تحلیل روند تغییرات بیشینه و کمینه دمای فصلی و سالانه استان فارس با استفاده از روش‌های ناپارامتری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار اقلیم شناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان

2 دانشجوی کارشناسی ارشد اقلیم شناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان

3 - دانشجوی دکتری اقلیم شناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

هدف از انجام این پژوهش، بررسی روند تغییرپذیری بیشینه و کمینه دماهای فصلی و سالانه تعدادی از ایستگاه‌های استان فارس با استفاده از روش‌های آماری می‌باشد. بدین منظور دو آزمون "من- کندال" و "سنس استیمیتور" که از متداول‌ترین روش‌های ناپارامتری به شمار می‌روند برای تحلیل روند داده‌های دما در مقیاس‌های فصلی و سالانه بکار گرفته شدند. نخست این دو آزمون بر روی سری‌های زمانی بیشینه و کمینه دماهای فصلی و سالانه 6 ایستگاه همدیدی در گستره استان فارس، که در بازه زمانی 2010-1989 دارای آمار کامل بودند اعمال شد و نتایج حاصل از این دو روش با یکدیگر مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که کارایی دو روش "من- کندال" و "سنس استیمیتور" در تحلیل روند کمینه و بیشینه دمای ایستگاه‌های منتخب استان فارس در بیشتر موارد مشابه یکدیگر است. در هر دو روش، روند سری داده‌های فصلی و سالانه بیشینه و کمینه دما کم و بیش برای همه ایستگاه‌ها یکسان بدست آمد، مگر در ایستگاه درودزن که داده‌های بیشینه دما در فصل تابستان و کمینه دما در فصل زمستان یک روند افزایشی با معنی داری ضعیف نشان داده شد. به طورکلی، بیشینه دمای ایستگاه‌های مورد مطالعه در استان فارس (به جز فصل بهار در ایستگاه هواشناسی آباده) دارای روند صعودی و کمینه دما نیز (به جز فصل بهار در ایستگاه هواشناسی آباده و نیز فصول تابستان و زمستان و میانگین سالانه در ایستگاه هواشناسی فسا) دارای روند صعودی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Trend Analysis of the Changes in Seasonal and Annual Maximum and Minimum Temperatures in Fars province by the Use of Nonparametric Methods

نویسندگان [English]

  • taghi tavose 1
  • zinab rakhshani 2
  • fatemeh firouzi 3
1
2
3
چکیده [English]

The aim of this research is to investigate the changes in seasonal and annual Maximum and Minimum Temperatures in Fars province by nonparametric methods. Mann-Kendall and Sen’S Estimator are the most famous nonparametric methods to study the data of precipitation in seasonal and annual scales. The synoptic stations in Fars province were selected in the period of (1989-2010) and two mentioned tests were applied and results were compared. The results showed that the applications of these two methods of Mann-Kendall and Sen’S Estimator for minimum and maximum temperatures, the cities of Fars province are similar in most cases. Data series of seasonal and annual of maximum and minimum temperatures in both methods except in case Doroodzan station that data of summer season, it has an upward trend and the maximum temperature in winter season data also has an upward trend, for other stations the same results were obtained. Finally, maximum temperature, in the cities of Fars province has an upward trend except in spring season of Abadeh and minimum temperature also has an upward trend except for spring season of Abadeh and summer and winter seasons and annual of Fasa.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Trend Analysis of Temperature
  • Nonparametric methods
  • Mann-Kendall
  • Sen’S Slope Estimator
  • Fars province
 
1-   باباپور صابر، ع.1382، مطالعه تغییرات اقلیم حرارتی شمال غرب ایران و پیش‌بینی اوضاع آتی، پایان‌نامه دوره دکتری، دانشگاه تبریز.
2-   جهانبخش، س؛ و ترابی، س. 1383، بررسی و پیش‌بینی تغییرات دما و بارش در ایران، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 74 ص 125-104.
3-   حمادی، ک؛ و همکاران،1385، تحلیل سری زمانی درجه حرارت متوسط سالانه و تأثیر آن بر مصرف آب کشاورزی، اولین همایش ملی مدیریت شبکه‌های آبیاری و زهکشی.
4-   خسروی م، جاودانی خلیفه ن، محمدنیا قرائی س، 1382، بررسی انطباق سری‌های زمانی دمای مشهد با تغییرات نوسانات دمای کره زمین، سومین کنفرانس منطقه‌ای و اولین کنفرانس ملی تغییر اقلیم، دانشگاه اصفهان.
5-   رحیم زاده، ف؛ و همکاران، 1390، ارزیابی روند و جهش نمایه‌های حدی دما و بارش استان هرمزگان، جغرافیا و توسعه، شماره 21 ص 116-97.
6-   رضیئی ط، دانش کار آراسته پ و ثقفیان ب. 1384، بررسی روند بارندگی سالانه در مناطق خشک و نیمه خشک مرکزی و شرق ایران، آب و فاضلاب، شماره پیاپی 54 ص 81-73.
7-   سازمان هواشناسی کشور، داده‌ها و آمارهای اقلیمی ایستگاه های استان فارس تا 2010
8-   سعیدآبادی ر. و همکاران، 1384، رابطه دما و بارندگی و پیش‌بینی وضعیت اقلیم آینده در منطقه تبریز، دانش کشاورزی، شماره پیاپی 15 ص 127-109.
9-   شیر غلامی ه، قهرمان بهار ب، 1384، بررسی روند تغییرات دمای متوسط سالانه در ایران، علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، شماره اول.
10-   طباطبایی، س، ع؛ و حسینی، م. 1382، بررسی تغییر اقلیم در شهر سمنان بر اساس بارش ماهانه و متوسط دمای ماهانه، سومین کنفرانس منطقه‌ای و اولین کنفرانس ملی تغییر اقلیم، دانشگاه اصفهان.
11-   غیور، ح. عساکره، ح. 1381، مطالعه اثر پیوند از دور بر ایران مطالعه موردی: اثر نوسانات اطلس شمالی و نوسانات جنوبی بر تغییرات میانگین ماهانه دمای جاسک، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی شماره 63-64، مشهد.
12-   قائمی، ه. عساکره، ح. 1382، تحلیل آماری بر روند تغییرات دمای مشهد طی سده گذشته و رابطه آن با نوسان‌های شمالی، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره پیاپی 71، مشهد.
13-   مسعودیان، ا. 1383، بررسی روند دمای ایران در سده گذشته، جغرافیا و توسعه، شماره پیاپی 3، پژوهشکده علوم زمین و جغرافیا، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
14-   مسعودیان، ا. 1382، تحلیل ساختار دمای ماهانه ایران، مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان، جلد 15، شماره 1 و 2 ص 106-89.
15-   هاشمی، س؛ و جهانشاهی، س. م. 1384، تحلیل و پیش‌بینی کل بارندگی ماهانه و سالانه مشهد در سال 2005، مجله علمی و فنی سازمان هواشناسی کشور، شماره 56 و 57.
16-     Brooks, C. E. P. and Carrthers, N., .1953, Handbook of Statistical Methods in Meteorology. London, H. M. S. O., pp 412.
17-     H. Ishidaira. 2003, Monitoring Trend Step Changes in Precipitation in Japanese Precipitation. Journal of hydrology. 279: 144-150.
18-     Keily, G., Albertson, J. D., Parlange, M. B., 1998, Recent Trends in Diurnal Variation of Precipitation at Valencia on the West Coast of Ireland. Journal of Hydrology. VOL. 207, NO. 3-4: 270-279.
19-     Matyasovszky, I., Bogardi, I., Bardossy, A., Duckstein, L., 1993, Estimation of Local Precipitation Statistics Reflecting Climate Change, Water Resources Research. 29, 3955-3968.
20-     Perez, J., F. I. Gimen, P. Ribra, D. Eallege, R. Gariaand, E. Hemandez, 2000 Influence of the north Atlantic oscillation on winter equivalent Temperature AGV champ man conference of “the hearth Atlantic oscillate Dn University of Vigo (Orense cam pus), Oren، Galicia، Spain.
21-     Piccarreta, M., Capolongo, D. and Boenzi, F.,2004, "Trend Analysis of Precipitation and Drought in Basilicata from 1923 to 2000 Within Southern Italy Context". International journal of climatology, 24, 907-922.
22-     Serrano, A., Mateos, V.L., and Garcia, J.A., 1999, Trend Analysis of Monthly Precipitation over the Iberian Peninsula for the Period 1921-1995. phys. Chem. EARTH (B), VOL.24, NO. 1-2:85-90.
23-    Turgay, P. and Ercan K., 2005, Trend Analysis in Turkish Precipitation data. Hydrological processes published online in Wiley Interscienc.