نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مهدی اصلاحی ¹
• فرناز پوراصغر ²
• یونس اکبرزاده ³
• محمد امیدفر ⁴
• ناصر منصوری درخشان ⁵
• عباس شاهماری ⁶

¹ کارشناس هواشناسی کاربردی، گروه تحقیقات هواشناسی کاربردی، اداره کل هواشناسی آذربایجان شرقی

² معاون توسعه و پیش بینی اداره کل هواشناسی آذربایجان شرقی

³ رئیس گروه تحقیقات هواشناسی کاربردی اداره کل هواشناسی آذربایجان شرقی

⁴ رئیس اداره پیش بینی اداره کل هواشناسی آذربایجان شرقی

⁵ کارشناس پیش بینی اداره کل هواشناسی آذربایجان شرقی

⁶ معاون فنی اداره کل هواشناسی آذربایجان شرقی

چکیده

در این تحقیق نقاط سیل‌خیز استان آذربایجان‌شرقی با استفاده از اطلاعات خسارات ناشی از سیل مدیریت بحران و آب‌ منطقه‌ای برای بازه 1397-1378 شناسایی شده و نقشه توزیع مکانی و فراوانی رخداد سیل ترسیم شد. بیشترین فراوانی وقوع سیل در نیمه غربی استان به ویژه شهرستانهای مرند، شبستر و تبریز رخ داده است که در این میان سیل‌های با فراوانی بیش از 10 روز مربوط به شهرستانهای تبریز، شبستر، مرند، جلفا و سراب می‌باشد. به منظور تعیین الگوهای همدیدی برای هر روز بارش سیل‌آسا و شدید در استان نقشه‌های سطوح فوقانی جو و همچنین شاخص‌های ناپایداری جو به همراه نقشه skew-T مورد بررسی قرار گرفت. سامانه‌ها براساس منشأ سامانه طبقه‌بندی و 7 سامانه که عبارتند از پرفشار سیبری، دریای سیاه، مدیترانه و دریای سرخ و همچنین ترکیبی از این سامانه‌ها شناسایی شد. بیشترین فراوانی سامانه ها مربوط به سامانه‌ی مدیترانه با 78 مورد و سامانه مدیترانه و دریای سیاه با 54 مورد در رتبه دوم است. سامانه بارشی از نظر عامل صعود هوا به دو دسته دینامیکی و حرارتی تقسیم می‌شوند و فراوانی سامانه‌های منجر به سیل به طور کلی 58 درصد مربوط به سامانه‌های دینامیکی و 42 درصد آنها مربوط به سامانه‌های حرارتی ناشی از تشکیل ابرهای همرفتی محلی می‌باشند.

کلیدواژه‌ها

• سیل
• نقاط حادثه خیز سیل
• سامانه همدیدی

عنوان مقاله [English]

Determining the areas most affected by flood and statistical-synoptic analysis of flood events In East Azerbaijan province

نویسندگان [English]

• Mehdi Eslahi ¹
• Farnaz Pourasghar ²
• Younes Akbarzadeh ³
• Mohammad Omidfar ⁴
• Naser Mansouri Derakhshan ⁵
• abbas shahmary ⁶

¹ Applied Meteorologist, Applied Meteorology Research Group, Department of Meteorology of East Azerbaijan

² Deputy Minister of Development and Forecasting of the General Meteorological Department of East Azerbaijan

³ Head of Applied Meteorological Research Department of East Azarbaijan Meteorological Department

⁴ Head of the forecasting department of the East Azerbaijan Meteorological Department

⁵ Forecasting expert of the General Directorate of Meteorology of East Azerbaijan

⁶ Technical deputy of East Azerbaijan Meteorological Department

چکیده [English]

In this research, the most affected areas by flood of the province were identified using the flood damage information of regional water and crisis management for the period of 1999-2018, and a map of the spatial distribution and frequency of flood events was provided. The highest frequency of floods occurred in the western part of the province, especially in the cities of Marand, Shabestar and Tabriz, among which floods with a frequency of more than 10 days occurred in the cities of Tabriz, Shabestar, Marand, Jolfa and Sarab. In order to determine synoptic patterns for each day of torrential and heavy rainfall in the province, the upper levels map of the atmosphere, as well as indices of atmospheric instability along with the skew-T diagram were examined. The systems were classified based on the origin of the systems and 7 systems were identified, which include the high pressure of Siberia, the Black Sea, the Mediterranean and the Red Sea, as well as a combination of these systems. The highest number of systems is related to the Mediterranean system with 78 cases and the Mediterranean and Black Sea system with 54 cases in the second place. Precipitation systems are divided into two dynamic and thermal categories in terms of the air rising factor, and the frequency of systems leading to flooding is generally 58% related to dynamic systems and 42% of them related to thermal systems caused by the formation of local convective clouds.

کلیدواژه‌ها [English]

• Flood
• flood affected region
• synoptic system