تحلیل روابط عوامل مکانی و روزهای برفی در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری اقلیم شناسی

2 مدیر کل هواشناسی استان کرمانشاه

چکیده

در بسیاری از کشورهای جهان برای طبقه‌بندی‌های اقلیمی از روش‌های متعدد و مختلفی استفاده می‌شود اما در ایران تعداد معیارهای مورد استفاده‌اندک است و در نتیجه می‌توان گفت در بحث بارندگی کشور به بارش‌های جامد از جمله بارش برف توجه کمتری شده است. در تحقیق حاضر فراوانی روزهای دارای پدیده برف برای 50 ایستگاه سینوپتیک در ایران طی سال‌های 1970 تا 2000 میلادی با استفاده از سه روش نموداری، آماری و پهنه‌بندی مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد ایستگاه زنجان دارای بیشترین فراوانی روزهای برفی و ایستگاه‌هایی مانند جاسک و چابهار فاقد روزهای برفی می‌باشند. میانگین کل تعداد روزهای برفی برای دورة مورد مطالعه  بین 8 تا9 روز می‌باشد. همین طور روند روزهای برفی در دورة مورد مطالعه افزایشی بوده که این افزایش از  سال 1980  تا 1993 بیشتر مشهود است و بعد از آن مجدداً کاهش می‌یابد، سال 1992 با داشتن میانگین بین 15 تا 16روز  برفی و سال 1973 با داشتن میانگین بین 2 تا 3 روز برفی به ترتیب بیشترین و کمترین روزهای برفی را در طی دوره به خود اختصاص دادند. در ایستگاه‌های ساحلی به دلیل پدیدة تاخیر گرمایی بهمن ماه دارای بیشترین شمار روزهای برفی و در ایستگاه‌های دور از ساحل دی ماه دارای بیشترین شمار روزهای برفی می‌باشد. با توجه به محاسبات رگرسیونی چند متغیره  مشخص شد رابطه بین عرض جغرافیایی و ارتفاع با شمار روزهای برفی مستقیم و معنادار و رابطه بین ضریب تغییرات و عرض جغرافیایی معکوس و معنادار می‌باشد. با استفاده از نرم افزار surfer پهنه‌بندی دیدبانی و محاسبه شده تعداد روزهای برفی ایران در محدوده زمانی مورد نظر بر حسب متغیرهای طول و عرض جغرافیایی و شمار روزهای برفی نشان می دهد که هماهنگی مناسبی بین الگوی پهنه‌بندی محاسبه شده با پهنه‌بندی دیدبانی شده وجود دارد و این هماهنگی معادلات رگرسیونی را تایید می‌کند. با استفاده از الگوی پهنه‌بندی فراوانی روزهای برفی، بیشتر ین فراوانی در ناحیه شمال‌غرب کشور دیده می‌شود. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Relationships between spatial factors and snowy days in Iran

نویسندگان [English]

  • sareh faramarzi 1
  • mohsen ghasemi 2
چکیده [English]

Many countries around the world use many various methods of climatic classification and zoning, but a few standards are being used in Iran therefore it can be said that solid precipitations including snowfall have been paid too little attention in discussing the nation ‘s precipitation. Thus, in the present research, the frequency of days having the snowfall phenomenon was studied for 50 Iranian synoptic stations using 3 graphic, statistical and surfacing methods during the 1970-2000 period. The results of the present research indicate Zanjan station has the most frequent snowy days while such stations as Jask and Chabahar lack snowy days in the study period, total average of snowy days is between 8 and 9 also the trend of snowy days was increasing during the period, which was more visible from 1980 to 1993. After which it was decreasing again. During this period, the year of 1992 with an average of 15-16 snowy days. And year of 1973 with an average of 2-3 snowy days had the most and the fewest snowy days, respectively. Due to the phenomenon of thermal delay, the month of Bahman had the largest number of snowy days for coastal station while this was the case in month of day for off coastal stations. Given multivariate regression calculations, it was found that the relationship between altitude and latitude with the number of snowy days is a significant, direct one while it is significant and inverse between alteration coefficients and latitude. surfacing pattern of observed and calculated snowy days in Iran was displayed by using surfer software ,in which variables of longitude, latitude ,and number of snowy days were employed, which confirmed compatibility between the calculated and observed surfacing pattern of regression equations. On the basis of surfacing pattern of snowy day’s frequencies, maximum frequency is observed in northwestern part of our country.                  

کلیدواژه‌ها [English]

  • snowy days
  • surfacing
  • thermal delay
  • Frequency
 
1-     جباری، ایرج، 1384، روش‌های آماری در علوم محیطی و جغرافیایی، انتشارات دانشگاه رازی.
2-     خالقی زواره، حسن و محمدی، فرح؛ 1381. شبیه‌سازی عددی اثر باد بر مقدار بارش کوهستان؛ مجله نیوار؛ شماره 48 و 49.
3-     علیجانی. بهلول. کاویانی. محمد رضا، 1379، مبانی آب و هواشناسی، تهران انتشارات سمت.
4-     علیجانی. بهلول، 1368، آب و هوای ایران؛ تهران؛ انتشارات دانشگاه پیام نور.
5-     علیجانی. بهلول، 1369، چگونگی تشکیل فرابار سیبری و اثر آن بر اقلیم شرق ایران، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 17.
6-     علیجانی، بهلول، 1377، جغرافیا چیست و جغرافیدان کیست؛ مجله رشد آموزش جغرافیا؛ شماره 48.
7-     قنبرپور. محمدرضا، 1381، کاربرد سنجش از دور در تعیین پارامترهای هیدرولوژی برف در مناطق کوهستانی؛ فلصنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 32.
8-     کاویانی. محمدرضا، 1380، میکروکلیماتولوژی، تهران انتشارات سمت.
9-     مسیبی. محمد، 1379، مقدمه‌ای بر مسائل زیست محیطی برف؛ سپهر، شماره 32.
10-  Denis, A. (2002). GDye variability and Trend in the Annual snow cover cycle in Northern Hemisphere land Areas. Report no:6,13p
11-  Lachapell. E, (1990) Avalanche Hazard Forester, CRITIZIQUE on HEAT and vapor transferring snow.
12-  Mickiewicz, Adam (2004). University in pona institute of physical Geography and Environment.
13-  Sclinkspogra. (1999) a service of National science Teachers association. Copy right. Report no: 2, 4-6 pp.