بررسی شرایط ابرناکی و برخی شاخص‌های ناپایداری جهت تعیین پتانسیل بارورسازی ابرها در مشهد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری هواشناسی کشاورزی، مشهد، ایران

چکیده

ابتدا از اطلاعات ایستگاه هواشناسی سینوپتیک و جو بالای مشهد به مطالعه ابرناکی منطقه بر اساس آمار سالنامه‌های هواشناسی (2008-1986) پرداخته شده و بیشترین فراوانی رخداد 7 تا 8 هشتم ابری مشخص گردیده است .سپس با توجه به اهمیت ابرهای متوسط و پایین در فرایند بارورسازی، با استفاده از اطلاعات ایستگاه سینوپتیک مشهد (2010-2001)، به بررسی فراوانی تشکیل ابرهای پایین و متوسط و همچنین شرایط ابرناکی ابرهای پایین پرداخته شده و با عنایت به اهمیت ابرهای پایین با رشد و توسعه قائم (شامل ابرهای کومولوس نوع 2، کومولونیمبوس)، در فرآیند بارورسازی ابر1، تشکیل این ابرها در منطقه مورد بررسی قرار گرفته است. بررسی تشکیل این ابرها نشان داد که بیشترین ابرناکی در فصول سرد و بارانی زمستان و اوایل بهار تشکیل شده است. سپس با استفاده از نمودارهای جو بالای2 موجود دمای پایه ابر، در روزهای همراه با بارندگی و بدون بارندگی در بازه زمانی (1992-2011) تعیین شده است. مبنای استخراج اطلاعات شرایط تمام ابری در نظر گرفته شده و میانگین دما پایه ابر در هر یک از حالات محاسبه شده است. با استفاده از داده‌های سایت دانشگاه وایومینگ برخی شاخص‌های ناپایداری، شامل شاخص3 K، شولتر4، آب قابل بارش5 و شاخص CAPE6  محاسبه شده و میزان هرکدام از آن‌ها در ساعت Z00 در روزهایی که بارندگی رخ داده، در طی سال‌های 1992-2011 استخراج گردیده است. جهت تعیین مقدار آستانه برای شاخص‌ها، پس از بررسی همبستگی بین بارش 6 ساعته با هرکدام از شاخص‌ها بهترین نمودار خطی توسط نرم‌افزار SPSS به این داده‌ها برازش داده شده است. از خروجی‌ها مشاهده شد، ضریب همبستگی پیرسون بین این شاخص‌ها و میزان بارش ارتباط مستقیم بسیار ضعیفی را درسطح معنی‌دار 1٪ و داده‌ها پراکندگی بسیار بالایی را نشان داده‌اند

کلیدواژه‌ها

موضوعات


1-ابراهیمی، احمد، (1370)، مجله نیوار، بهار1370، چگونگی باروری ابرها در کویر مرکزی ایران.
2-امیدوار کمال، علوم انسانی، (1381)، شماره 27، صفحه 37 تا50، زمستان 1381، برخی ویژگی‌های اقلیم‌شناسی ابر در ارتفاعات جنوبی کرمان به منظور ارزیابی امکان اجرای پروژه‌های افزایش بارندگی.
3- بداق جمالی، جواد، جوانمرد، سهیلا ( 1382 ) "مفاهیم مقدماتی تعدیل آب و هوا با استفاده از فن‌آوری بارورسازی ابرها“، پژوهشکدۀ اقلیم‌شناسی، مشهد.
4- بداق جمالی، جواد، جوانمرد، سهیلا، حیدری، محمد (1383) بولتن علمی پژوهشکده اقلیم‌شناسی تابستان 1383، تحقیق و بررسی در مورد چگونگی مه‌زدایی در مناطق مه‌آلود به هنگام پروازهای ارتفاع پایین بالگردهای هوانیروز.
5- بداق جمالی، جواد و جوانمرد، سهیلا، حیدری، محمد ( 1384 )، پژوهش‌نامه حمل و نقل، شماره دو، سال اول، بهار، 1384 بررسی نقش بارورسازی ابرهای سطح پایین به منظور ارتقاء ایمنی در جاده‌های کوهستانی.
6-جوانمرد، سهیلا، گلی مختاری، لیلا، (1383)، بولتن علمی پژوهشکده اقلیم‌شناسی1383، چشم‌اندازهای جدید تعدیل آب و هوا.
7-حمیدی، اسحاق، (1390)، پتانسیل بارورسازی ابرها با استفاده ازشاخص‌های ناپایداری برای منطقه مشهد، تابستان 1390، پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد.
8-علیجانی، بهلول، (1385)، آب و هوای ایران.
9- فلاح، رضا، 1385، چگونگی بارورسازی ابرها.
10-رحیم‌زاده، فاطمه، (1390)، روش‌های آماری در مطالعات هواشناسی واقلیم‌شناسی.
11-گزارش نهایی پروژه مطالعات مرتبط باتعدیل مصنوعی آب و هوا، گزارش 6، مراحل امکان‌سنجی بارورسازی ابرها وآزمون آن برای استان خراسان، پاییز1381.
12-صادقی حسینی، سیدعلیرضا، رضاییان، مهتاب، بررسی تعدادی از شاخص‌های ناپایداری و پتانسیل بارورسازی ابرهای همرفتی منطقه اصفهان، مجله فیزیک زمین و فضا، جلد32، شماره 2، 1385.
13.http://weather.uwyo.edu/upperair/sounding.html.
18.http://www.wmir.ir/.
19.Woodley, W., DeFelice, T.P., Golden, J., Griffith, D., Rosenfeld,D., Breed, D., Solak, M., Boe, B., Extra Area Effects of Cloud Seeding - An Updated Assessment, Atmospheric Research (2013), doi: 10.1016/j.atmosres.2013.08.014.
20.Woodley, W. L. , Rosenfeld , D .(2003). The Development and Testing of a New Method to Evaluate the OperationalCloud-Seeding Programs in Texas. Journal of applied meteorology,vol 43,Issue 2,pp 249-263.
21.Woodley, W. L. , Rosenfeld , D .(2003). Results of On-Top Glaciogenic Cloud Seeding in Thailand. Part I: . Journal of applied meteorology,vol 42,pp 920-938.