بررسی تغییرات زمانی بارندگی و میانگین، کمینه و بیشینه دما (مطالعه موردی: ایستگاه شهرکرد)

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسندگان

1 دانشجوی دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده مهندسی علوم آب

2 استادیار گروه آبیاری و زهکشی، دانشکده مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

تغییر اقلیم یکی از عمده‌ترین چالش‌های پیش روی بشر در زمان حاضر است. این پدیده متأثراز عواملی چون فعالیت‌های خورشیدی، آتشفشان ها، اتمسفر و اقیانوس‌ها وافزایش درصد گازهای گلخانه‌ای در اتمسفر می‌باشد که دارای اثرات متقابل می‌باشند. تغییر اقلیم می‌تواند باعث به وجود آمدن تغییرات در میزان بارندگی، گرم شدن جهانی, ذوب شدن یخ‌های قطبی، سیل، سرماو گرمای بی‌موقع و شدید در بسیاری از نقاط کره زمین گردد؛ بنابراین آگاهی از تغییرات پارامترهای هواشناسی در یک منطقه می‌تواند اطلاعان مفیدی جهت برنامه‌ریزی و مدیریت منابع آب و کشت منطقه در اختیار سیاست‌گذاران و محققین قرار دهد. در این مطالعه احتمال وجود روند در میانگین بارش و میانگین و حداقل و حداکثر دما در ایستگاه سینوپتیک شهرکرد طی دوره‌ی 2010-1961 با استفاده از آزمون من کندال اصلاح‌شده در سطح معناداری ده درصد، پنج درصد و یک درصد موردبررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از تحلیل‌ها نشان داد که اگرچه درمجموع بارش سالانه روند معناداری مشاهده نشد، مجموع میزان بارندگی در فصل تابستان به‌طور معنی‌داری افزایش یافته است؛ که این امر می‌تواند حاکی از تغییر در توزیع زمانی بارش در منطقه موردمطالعه باشد. افزایش میزان باران در فصل تابستان می‌تواند باعث بهبود وضعیت ذخایر رطوبتی خاک و کاهش برداشت از منابع آب زیرزمینی در تابستان گردد. به‌علاوه، میانگین و حداقل دما در فصل بهار، تابستان و پاییز و همچنین حداکثر دما در فصل تابستان دارای روند کاهشی معنادار بوده است. کاهش دما در فصول نام‌برده می‌تواند منجر به تغییر در زمان کشت و برداشت محصولات کشاورزی و تغییر الگو کشت در منطقه گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


1- اسدی، ا. و ع. حیدری. 1390. تحلیل تغییرات سری‌های دما و بارش شیراز طی دوره 2005-1951. مجله جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، سال 22، شماره پیاپی 41، شماره 1. صص 152-137.
2- آذرخشی، م. فرزادمهر، ج. اصلاح، م و ح. صحابی. ۱۳۹۲. بررسی روند تغییرات سالانه و فصلی بارش و پارامترهای دما در مناطق مختلف آب و هوایی ایران. نشریه مرتع و آبخیزداری مجله منابع طبیعی ایران، دوره ۶۶، شماره ۱.
3- باهک، ب. ۱۳۹۲. بررسی احتمال تغییر اقلیم در استان کرمان با روش من – کندال (مطالعه موردی ایستگاه کرمان). فصل‌نامه جغرافیایی سرزمین، سال ۱۰، شماره 39.
4- باهک، ب.۱۳۹۰. تغییرات دما و تأثیر آن بر گردشگری قشم (مطالعه موردی ایستگاه‌های بندرعباس و کیش). همایش ملی قشم و چشم‌انداز آینده.
5- جهانبخش اصل، س. خورشید دوست، ع. دین‌پژوه، ی و ف. سرافروزه.۱۳۹۳. تحلیل روند و تخمین دوره‌های بازگشت دما و بارش‌های حدی در تبریز. نشریه علمی-پژوهشی جغرافیا و برنامه‌ریزی، سال ۱۸، شماره ۵۰، صفحات ۱۰۷-۱۳۳.
6- رحیم‌زاده، ف. عسگری، ا. و ک. نوحی. ۱۳۸۲. نگرشی بر تفاوت نرخ افزایش دمای حداقل و حداکثر و کاهش دامنه شبانه‌روزی دما در کشور، سومین کنفرانس منطقه‌ای و اولین کنفرانس ملی تغییر اقلیم.
7- عزیزی، ق. و م. روشنی. ۱۳۸۷. مطالعه تغییر اقلیم در سواحل جنوبی دریای خزر به روش من- کندال. پژوهش‌های جغرافیایی، شماره ۶۴. صص ۱۳-۲۸.
8- عزیزی، ق. کریمی احمدآباد، م. و ز. سبک خیز. ۱۳۸۴. روند دمایی چند دهه اخیر ایران و افزایش CO2 نشریه علوم جغرافیایی دانشگاه تربیت ‌معلم، جلد ۴، شماره ۵، .صص ۲۵-۴۳.
9- عزیزی، ق.1383.  تغییر اقلیم. انتشارات قومس تهران.
10- علیجانی، ب. و م. کاویانی. 1380. مبانی آب و هواشناسی. انتشارات سمت.
11- مسعودیان، ا. 1383. تحلیل ساختار دمای ماهانه ایران. مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان (علوم انسانی). جلد پانزدهم- شماره 1و 2.
12- Alexandersson H, Moberg A (1997) Homogenization of Swedish temperature data. Part I: a homogeneity test for linear trends. Int J Climatol 17:25–34.
13- AlexanderssonH (1986) Ahomogeneity test applied to precipitation data. J Climatol 6:661–675.
14- Buishand, T.A., 1982. Some methods for testing the homogeneity of rainfall records. Journal of hydrology58(1), pp.11-27.
15- Ghil, M. and R. Vautard. 1991. Interdecadal Oscillations and the Warming Trend in Global Temperature Time Series. Science. 199. 1065-1068.
16- Gleick, P.H. 1989. Climate change. Hydrology. and water resources. Reviews in Geophysics. 27:329-344.
17- Hasselmann, K 1997. Climate change. Are We Seeing Global Warming?. Science.276:914-915.
18- Hegerl, G. C. K. Hasselmann. U. Cubasch, J. F. B. Mitchell. E. Roeckner. R. Voss. and J. 1997. Waskewitz, on Multi-fingerprint Detection and Attribution of Greenhouse Gas and Aerosol Forced
climatic change. Climate Dynamics.13: 613-634.
19- Jones, P. D. and G. C. Hegerl. 1998. Comparisons of Two Methods of Removing Anthropogenically Related Variability from the Near-surface Observational Temperature Field. J. Geophys. Res. 103. (D12):13,777-13,786.
20- Kendall MG. 1975. Rank Correlation Methods, 4th ed. Charles Griffin, London.
21- Khaliq MN, Ouarda TBMJ (2007) Short communication on the critical values of the standard normal homogeneity test (SNHT). Int J Climatol 27:681–687.
22- Kiley G, Alberson JD, Parlange MB. 1998. Recent Trends in Diurnal Variation of Precipitation at Valentia on the West Coast of Ireland. Journal of Hydrology. 207: 270-297.
23- Mann HB. 1945. Non-parametric tests against trend. Econometrica 33:245–259.
24- Meshram SG, Singh VP, Meshram C. Long-term trend and variability of precipitation in Chhattisgarh State, India. Theoretical and Applied Climatology. 2016 Apr:1-6.
25- Morel, P. 2001. Why GEWEX? The Agenda for a Global Energy and Water Cycle Research Program. in Twitchell. 403 P. (ed.).
26- Nijssen, B. O'Donnell. G.M. Hamlet. A.F. and Lettenmaier. D.P. 2001. Hydrologic Sensitivity of Global Rivers to Climate Change. Climate Change50 (1-2).143-175.
27- North, G. R. and K.-Y. Kim.1995. Detection of Forced Climate Signals. Part II: Simulation results,
Journal of Climate.6: 409-417.
28- Sen, P.K., 1968. Estimates of the regression coefficient based on Kendall’s tau. Journal of the American Statistical Association 63 (324), 1379–1389.
29- Stocker TF, Qin D, Plattner GK, Tignor M, Allen SK, Boschung J, Nauels A, Xia Y, Bex B, Midgley BM. IPCC, 2013: climate change 2013: the physical science basis. Contribution of working group I to the fifth assessment report of the intergovernmental panel on climate change.
30- Tabari, H. and P. Hosseinzadeh Talaee. 2011. Temporal variability of precipitation over Iran: 1966–2005. Journal of Hydrology 396 : 313–320.