بررسی خشکسالی و روند آن در استان کهگیلویه و بویراحمد

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسنده

پژوهشکده هواشناسی

چکیده

بارش از عوامل مهم جوی است که نقش بسزایی در اقتصاد و زندگی مردم هر منطقه دارد چرا که کمبود آن در تولید بخش‌های کشاورزی، دامپروری و صنعت دخیل بوده و موجب خسارت و نابودی در این بخش‌ها می‌گردد. خشکسالی یکی از پدیده‌های آب و هوایی و از جمله رخدادهای مصیبت باری است که خسارت‌های زیادی را باعث می‌شود. استان کهگیلویه و بویراحمد همواره در معرض خشکسالی قرار دارد و علاوه بر آن کشتزارها، منابع طبیعی و جنگلی آن در معرض خطر جدی می‌باشد. یکی از راههای تعدیل خشکسالی، ارزیابی و پایش آن بر اساس شاخص‌هایی است که بتوان میزان شدت و تداوم آن را در یک منطقه تعیین نمود. در مقاله حاضر تحلیل بارش و خشکسالی (شدت، تداوم، روند و سطح تحت تاثیر خشکسالی) در استان کهگیلویه و بویراحمد با استفاده از شاخص بارش استاندارد شده برای بازه‌های زمانی 3، 6، 12، 24 و 48 ماهه و شاخص‌های تفاضل درصدی و استاندارد بارش مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج بررسی‌ها نشان داده است که در دوره 20 ساله مورد مطالعه (1381-1362) متوسط بارش سالانه به طرف شرق و جنوب شرقی استان افزایش می‌یابد، همچنین فراوانی رخداد دوره‌های خشک کوتاه مدت (سه ماهه) در چندین ایستگاه منتخب در حدود 13 مورد بوده است. حال آنکه این فراوانی در مقیاس‌های زمانی 12، 24 و 48 ماهه بسیار کمتر است. همچنین تداوم دوره‌های خشک در بازه‌های بلندمدت (12، 24 و 48) ماهه در حدود 80 ماه است. بنابراین در مورد خشکسالی‌های بلند مدت (هیدرولوژی) که به آبهای زیرزمینی و سطحی مربوط می‌شود،
برای بازگشت به حالت نرمال، ماهها زمان نیاز است اما برای
 بازه‌های کوتاه مدت یعنی خشکسالی‌های کشاورزی و رطوبت
خاک بارش‌‌های روزانه کافی است. از دیگر نتایج این که در سالهای 1372 و 1378 بیش از 80 درصد از سطح استان را خشکسالی شدید فراگرفته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات