified degree days approach”.
11- Roshan, Gh. R., Grab, S.W.,( 2012) ,“Regional Climate Change Scenarios and Their Impacts on Water Requirements for Wheat Production in Iran, International Journal of Plant Production, Vol. 2, PP. 239-265.
12- Tonghua Wu, Qinxue Wang, Lin Zhao, Ochirbat Batkhishig, Masataka Watanabe, (2007) Observed trends in surface freezing/thawing index over the period 1987–2005 in Mongolia Cold Regions Science and Technology 69 (2007) 105–111.
13- Wu. T, Qinxue Wang. Q , Zhao. L, Batkhishig. O, Watanabe. M., (2011)., Observed trends in surface freezing/thawing index over the period 1987–2005 in Mongolia., Jour. Cold Regions Science and Technology., vol. 69., page. 105–111.
14- Khalili. A, Rahimi. H, Agha Shariatmadari. Z., 2007., Validation of air freezing index (AFI), for determination of frost penetration depth in typical arid and semi-arid zones of Iran., Jour. BIABAN, vol. 12, page. 23-31.
15- Vargas-Amelin, E., Pindado, P., 2014. The challenge of climate change in Spain: water resources, agriculture and land. J. Hydrol. 518, 243–249.
16- Luo, D.L., Huijun, J., Jin, R., Yang, X.G., Lü, L.Z., 2014. Spatiotemporal variations of climate warming in northern Northeast China as indicated by freezing and thawing indices. Quatern. Int. 349 (28), 187–195.