نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• الهام مرادی ¹
• مسعود پورغلام آمیجی ²
• عبدالمجید لیاقت ³
• آرزو نازی قنشلو ⁴

¹ دانش‌آموخته کارشناسی ارشد گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.

² دانشجوی دکتری گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.

³ استاد گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.

⁴ استادیار گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.

چکیده

در این مطالعه به پیش‌بینی شوری آب رودخانه کرخه پس از بهره‌برداری از پروژه‌ها‌ی آبیاری و زهکشی جهاد نصر با استفاده از مدل شبیه‌ساز شوری SALTMED پرداخته شد. با توجه به شرایط اقلیمی، الگوی کشت، برنامه آبیاری، خصوصیات خاک و آب و زهکش دشت‌های اوان، دوسالق، ارایض و باغه که جز دشت‌های علیا محسوب می‌شوند، حجم زهاب خروجی و میزان نمک تولیدی از هر دشت با مساحت کلی 55 هزار هکتار شبیه‌سازی شد. همچنین از داده‌ها‌ی مربوط به سال‌های (96-1392) به دلیل کامل بودن اطلاعات استفاده شد. نتایج نشان داد که در سال پایه آماری 1393 و بر اساس پیش‌بینی مدل SALTMED؛ مقدار 150، 87، 140 و 197 هزار تن نمک به ترتیب از دشت اوان، دوسالق، ارایض و باغه به طور سالانه وارد رودخانه کرخه می‌شود. اگر طی 10 سال همین روند ادامه داشته باشد، حجمی بالغ‌بر 5/74 میلیون تن نمک از زهاب دشت‌های فوق وارد کرخه و نهایتا وارد تخلیه گاه آن یعنی تالاب هورالعظیم خواهد شد که تبعات زیست‌محیطی فراوانی را به دنبال خواهد داشت. نتیجه کلی نشان داد که با بهره‌برداری از 37 هزار هکتار از 55 هزار هکتار مساحت چهار دشت مذکور، شاخص شوری (EC) آب کرخه به طور قابل‌ توجهی افزایش یافته و به‌طور متوسط از 1/15 به بیش از 2 دسی ‌زیمنس بر متر می‌رسد. حال اگر کل این 55 هزار هکتار و یا اراضی بیشتری از طرح 550 هزار هکتاری مورد بهره‌برداری قرار گیرد، چه حجم از زهاب و نمک وارد رودخانه‌ها خواهد شد؟

کلیدواژه‌ها

• آبیاری و زهکشی
• اصلاح اراضی
• توسعه کشاورزی
• سامانه نوین آبیاری
• محیط‌زیست
• هدایت الکتریکی

عنوان مقاله [English]

Application of SALTMED Model for Prediction of the Salinity of Karkheh River After Implementation of the First Phase of 550,000 hectare Land Reclamation Project in Khuzestan and Ilam Provinces

نویسندگان [English]

• Elham Moradi ¹
• Masoud Pourgholam-Amiji ²
• Abdolmajid Liaghat ³
• Arezoo N. Ghameshlou ⁴

¹ MS.c. Graduated, Department of Irrigation and Reclamation Engineering, College of Agriculture and Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran.

² Ph.D. Candidate, Department of Irrigation and Reclamation Engineering, College of Agriculture and Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran.

³ Professor, Department of Irrigation and Reclamation Engineering, College of Agriculture and Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran.

⁴ Assistant Professor, Department of Irrigation and Reclamation Engineering, College of Agriculture and Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran.

چکیده [English]

In this study, salinity prediction of Karkheh River after exploitation of irrigation and drainage projects of Jahad Nasr Institute was investigated using SALTMED salinity simulator model. Due to climatic conditions, cultivation pattern, irrigation schedule, soil and water characteristics and drainage of the Evan, Dowsalagh, Arayez and Bagheh plains that are excluding the Upper Plains, the volume of drainage output and the amount of salt produced from each plain with a total area of 55,000 hectares were simulated. Also from the data, the years (2013-2017) were used due to completeness of the information. The results showed that based on the prediction of the SALTMED model in the statistical year 2013; the amount of 150, 87, 140 and 197 thousand tons of salts enter the Karkheh River annually from the Evan Plain, Dowsalagh, Arayez and Bagheh, respectively. If the same trend continues for 10 years, an amount of 5.74 million tons of salt will enter Karkheh and then eventually discharge into the Hawizeh Marshes, which will have many environmental impacts. The overall result showed that by exploiting 37,000 hectares of 55,000 hectares in the four plains, the Karkheh water salinity index (EC) increased significantly and on average, it will reach from 1.15 dS/m to more than 2 dS/m. Now, if all 55,000 hectares or more of the 550,000 hectares of land were exploited, how much salt and drainage water would flow into the rivers?

کلیدواژه‌ها [English]

• Agricultural Development
• Electrical Conductivity
• Environment
• Irrigation and Drainage
• Land Reclamation
• Modern Irrigation System