مدل‌سازی آماری روند کمینه دمای حوضه فلات مرکزی

هاشمی نسب, سادات; صادقی عطاآبادی, فریبا

doi:10.30467/nivar.2015.13444

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ - مدرس دانشگاه پیام نور اصفهان و دانشجوی دکتری آب و هواشناسی دانشگاه اصفهان

² کارشناسی ارشد اقلیم شناسی، مدرس دانشگاه پیام نور اصفهان

https://doi.org/10.30467/nivar.2015.13444

چکیده

امروزه موضوع تغییرات اقلیم، آگاهی از دلایل بروز این تغییرات، پیش‌بینی و شناسایی تأثیرات این تغییر‌پذیری بر روی سایر عناصر و پدیده‌های کره زمین بسیار حائز اهمیت است. در پژوهش حاضر به منظور بررسی و مدل‌سازی روند کمینه دمای حوضه فلات مرکزی ایران، دمای 28 ایستگاه در طی دوره آماری 2008- 1958مورد استفاده و سپس توزیع بهنجاری سری دمای سالانه ایستگاه‌ها با استفاده از آزمون جوینر و نمودار توزیع بهنجاری سری‌ها مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج حاصله حاکی از آن می‌باشد که کمینه دمای 7 ایستگاه حوضه فلات مرکزی دارای توزیع نابهنجار هستند. ایستگاه‌هایی با توزیع نابهنجار با آزمون ناعاملی دنیلس و سایر ایستگاه‌ها با توزیع نرمال، با آزمون عاملی trمورد بررسی قرار گرفته‌اند. نتایج حاصله نشان داد که از بین 28 ایستگاه، 17 ایستگاه دارای تغییرات گرایش‌دار یا روند می‌باشند. میل تغییرات روند ایستگاه‌ها به جز فسا افزایشی است. نتایج تحلیل و پیش‌بینی روند سری‌های دمای ایستگاه‌های گرایش‌دار با استفاده از روش کمترین مربعات و مدل درجه دو نشان داد که روند کمینه دمای ایستگاه‌های همدان، درگزین، سبزوار، تهران و سمنان به صورت نزولی خواهد بود و برای سایر ایستگاه‌ها، پیش‌بینی‌های روند بدست آمده حاکی از ادامه روند صعودی دمای کمینه در طی سال‌های آتی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Statistical Modeling of minimum temperature trend in Central Plateau Basin

نویسندگان [English]

sadat hashemi ¹
fariba sadeghi ²

چکیده [English]

Today,climate change reasonse of these changes, forecasting and recognizing the effect of these variations on the other elements and phenomenon on the earth is very important. In this study used of 28 stations in Central Plateau Basin, Iran, during 1969-2008 for modling and surveying the minimum temperature trend. Normal distribution of the annual temperature series were valuated with using Joiner test and Normal probability plot. The obtained results show that the minimum temperature of 7stations in Central Plateau Basin has abnormal distribution.which were surveyed with Daniels nonparametric test and other stations with normal distribution were surveyed with Tr parametric test.The result show 17 station have tendency change or trend amang 28 station. Tendency changes or trend are increase in all stations except Fassa. analyzing and forecasting temperature of the stations whith trend using least square and Quadratic model show that minimum temperature trend in the stations of Hamedan, Dargzin, Sabzevar, Tehran and Semnan is decreasing and for other stations, the obtained forecast show the increasing trend continues in the next year.

کلیدواژه‌ها [English]

Trend
Parametric test
nonparametric test
least square
Quadratic model

مراجع

منابع

1. جاوری، مجید، 1388، شیوه تجزیه و تحلیل کمی در اقلیم‌شناسی (با تأکید بر مدلهای روند)، چاپ اول، انتشارات پیام‌رسان، تهران.

2. جاوری، مجید،1389، شیوه تجزیه و تحلیل کمی در اقلیم‌شناسی (با تأکید بر مدلهای فصلی)، چاپ اول، انتشارات پیام‌رسان، تهران.

3. جهانبخش، سعید و سیما ترابی، 1383، بررسی و پیش‌بینی دما و بارش در ایران، فصل‌نامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 74، صص 125- 104.

4. صادقی عطاآبادی، فریبا، 1390، بررسی و مدل‌سازی روند بارش و اثرات آن در پهنهبندی خشکسالی اقلیمی ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور مرکز اصفهان.

5. عساکره، حسین، 1380، کاربرد رگرسیون خطی در تحلیل روند دمای سالانه، مجله پژوهشی تحقیقات جغرافیایی، شماره 87، صص 26-3.

6. علیجانی، بهلول، 1381، آب و هوای ایران، چاپ پنجم، انتشارات دانشگاه پیام نور، تهران.

7. مسعودیان، ابوالفضل، 1389، آب و هوای ایران، چاپ اول، انتشارات دانشگاه اصفهان، اصفهان.

8. مسعودیان، ابوالفضل، 1384، بررسی روند دمای ایران در نیم سده گذشته، انتشارات پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 54، صص 45-29.

9. موحدی، سعید و محمدرضا کاویانی و ابوالفضل مسعودیان، 1384، تغییرات زمانی و مکانی دمای مارون، مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان، جلد 18 شماره1، صص 28-13.

10. نیرومند، حسین و ابوالقاسم بزرگ نیا، 1386، سری های زمانی، چاپ سوم، چاپ عمران و انتشارات دانشگاه پیام نور، تهران.

11. Klein tank, A. M. G. and G. P. KO¨ Nnen, 2003, Trends in Indices of Daily Temperature and Precipitation Extremes in Europe1946–99, Royal Netherlands Meteorological Institute, pp.3665-3680.

12. Dian J. Gaffen and Rebecca J.Ross,1998, Climatology and Trends of U.S. Surface Humidity and Temperature, Air Resources Laboratory, pp.818-828.

13. Free, M, 2011, The Seasonal Structure of Temperature Trends in the Tropical Lower Stratosphere, Journal of Climate, No 24, pp.859–866.

14. Guo, Y. and Yihui D., 2012, Changes in the observed trends in extreme temperatures over China around 1990, Journal of Climate, No 22, pp. 1037–1051.

15. Kürbis, K. and Mudelsee, M. and Tetzlaff, G. and Brázdil, R., 2009, Trends in extremes o f temperature, dew point, and precipitation from long instrumental series from central Europe, Theor Appl Climatol, pp.187-195.

16. Peterson, and Wallis, 2005, Trends in Middle East climate extreme indices from 1950 to 2003, Journal of Geophysical Reserch, pp.1-12.

17. Zhang, X. and Lucie, A. and Vincent, W.D. Hogg and Ain, N. ,2000, Temperature and Precipitation Trends in Canada During the 20th Century, Climate Research Branch, Meteorological Service of Canada, pp.395-417.

18. zheng, X., Reid E. Basher and Craigs. Thompson,1996, Trend Detection in Regional-Mean Temperature Series: Maximum, Minimum, Mean, Diurnal Range, and SST, National Institute of Water and Atmospheric Research, Wellington, New Zealand, pp 317-325.

19. zheng, X. and Reid e. basher, 1998, Structural Time Series Models and Trend Detection in Global and Regional Temperature Series, National Institute of Water and Atmospheric Research, Wellington, New Zealand, October, pp.2347-2357.

http://www.irimo.ir