بررسی احتمال رخداد مه در گستره های دمایی مختلف (مطالعه موردی: ایستگاه های همدیدی استان کردستان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

پژوهشکده هواشناسی، تهران، ایران

چکیده

      در این مطالعه با یافتن ارتباطی منطقی بین فراوانی رخداد مه و متغیر دما در یک محل، احتمال رخداد مه در شرایط دمایی نقطه مورد نظر برآورد شده است. برای این منظور از داده‌های 7 ایستگاه همدیدی استان کردستان در دوره آماری موجود هر ایستگاه به طور موردی استفاده شده است. ابتدا فراوانی نسبی و تجمعی رخداد مه درگستره‌های دمایی مختلف برای هر ایستگاه تعیین شده‌اند. سپس فراوانی نسبی تجمعی ماهانه و فصلی رخداد مه برای یک دوره آماری مشترک 15 ساله (2006-1992) بین این ایستگاه‌ها محاسبه شده‌اند. برای کاهش ریسک ناشی از این پدیده و آمادگی لازم برای پیشگیری از بروز خطر، دمای آستانه رخداد آن در هر ایستگاه برآورد شده است. نتایج نشان می‌دهند به جز در ایستگاه قروه بیشینه فراوانی رخداد مه در گستره دمایی C°8- تا C°6- و به تعداد 71 مورد بوده است، در سایر ایستگاه‌ها بیشترین رخداد مه در دماهای بین C°2  -تا C°0 مشاهده شده است. از کل تعداد دیدبانی‌های رخداد مه در هر ایستگاه، در قروه 3/13%، مریوان 34%، سنندج 30%، زرینه اوباتو 19%، سقز 39% و در بیجار 26% موارد مه در دماهای مثبت رخ داده است. در کلیه ایستگاه‌های مورد مطالعه، رخداد مه در ماه‌های ژانویه، فوریه، مارس، نوامبر و دسامبر قابل ملاحظه بوده و در ماه‌های آوریل، می و اکتبر ناچیز و در سایر ماه‌ها (جون، جولای، اگوست و سپتامبر) مه رخ نداده است. طی دوره آماری مشترک 15 ساله، بیشینه فراوانی رخداد مه در ماه دسامبر و در ایستگاه زرینه به میزان 177 مورد بوده است. در فصل زمستان به دلیل کاهش دما و افزایش نم نسبی، در کلیه ایستگاه‌ها رخداد مه بیشتر از فصل‌های دیگر سال است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Study of Probability of Fog Occurrences at Different Temperature Ranges (Case study: Synoptic Stations in Kurdistan Province)

نویسندگان [English]

  • mozhdeh pedram
  • fatemeh sahraeeyan
چکیده [English]

In this study probability of fog occurrence at a certain location has been estimated by finding a logical relationship between temperature and fog frequency conditions at that location.  The available data, till 2006, for 7 synoptic stations in Kurdistan province have been used as case study. First, relative and cumulative frequencies of fog occurrences in different temperature ranges have been determined for each station. Then, their monthly and seasonal cumulative frequencies for a common 15 years period (1992- 2006) among those stations have been calculated. In order to reduce the risk of fog occurrence, necessary preparedness, and prevention of this hazard, their threshold temperatures at each station have been estimated. The results show that except in Ghorve station which the maximum fog frequency has occurred in -8°C to -6°C range and its amount was 71, in the other stations the most frequency of fog occurrences has been observed in -2°C to 0°C temperature range. From total number of fog observations, at Ghorve station 13.3%, Marivan 34%, Sanandaj 30%, Zarineh Obato19%, Saghez 39%, and at Bijar 26% occurred in positive temperatures. In all stations, the fog frequency was considerable in November, December, January and February months and it was inconsiderable in April, May and October. During the remaining months of the year (Jun., July, Aug., Sep.) fog didn’t happen. During the 15 years common period, the maximum fog frequency was 177 which have occurred in Zarineh station in December. In winter, because of low temperatures and relative humidity rising, fog occurrences were more than the other seasons of year in all stations. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • fog
  • dry temperature
  • relative and cumulative frequency
  • Kurdistan province
 
1- آذری، ف.، 1363، کدها و روش های دیدبانی و کارگاه، مرکز آموزش عالی هواشناسی و علوم جو، سازمان هواشناسی کشور.
2- امینی، ل.، غ.، خاکیان دهکردی، 1384، نقش پیش بینی هواشناسی در مدیریت بهینه و کاهش خسارات هوانوردی. مجموعه مقالات سومین همایش ایمنی هوانوردی، پژوهشگاه هوا و فضا، هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران، تهران.
3- بداق جمالی، ج.، س.، جوانمرد، و م.، حیدری، 1384، بررسی نقش بارورسازی ابرهای سطح پایین به منظور ارتقاء ایمنی در جاده های کوهستانی، پژوهشنامه حمل و نقل، شماره دو، سال اول، صفحات 49-63.
4- پژوهشکده هواشناسی، پژوهشکده حمل و نقل، (1390)، ارایه روش مطالعه مناطق مستعد وقوع مه در شبکه حمل و نقل جاده ای.

5- حبیبی نوخندان، م.، 1388، مطالعه توزیع مکانی و زمانی وقوع مه وبررسی اثرات آن درحمل ونقل جاده ای،  فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 76، صفحات 37-19

6- ساری صراف، ب.، خ.، ولیزاده کامران و ع.، مجیدی، 1388، مجموعه مقالات اولین کنفرانس ملی تصادفات و سوانح جاده ای و ریلی ایران، دانشگاه آزاد اسلامی – واحد زنجان.

7- علیزاده، ا.، 1385. اصول هیدرولوژی کاربردی. انتشارات آستان قدس رضوی،  مشهد.

 8- کاظمی، ع.، ا.، شریعت مهیمنی، 1388، مجموعه مقالات اولین کنفرانس ملی تصادفات و سوانح جاده ای و ریلی ایران، دانشگاه آزاد اسلامی – واحد زنجان.

 
9- Bendix, J., B. Thies, J. Cermak, and T. Naub, 2005: Ground fog detection from space based on MODIS daytime data – A study. Wea. Forecasting, 20, 989-1005.
 
10- Ellrod, G. P., 1995: Advances in the detection and analysis of fog at night using GOES multispectral infrared imagery. Wea. Forecasting, 10, 606-619.
 
11-Marsh, A. K., 2010: Are most fog-related accidents fatal? Reporting Points, Online perspective from the editors of AOPA Pilot.
 
12- Tardif, R., Rasmussen, Roy M., 2007: Event-Based Climatology and Typology of Fog in the New York City Region, Applied Meteorology and Climatology, 46, 1141-1168.  
 
 
14-White, M. E., & Jeffery, D.J., 1980: Some aspects of motorway traffic behavior in fog. Transport and Road Research Laboratory Report LR 958.
 
15-World Meteorological Organization, 1988, Manual on Codes, WMO-No 306, Vol. 101, Geneva.