نیوار

سال‌هاست که بحث توسعه پایدار در جوامع بین‌المللی و ایران مطرح شده است؛ اما توسعه پایدار چیست؟ چه فرقی با توسعه ناپایدار دارد؟ در گذشته تصور حاکم این بود که محیط‌ زیست به طور عمده برای استفاده و استثمار از سوی انسان ایجاد شده است. بیشتر

مقاله پژوهشی

اثر دینامیکی ترازهای بالا جوی بر جبهه‌زایی در ترازهای پایین

سیاوش غلامی؛ الهه اولاد

دوره 41، 98-99 ، مهر 1396، صفحه 3-12

https://doi.org/10.30467/nivar.2017.51885

چکیده

همگرایی (واگرایی) تراز بالا از طریق حرکات نزولی (صعودی) و واگرایی (همگرایی) تراز پایین با یکدیگر برهمکنش دارند و این حرکات منجر به تشدید یا تضعیف گرادیان دمای سطوح پایین (جبهه‌زایی یا جبهه‌زدایی) می‌شوند. در این تحقیق چرخند جبهه‌ای که در 18 نوامبر 2009 بر روی ایران مستقر بوده است، برای مطالعه انتخاب شد. در مرحله اول مدل WRF با استفاده از ... بیشتر همگرایی (واگرایی) تراز بالا از طریق حرکات نزولی (صعودی) و واگرایی (همگرایی) تراز پایین با یکدیگر برهمکنش دارند و این حرکات منجر به تشدید یا تضعیف گرادیان دمای سطوح پایین (جبهه‌زایی یا جبهه‌زدایی) می‌شوند. در این تحقیق چرخند جبهه‌ای که در 18 نوامبر 2009 بر روی ایران مستقر بوده است، برای مطالعه انتخاب شد. در مرحله اول مدل WRF با استفاده از داده‌های GFS برای منطقه مورد نظر اجرا شد. در مرحله بعد کمیت‌هایی مانند ارتفاع ژئوپتانسیلی و مؤلفه‌های افقی سرعت باد برای ترازهای 500 هکتوپاسکال به بالا در ورودی مدل تغییر داده شد، به این صورت که برای این ترازها بجای داده‌های اصلی از داده‌های 24 ساعت قبل استفاده و از 500 هکتوپاسکال به پایین همان داده‌های ساعت مورد نظر استفاده و مدل اجرا شد. جملات تابع جبهه‌زایی مانند جملات هم‌شاری و چینشی برای هر دو اجرای مدل محاسبه و ترسیم شد. مقایسه‌ دو اجرای مدل اختلاف‌هایی را به وضوح در مقادیر تابع جبهه‌زایی و جملات آن نشان داد. اختلاف بیشتر در جبهه سرد مشاهده شد که دارای گرادیان دمایی بزرگ‌تری است. در نهایت دریافتیم که همزمانی حرکات قائم ترازهای پایین با حرکات قائم ترازهای بالا در فرایند جبهه‌زایی تأثیر مستقیم دارد و اگر سرعت جریان جتی تراز بالا در اجرای مدل از طریق مولفه‌های افقی سرعت دچار تغییر شود، این تغییر در تک تک جملات تابع جبهه‌زایی نیز دیده می‌شود که نشان از تأثیر به سزای تراز بالا روی جبهه‌زایی سطحی دارد.

مقاله پژوهشی

مقایسه روش‌های مختلف برآورد تبخیر-تعرق پتانسیل با روش فائو پنمن مانتیث (مطالعه موردی: منطقه سپیدان)

هدیه احمدپری؛ سید ابراهیم هاشمی گرم دره؛ کبری قلعه کهنه

دوره 41، 98-99 ، مهر 1396، صفحه 13-22

https://doi.org/10.30467/nivar.2017.51886

چکیده

تبخیر-تعرق ‌‌پتانسیل ‌‌یکی ‌‌از ‌‌عوامل ‌‌مهم ‌‌چرخه ‌‌هیدرولوژی ‌‌است ‌‌که ‌‌باید ‌‌در ‌‌طرح‌های ‌‌آبیاری ‌‌و ‌‌زهکشی ‌‌برآورد ‌‌شود. ‌‌نتایج ‌‌مطالعات ‌‌مختلف ‌‌نشان ‌‌داده ‌‌است ‌‌که ‌‌در ‌‌فقدان ‌‌لایسیمتر، ‌‌روش ‌‌فائو- ‌‌پنمن- ‌‌مانتیث ‌‌تخمین ‌‌قابل ‌‌قبولی ‌‌از ‌‌مقادیر ‌‌تبخیر ... بیشتر تبخیر-تعرق ‌‌پتانسیل ‌‌یکی ‌‌از ‌‌عوامل ‌‌مهم ‌‌چرخه ‌‌هیدرولوژی ‌‌است ‌‌که ‌‌باید ‌‌در ‌‌طرح‌های ‌‌آبیاری ‌‌و ‌‌زهکشی ‌‌برآورد ‌‌شود. ‌‌نتایج ‌‌مطالعات ‌‌مختلف ‌‌نشان ‌‌داده ‌‌است ‌‌که ‌‌در ‌‌فقدان ‌‌لایسیمتر، ‌‌روش ‌‌فائو- ‌‌پنمن- ‌‌مانتیث ‌‌تخمین ‌‌قابل ‌‌قبولی ‌‌از ‌‌مقادیر ‌‌تبخیر ‌‌و ‌‌تعرق ‌‌ارائه ‌‌می‌نماید، ‌‌ولی ‌‌به ‌‌دلیل ‌‌نیاز ‌‌به ‌‌وجود ‌‌پارامترهای ‌‌زیاد ‌‌هواشناسی ‌‌دارای ‌‌محدودیت ‌‌می‌باشد. ‌‌از ‌‌این ‌‌رو ‌‌روش‌های ‌‌غیرمستقیم ‌‌برآورد ‌‌تبخیر-تعرق ‌‌گیاه ‌‌مرجع ‌‌که ‌‌به ‌‌داده‌های ‌‌کمی ‌‌احتیاج ‌‌دارند ‌‌بایستی ‌‌برای ‌‌شرایط ‌‌اقلیمی ‌‌هر ‌‌منطقه ‌‌مورد ‌‌ارزیابی ‌‌قرار ‌‌گیرند. ‌‌در ‌‌این ‌‌پژوهش ‌‌تبخیر-تعرق ‌‌گیاه ‌‌مرجع ‌‌به ‌‌وسیله‌ی ‌‌نرم‌افزار ‌‌Ref-ET ‌‌و ‌‌با ‌‌بکارگیری ‌‌داده‌های ‌‌هواشناسی ‌‌ایستگاه ‌‌سینوپتیک ‌‌سپیدان ‌‌در ‌‌طی ‌‌سال‌های ‌‌آماری ‌‌1383 ‌‌تا ‌‌1394 ‌‌محاسبه ‌‌شد. ‌‌ارزیابی ‌‌نتایج ‌‌روش‌های ‌‌مختلف ‌‌با ‌‌روش ‌‌استاندارد ‌‌فائو-پنمن-مانتیث ‌‌صورت ‌‌گرفت. ‌‌کارایی ‌‌روش‌های ‌‌مورد ‌‌مقایسه ‌‌با ‌‌استفاده ‌‌از ‌‌آماره‌های ‌‌ریشه ‌‌میانگین ‌‌مربع ‌‌خطا ‌‌(RMSE) ‌‌و ‌‌میانگین ‌‌خطای ‌‌مطلق ‌‌(MAE) ‌‌مورد ‌‌ارزیابی ‌‌قرار ‌‌گرفت. ‌‌نتایج ‌‌نشان ‌‌داد ‌‌که ‌‌روش‌های ‌‌با ‌‌پایه ‌‌پنمن ‌‌مانتیث ‌‌(ASCE ‌‌st ‌‌PM، ‌‌ASCE ‌‌PM ‌‌rs، ‌‌ASCE ‌‌PM) ‌‌به ‌‌ترتیب ‌‌با ‌‌RMSE ‌‌حدود ‌‌03/0، ‌‌079/0، ‌‌079/0 ‌‌و ‌‌MAE ‌‌حدود ‌‌021/0، ‌‌068/0، ‌‌069/0 ‌‌مناسب‌ترین ‌‌روش‌ها ‌‌برای ‌‌برآورد ‌‌تبخیر-تعرق ‌‌گیاه ‌‌مرجع ‌‌به ‌‌شمار ‌‌می‌آیند ‌‌و ‌‌روش‌های ‌‌FAO ‌‌24Rd ‌‌و ‌‌FAO ‌‌Pan ‌‌به ‌‌ترتیب ‌‌با ‌‌RMSE ‌‌حدود ‌‌426/1، ‌‌338/2 ‌‌و ‌‌MAE ‌‌حدود ‌‌186/1، ‌‌072/2 ‌‌دارای ‌‌کمترین ‌‌تطابق ‌‌با ‌‌روش ‌‌فائو ‌‌پنمن ‌‌مانتیث ‌‌هستند. ‌‌بنابر ‌‌این ‌‌در ‌‌صورت ‌‌کمبود ‌‌آمار ‌‌مورد ‌‌نیاز ‌‌برای ‌‌بکارگیری ‌‌روش ‌‌فائو–پنمن-مانتیث ‌‌در ‌‌منطقه ‌‌سپیدان ‌‌می‌توان ‌‌روش‌های ‌‌دارای ‌‌بیشترین ‌‌تطابق ‌‌با ‌‌روش ‌‌مرجع ‌‌را ‌‌به ‌‌عنوان ‌‌بهترین ‌‌شاخص ‌‌برای ‌‌اندازه‌گیری ‌‌و ‌‌بررسی ‌‌تبخیر-تعرق ‌‌پتانسیل ‌‌و ‌‌نیاز ‌‌آبی ‌‌گیاهان ‌‌در ‌‌نظر ‌‌گرفت.

مقاله پژوهشی

شناسایی ساختار و چشمه گرد و خاک های استان خراسان شمالی با استفاده از مدل RegCM4-1.1 (مطالعه موردی 14-13 آوریل 2011)

آیدا فاروقی؛ منا کاظمی؛ مجتبی جلالی؛ سعیده هاشمیان؛ نادر نصرتی

دوره 41، 98-99 ، مهر 1396، صفحه 23-36

https://doi.org/10.30467/nivar.2017.51890

چکیده

پدیده گرد و خاک از جمله رخدادهایی است که همواره در مناطق خشک و نیمه خشک کره زمین اتفاق می افتد و آثار زیانباری بر بخش های مختلف جامعه وارد می سازد. تداوم خشکسالی ها همراه با کاهش میزان رطوبت خاک و گاه تغییر کاربری ها بوسیله عامل انسانی طی سال های اخیر سبب گستردگی این پدیده در مناطق مختلفی از کشور گردیده است. بررسی آمار 17 ساله هواشناسی ... بیشتر

مقاله پژوهشی

تجزیه و تحلیل آماری یخبندان‌های کشاورزی شهر کاشان

فاطمه بشیریان؛ حجت الله یزدان پناه؛ مرضیه مجدبرزکی

دوره 41، 98-99 ، مهر 1396، صفحه 37-48

https://doi.org/10.30467/nivar.2017.51897

چکیده

سرما و یخبندان از فاکتورهای مهم محدودکننده توزیع و تولید در گیاهان هستند که به سبب آسیبهای ناشی از آنها، هر ساله پتانسیل تولید بسیاری از محصولات کشاورزی و باغی در مناطق آسیبپذیر کشور کاهش مییابد. هدف از انجام این پژوهش تحلیل آماری یخبندان‌های شهر کاشان، میزان تأثیر آن‌ها روی محصولات کشاورزی و در پایان با توجه به نتایج ... بیشتر سرما و یخبندان از فاکتورهای مهم محدودکننده توزیع و تولید در گیاهان هستند که به سبب آسیبهای ناشی از آنها، هر ساله پتانسیل تولید بسیاری از محصولات کشاورزی و باغی در مناطق آسیبپذیر کشور کاهش مییابد. هدف از انجام این پژوهش تحلیل آماری یخبندان‌های شهر کاشان، میزان تأثیر آن‌ها روی محصولات کشاورزی و در پایان با توجه به نتایج به دست آمده ارایه پیشنهاداتی برای توسعه پایدار کشاورزی در این منطقه میباشد. جهت دستیابی به این اهداف، دادههای دمای حداقل روزانه ایستگاه هواشناسی سینوپتیک کاشان در دوره آماری 43 ساله (1/1/1971 تا 31/12/2014) از سازمان هواشناسی کشور دریافت گردید و بر اساس تقویم شمسی مرتب شدند. پس از تشخیص تصادفی و نرمال بودن دادهها، با استفاده از روش پارامتری رگرسیون خطی دو متغیره در سطح معناداری 95 درصد، روند کاهشی معناداری (هر ده سال، چهار روز کاهش) در تعداد روزهای یخبندان مشاهده شد. نتایج به دست آمده نشان میدهند که اغلب دماهای انجماد رخ داده در ایستگاه کاشان در حدی بودهاند که بیشتر به گیاهان حساس، سبزیجات و شکوفه درختان آسیب رساندهاند. میانگین دوره یخبندان در این ایستگاه 46 روز میباشد و بازه زمانی احتمال وقوع یخبندان در آن به طور یقین زودتر از 28 مهرماه و دیرتر از 24 فروردین نخواهد بود. شدیدترین یخبندان شهر کاشان در طول دوره آماری مورد مطالعه، در زمستان سال 1386 و با دمای 17-درجه سلسیوس اتفاق افتاد که در مجموع 148 میلیارد تومان به بخش کشاورزی شهرستان خسارت وارد کرد. اغلب یخبندان‌های کاشان از نوع زمستانه میباشد، بنابراین در مورد محصولاتی مانند درختان همیشه سبز (نظیر مرکبات و زیتون) پیشنهاد می‌شود که از ارقام مقاوم به سرما بیشتر استفاده شود.

مقاله پژوهشی آب و هوا

تحلیل ترمودینامیکی بارش‌های فرین غرب ایران و ارائه الگوی ناپایداری برای این منطقه

شهاب شفیعی؛ غلامعلی مظفری؛ فاطمه قادری

دوره 41، 98-99 ، مهر 1396، صفحه 49-60

https://doi.org/10.30467/nivar.2017.51898

چکیده

به منظور دستیابی به مدیریت ریسک بارشهای فرین جهت کاهش خسارات ناشی از آن در غرب کشور و برای شناسایی شرایط ترمودینامیکی وقوع این پدیده طی دوره آماری 50 ساله (2010-1961)، از نمودار اقلیمی Skew-T log P استخراج شده از وب سایت دانشگاه وایومینگ آمریکا استفاده شد. و همچنین شاخصهای ناپایداری جوی مانند SI, LI, Sw, KI, C.T, V.T, T.T, PWC سطح ایستگاه کرمانشاه- ... بیشتر به منظور دستیابی به مدیریت ریسک بارشهای فرین جهت کاهش خسارات ناشی از آن در غرب کشور و برای شناسایی شرایط ترمودینامیکی وقوع این پدیده طی دوره آماری 50 ساله (2010-1961)، از نمودار اقلیمی Skew-T log P استخراج شده از وب سایت دانشگاه وایومینگ آمریکا استفاده شد. و همچنین شاخصهای ناپایداری جوی مانند SI, LI, Sw, KI, C.T, V.T, T.T, PWC سطح ایستگاه کرمانشاه- به منظور پوشش کامل منطقه- (مربوط به 21 مورد وقوع بارش فرین) محاسبه شد. و نتایج حاصل از کلیه شاخصهای فوق با استانداردهای ناپایداری جوی مورد مقایسه و ارزیابی قرار گرفت. در این بررسی مغایرتهایی بین ارقام مشاهداتی و ارقام پیشگویی شده ملاحظه گردید و نهایتاً شاخصهای ناپایداری منطقه به این صورت، SI ≤ ،71/20 LI ≤ ،63/16Sw ،25/16 ≤ KI ،23/1 ≤ C.T ،50/8 ≤ V و 90/18≤ T.T33≤ تعیین شدند. افزایش SW ،KI ، C.T، V.T و T.T از مقادیر استاندارد ناپایداریهای جوی به اعداد بزرگتر و کاهش SI و LI به اعداد کوچکتر نشانگر افزایش شدت ناپایداری و افزایش احتمال وقوع بارش فرین می باشد. نتایج حاصل نشان داد که شرایط ناپایداری بالقوه در هنگام رخداد بارش فرین بر نیمرخ قایم جو مستولی گشته بود. و همچنین سامانههای غربی در دورههای بارش فرین با یک سامانه کمفشار مدیترانهای در روی سطح زمین و ناوه سطح فوقانی همراه است که الگوی مناسبی برای بارش فرین بوده و رطوبت لازم برای بارش را تامین میکند.

مقاله ترویجی

ارزیابی خطر خشکسالی و تغییر اقلیم در استان خراسان رضوی

زهره عصار؛ مسعود مسعودی

دوره 41، 98-99 ، مهر 1396، صفحه 61-72

https://doi.org/10.30467/nivar.2017.51901

چکیده

در این تحقیق خطرات ناشی از تغییرات اقلیمی و خشکسالی در استان خراسان رضوی در طی دوره آماری 23 ساله (1390-1368) مورد برررسی قرار گرفت. تغییرات اقلیمی در سطح استان با استفاده از شاخص رطوبتی دومارتن و تغییرات دما بدست آمد. به منظور بررسی خشکسالی نیز از دو شاخص SIAP[1] و PNPI[2] استفاده شد. نتایج نشان داد که براساس خطر تغییرات اقلیمی، 76 درصد استان تحت ... بیشتر

مقاله پژوهشی

بررسی روند تغییرات پارامتر دما در ایستگاه شهرکرد

زینب احمدی مقدم؛ محمدرضا نوری امامزاده ئی

دوره 41، 98-99 ، مهر 1396، صفحه 73-82

https://doi.org/10.30467/nivar.2017.51907

چکیده

دراین پژوهش روند دماهای بیشینه، کمینه و متوسط درایستگاه شهرکرد در دوره زمانی 1392-1363بررسی شده‌است. این ایستگاه در سال 1381 به محل فرودگاه شهرکرد تغییر مکان داده شد که از لحاظ استقرار دارای جابه‌جایی ناچیزی بود. معنی‌داری روند دما با مقایسه میانگین دو نیمه متوالی، آزمون من-کندال و آزمون گرافیکی من-کندال و تحلیل روند در مقیاس ماهانه، ... بیشتر

مقالات آماده انتشار

شماره جاری

دوره 46 (1401)

دوره 45 (1400)

دوره 44 (1399)

دوره 43 (1398)

دوره 42 (1397)

دوره 41 (1396)

دوره 40 (1395)

دوره 39 (1394)

دوره 38 (1393)

دوره 37 (1392)

دوره 36 (1391)

دوره 35 (1390)

دوره 34 (1389)

دوره 33 (1387)

دوره 32 (1386)

دوره 31 (1385)

دوره 30 (1384)

دوره 2 (1341)

دوره 1 (1339)

دوره و شماره: دوره 41، 98-99، مهر 1396، صفحه 1-101

توسعه پایدار و توان اقلیمی

چکیده

اثر دینامیکی ترازهای بالا جوی بر جبهه‌زایی در ترازهای پایین

چکیده

مقایسه روش‌های مختلف برآورد تبخیر-تعرق پتانسیل با روش فائو پنمن مانتیث (مطالعه موردی: منطقه سپیدان)

چکیده

شناسایی ساختار و چشمه گرد و خاک های استان خراسان شمالی با استفاده از مدل RegCM4-1.1 (مطالعه موردی 14-13 آوریل 2011)

چکیده

تجزیه و تحلیل آماری یخبندان‌های کشاورزی شهر کاشان

چکیده

تحلیل ترمودینامیکی بارش‌های فرین غرب ایران و ارائه الگوی ناپایداری برای این منطقه

چکیده

ارزیابی خطر خشکسالی و تغییر اقلیم در استان خراسان رضوی

چکیده

بررسی روند تغییرات پارامتر دما در ایستگاه شهرکرد

چکیده