بررسی گسیل گردوخاک ناشی از فرسایش بادی در استان هرمزگان

رهنما, مهدی; صحت, ساویز; کرمی, سارا; رنجبر, عباس; خدام, نوشین

doi:10.30467/nivar.2023.395670.1246

بررسی گسیل گردوخاک ناشی از فرسایش بادی در استان هرمزگان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ هیات علمی / پژوهشکده هواشناسی

² پژوهشکده هواشناسی

³  شیمی جو و آلودگی هوا

⁴ پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو

10.30467/nivar.2023.395670.1246

چکیده

مواجهه با پدید گردوخاک در سال‌های اخیر به یکی از مهم‌ترین چالش‌های زیست‌محیطی در مناطق مختلف جهان تبدیل شده و مطالعات زیادی در ارتباط با شناسایی چشمه‌های گردوخاک و مناطق تحت تأثیر آن‌ها و نیز راه‌های مقابله با آن صورت گرفته است. ایران نیز به عنوان یکی از کشورهای واقع در کمربند گردوخاک جهانی، متأثر از پدیده گردوخاک است و استان‌های مختلف آن در فصول متفاوت درگیر این پدیده می‌شوند. استان هرمزگان واقع در سواحل شمالی خلیج فارس، با توجه به الگوهای جوی، تحت تأثیر رخدادهای گردوخاک قرار می‌گیرد. در این مقاله با استفاده از داده‌های مختلف دیدبانی، محصولات سنجش‌ازدور و مدل‌سازی عددی، چشمه‌های گردوخاک در استان هرمزگان شناسایی و مناطق تحت‌ تأثیر آن‌ها مشخص شده است. نتایج نشان داد چشمه‌های گردوخاک با فعالیت شدید در جنوب‌شرقی شهرستان جاسک، مرز شهرستان‌های بندرعباس و خمیر و همچنین شرق بندر لنگه قرار دارند. بیشترین میزان شار قائم گردوخاک نیز مربوط به جاسک، جنوب بندرعباس، بندر خمیر و شرق بندر لنگه است که بیشترین پتانسیل غبارخیزی با تندی باد 20 متر بر ثانیه و رطوبت 5% را نیز شامل می‌شوند

کلیدواژه‌ها

موضوعات

هواشناسی

عنوان مقاله [English]

Investigation of dust emission caused by wind erosion in Hormozgan province

نویسندگان [English]

mehdi rahnama ¹
sara karami ³
abbas ranjbar ²
Noushin Khoddam ⁴

¹ Research Institute of Meteorology and Atmospheric Science, Tehran, Iran

³ Research Institute of Meteorology and Atmospheric Science, Tehran, Iran

⁴ کارشناس پژوهشی

چکیده [English]

In recent years, dealing with the phenomenon of dust has become one of the most important environmental challenges in different regions of the world, and many studies have been conducted in connection with the identification of sources of dust and the areas affected by them, as well as ways to deal with it. Iran, as one of the countries located in the global dust belt, is affected by the dust phenomenon, and its different provinces are involved in this phenomenon in different seasons. Hormozgan province, located on the northern shores of the Persian Gulf, is affected by dust events due to weather patterns. In this article, using different observational data, remote sensing products and numerical modeling, dust springs in Hormozgan province have been identified and the areas affected by them have been identified. The results showed that dust springs with intense activity are located in the southeast of Jask city, the border of Bandar Abbas and Khmer cities, and also east of Bandar Lange. The highest amount of vertical dust flux is related to Jask, south of Bandar Abbas, Bandar Khem and east of Bandar Lange, which also include the highest potential of dust with wind speed of 20 meters per second and humidity of 5%.

کلیدواژه‌ها [English]

Dust
wind erosion
remote sensing
Hormozgan province
vertical dust flux

مراجع

1. صحت کاشانی س. ، عباسعلی علی اکبری بیدختی، عباس رنجبر، مطالعه عددی میدان باد در دره لوت با استفاده از شبیه سازی عددی در دو فصل گرم و سرد سال، پایان نامه کارشناسی ارشد، گروه هواشناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، 1385.
2. فرج زاده اصل م.، علیزاده خاطره، تحلیل زمانی و مکانی توفان‌های خاک در ایران، 1389، برنامه ریزی و آمایش فضا: دانشگاه تربیت مدرس، دوره 15، شماره 1, 2011، ISSN 1605-9689.
3. Goudie, A.S., 2009: Dust storms, Recent developments. Journal of Environmental Management, Vol 90, Iss 1, PP.89-94.
4. Karami, S., Ranjbar, A., Mohebalhojeh, A.R. and Moradi, M., 2017. A rare case of haboob in Tehran: Observational and numerical study. Atmospheric Research, 185, pp.169-185.
5. Kaskaoutis, D. G., Rashki, A., Houssos, E. E., Mofidi, A., Goto, D., Bartzokas, A., Francois, P., and Legrand, M., 2014: Meteorological aspects associated with dust storms in the Sistan region, southeastern Iran. Clim. Dyn., 45, 407–424.
6. Miller, S.D. \A consolidated technique for enhancing dust storms with MODIS", Geophysical Research Letters, 30(20), pp. 2071-2075 (2003).
7. Qu, J.J., Hao, X., Kafatos, M. and Lingli Wang, L.\Asian dust storm monitoring combining terra and aqua MODIS SRB measurements", IEEE Geosciences and Remotesensing Letters, 3(4), (2006).
8. Salvador, P., Alonso-Prez, S., Pey, J., de Bustos, J. J., Alastuey, A., and Querol X., 2014: African dust outbreaks over the western Mediterranean basin: 11-year characterization of atmospheric circulation patterns and dust source areas. Atmos. Chem. Phys., 14, 6759-6775.
9. Sehatkashani S., Sedaghatkerdar A., Bidokhti A.A., Kamali Gh.A., Ranjbar A., Salehi Barough M., The Numerical Evaluation of Low level Jets Formation in Lut Valley Region in Winter, Envochealth, Bangalore, India,2009.
10. Sehatkashani, S., Vazifedoust M. , Kamali G., M., Bidokhti A.A., Dust detection and AOT estimation using combined VIR and TIR satellite images in urban areas of Iran, Scientia Iranica A (2016) 23(5), 1984{1993
11. Takemi, T., Seino, N., 2006, Dust storms and cyclone tracks over the arid regions in East Asia in spring. Journal of geophysical research Vol110,pp.11-18.
12. Zhang, H., Sato, N., Izumi, T., Hanaki, K., Aramaki, T., 2006. Modified RAMSurban canopy model for heat island simulation in Chongqing, China. J. Appl. Meteorol. 47, 509–524.
13. Baddock, M.C., Gill, T.E., Bullard, J.E., Dominguez, Acosta, M., Rivera Rivera, N.I., 2011. Geomorphology of the Chihuahuan desert based on potential dust emissions. J. Maps. 7(1), 249–259. https://doi.org/10.4113/jom.2011.1178.
14. Miller, M.E., Bowker, M.A., Reynolds, R.L., Goldstein, H.L., 2012. Post-fire land treatments and wind erosion lessons from the Milford flat fire, UT. USA. Aeolian Res. 7(4), 29–44. https://doi.org/10.1016/j.aeolia.2012.04.001.

15. Namdari, S., Karimi, N., Sorooshian, A., Mohamadi, G.H., Sehatkashani, S., 2018. Impacts of climate and synoptic fluctuations on dust storm activity over the Middle East. Atmos. Environ. 173, 265–276 10.1016/jatmosenv201711016.
16. Moridnejad, A., Karimi, N., Ariya, P., 2015. Newly desertified regions in Iraq and its surrounding areas: significant novel sources of global dust particles. J. Arid Environ. M. Boroughani, et al. Ecological Informatics 56 (2020) 101059 13 116, 1–10, https://doi.org/10.1016/j.jaridenv.2015.01.008.
17. B. Rayegani., S. Barati., H. Goshtasb., S. Gachpaz., J. Ramezani., H. Sarkheil., (2020). Sand and dust storm sources identification: A remote sensing approach, Ecological Indicators, Volume 112,106099, ISSN 1470-160X, https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2020.106099.
18. A. S. Goudie, Desert dust and human health disorders, 2014, Environment International, 63, 101-113, https://doi.org/10.1016/j.envint.2013.10.011.
19. Kuempel, E., Attfield, M., Vallyathan, V., Lapp, N., Hale, J., Smith, R., Castranova, V., 2003. Pulmonary inflammation and crystalline silica in respirable coal mine dust: dose response. J. Biosci. 28, 61.
20. Lei, Y.-C., Chan, C.-C., Wang, P.-Y., Lee, C.-T., Cheng, T.-J., 2004. Effects of Asian dust event particles on inflammation markers in peripheral blood and bronchoalveolar lavage in pulmonary hypertensive rats. Environ. Res. 95, 71–76.

21. Pun, V.C., Tian, L., Ho, K.-F., 2017. Particulate matter from re-suspended mineral dust and emergency cause-specific respiratory hospitalizations in Hong Kong. Atmos. Environ. 165, 191–197.
22. Department of Natural Resources and Watershed Management of Hormozgan Province, Delegation Office, 2010. Review Plan for Critical Wind Erosion Centers in Hormozgan Province. (221 pp, in persian).
23. Gherboudj, I., Naseema Beegum, S., Ghedira, H., 2017b. Identifying natural dust source regions over the Middle-East and North-Africa: Estimation of dust emission potential. Earth Sci. Rev. 165, 342–355.
24. T. Morshedi N., M. Rezazadeh., 2018, The spatial distribution of critical wind erosion centers according to the dust event in
Hormozgan province (south of Iran), CATENA, 167, 340-352, https://doi.org/10.1016/j.catena.2018.05.008.
25. O. Rahmati, F. Mohammadi, S. S. Ghiasi, J. Tiefenbacher, D. Davoudi M., F. Coulon, O. Asadi N., D. Tien Bui, 2020, Identifying sources of dust aerosol using a new framework based on remote sensing and modelling, Science of The Total Environment, 737, 139508, https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2020.139508.
26. Damizadeh, M., Miri, M., Zand, M. (2021). Dust Storms Trajectories and Identification of the Internal Sources over Hormozgan Province: A Case Study on Kohestak- Bandar Abbas, south of Iran. Journal of the Earth and Space Physics, 47(3), 501-518. doi: 10.22059/jesphys.2021.316614.1007275.