خشکسالی
ولی الله کریمی؛ داود اکبری نودهی
چکیده
به منظور پایش و مدیریت خشکسالی‌ها با استفاده از شاخص‌های مربوطه، 33 ایستگاه هواشناسی متعلق به وزارت نیرو در سطح استان مازندران انتخاب گردید. سپس داده-های موردنیاز جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل آماری آنها انجام شد. با توجه به بررسی و تجزیه و تحلیل داده‌های در دسترس و بازسازی و تطویل آمار، طول دوره آماری 35 ساله‌ی 1389-1355 به عنوان دوره آماری ...
بیشتر
به منظور پایش و مدیریت خشکسالی‌ها با استفاده از شاخص‌های مربوطه، 33 ایستگاه هواشناسی متعلق به وزارت نیرو در سطح استان مازندران انتخاب گردید. سپس داده-های موردنیاز جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل آماری آنها انجام شد. با توجه به بررسی و تجزیه و تحلیل داده‌های در دسترس و بازسازی و تطویل آمار، طول دوره آماری 35 ساله‌ی 1389-1355 به عنوان دوره آماری تحقیق حاضر انتخاب گردید. سپس شاخص‌های خشکسالی بارش استاندارد، درصد نرمال، شاخصZ چینی ، Z چینی اصلاح‌شده، شاخص نمره Z و دهکها در مقیاس زمانی یکساله در ایستگاههای مذکور محاسبه شد. براساس آزمون همبستگی، معنی دار بودن این شاخص ها به جز MCZI به صورت دو به دو در تمام ایستگاه‌ها در سطح اعتماد 5 درصد تأیید شده است.شاخص های PN ، ZSI و SPIبا داشتن بیشترین میانگین همبستگی و کمترین انحراف معیار نسبت به دیگر شاخص ها نتایج برتری را ارائه نمودند و در مقابل MCZI با دارا بودن کمترین همبستگی نتایج ضعیفی را نسبت به دیگر شاخص‌ها نشان داده است.بیشترین میانگین همبستگی بین مقادیر بارندگی سالانه و هر یک از شاخص ها به ترتیب متعلق به PN ، ZSI ، SPI ، CZI، DI و MCZI با ضریب تبیین 998/0 ، 99/0 ، 986/0 ، 942/0 ،908/0 و 057/0 می باشد.نتایج این تحقیق نشان داد که برای مطالعه و بررسی وضعیت خشکسالی‌های هواشناسی استان مازندران شاخص های PN ، ZSI ، SPI شرایط تقریبا یکسانی داشته و بر سایر شاخص ها ارجحیت دارند.
خشکسالی
فاطمه عباسی؛ شراره ملبوسی؛ ایمان بابائیان
چکیده
یکی از ویژگی های بارز اقلیم ایران کمی بارش و نوسانات شدید آن در مقیاس های زمانی روزانه ،فصلی و سالانه می باشد. هر خشکسالی دارای 4 ویزگی عمده می باشد که عبارتند از: دوره تداوم ،شدت، فراوانی و گستره . هدف اصلی این مطالعه ، ارزیابی و پهنه بندی خصوصیات خشکسالی حوضه کارون بزرگ می باشد. در این مطالعه از شاخص بارش استاندارد خشکسالی SPI، جهت بررسی ...
بیشتر
یکی از ویژگی های بارز اقلیم ایران کمی بارش و نوسانات شدید آن در مقیاس های زمانی روزانه ،فصلی و سالانه می باشد. هر خشکسالی دارای 4 ویزگی عمده می باشد که عبارتند از: دوره تداوم ،شدت، فراوانی و گستره . هدف اصلی این مطالعه ، ارزیابی و پهنه بندی خصوصیات خشکسالی حوضه کارون بزرگ می باشد. در این مطالعه از شاخص بارش استاندارد خشکسالی SPI، جهت بررسی ویژگی های خشکسالی در 42 ایستگاه واقع در داخل و خارج حوضه با طول دوره آماری مشترک 28 ساله در سه مقیاس زمانی 6،3 و12ماهه استفاده گردید . ویژگی های خشکسالی ، شامل تداوم، شدت در هر مقیاس استخراج و نقشه های وضعیت خشکسالی در محیط GIS ترسیم گردید کمترین مقدار SPI مشاهده شد در حوضه متعلق به یاسوج (3.29-) در مقیاس 12 ماهه و طولانی ترین تداوم در بستان 61 ماهه می باشد .همچنین طولانی ترین تداوم و گستره های دارای خشکسالی درهر سال نیز مشخص شدند.
خشکسالی
مژده سلیمی فرد؛ سید حسین ثنائی نژاد؛ عادل سپهر؛ لیلا ثابت دیزاوندی
چکیده
کشور ایران با قرار گرفتن در منطقه خشک جهان همواره در معرض وقوع پدیده خشکسالی قرار دارد. متوسط بارش در کشور کمتر از یک سوم متوسط بارش سالانه جهان است و این میزان نیز از توزیع زمانی و مکانی مناسبی برخوردار نیست. از جمله روش-های بررسی خشکسالی استفاده از شاخص‌های هواشناسی می‌باشد که با استفاده از داده‌های ایستگاههای هواشناسی محاسبه ...
بیشتر
کشور ایران با قرار گرفتن در منطقه خشک جهان همواره در معرض وقوع پدیده خشکسالی قرار دارد. متوسط بارش در کشور کمتر از یک سوم متوسط بارش سالانه جهان است و این میزان نیز از توزیع زمانی و مکانی مناسبی برخوردار نیست. از جمله روش-های بررسی خشکسالی استفاده از شاخص‌های هواشناسی می‌باشد که با استفاده از داده‌های ایستگاههای هواشناسی محاسبه می-گردند. یکی از مهمترین مشکلات استفاده از این شاخص‌ها در ایران پراکندگی نامناسب ایستگاه‌ها یا کمبود داده می‌باشد. در مقابل این روش‌ها، فن‌آوری سنجش‌از‌دور قادر به جمع‌آوری داده از نواحی وسیع توسط سنجنده‌های مختلف است. در این مطالعه به منظور بررسی همه جانبه خشکسالی در استان خراسان‌رضوی در سال های 2001 تا 2010، از شاخص ترکیبی بررسی خشکسالی(SDI) استفاده گردید. این شاخص با استفاده از اطلاعات 3 شاخص، وضعیت پوشش گیاهی(VCI)، وضعیت دمایی(TCI) و وضعیت بارش(PCI) از طریق روش آنالیز مؤلفه اصلی(PCA) محاسبه گردید. به منظور صحت‌سنجی شاخص-(SDI)، رابطه همبستگی این شاخص با شاخص(SPI) در بازه‌های زمانی3، 6 و 9 ماهه در طی فصل رشد بررسی شد، مقایسه‌ای میان مجموع بارش سالیانه و میانگین بلندمدت بارش در 10 ایستگاه سینوپتیک در این استان انجام شد و همچنین رابطه همبستگی دو شاخص(VCI) و (SDI) با میزان عملکرد دیم دو گیاه گندم و جو نیز بررسی شد. نتایج این مطالعه حاکی از بروز خشکسالی در سالهای 2001، 2002، 2006 و 2008 در استان خراسان رضوی بود. نتایج بررسی صحت‌سنجی نیز حاکی از وجود همبستگی(R) بالا میان دو شاخص(SDI) و (SPI) می‌باشد. همچنین نتایج این مطالعه نشان داد که شاخص ترکیبی(SDI) علاوه بر پایش همه-جانبه خشکسالی هواشناسی و بالا بردن دقت مکانی پایش این پدیده قادر به شناسایی خشکسالی کشاورزی نیز می‌باشد.
خشکسالی
مرتضی خداقلی؛ راضیه صبوحی
چکیده
یکی از قدم‌های مهم و اساسی در مطالعات خشکسالی و ترسالی در هر منطقه تعیین شاخص‌هایی است که بتوان براساس آنها میزان شدت و تداوم خشکسالی و ترسالی را ارزیابی و سپس تأثیر آن بر منابع آب منطقه‌ی مورد نظر را تعیین کرد. در این مطالعه با استفاده از آمار هشت ایستگاه سینوپتیک در حوضه آبخیز زاینده‌رود، شاخص‌های هواشناسی RAI، DI، BMDI، SPI، PNPI، ...
بیشتر
یکی از قدم‌های مهم و اساسی در مطالعات خشکسالی و ترسالی در هر منطقه تعیین شاخص‌هایی است که بتوان براساس آنها میزان شدت و تداوم خشکسالی و ترسالی را ارزیابی و سپس تأثیر آن بر منابع آب منطقه‌ی مورد نظر را تعیین کرد. در این مطالعه با استفاده از آمار هشت ایستگاه سینوپتیک در حوضه آبخیز زاینده‌رود، شاخص‌های هواشناسی RAI، DI، BMDI، SPI، PNPI، SIAP محاسبه گردید. سپس به منظور تعیین مناسب‌ترین شاخص در حوضه زاینده‌رود شاخص‌های خشکسالی هواشناسی، با به کارگیری روش‌های کمینه‌ی بارش و همبستگی اسپیرمن ارزیابی شدند. نتایج شاخص‌های خشکسالی هواشناسی نشان داد درصد وقوع خشکسالی توسط شاخص‌های مختلف متفاوت می‌باشد، به طوری‌که شاخص RAI، 35 تا 45 درصد، DI، 30 درصد، BMDI، 20 تا 40 درصد، SPI، 15 تا 25 درصد، SIAP، 25 تا 35 درصد از سالهای مورد بررسی را خشکسالی نشان می‌دهند و شاخص‌های RAI، BMDI، SPI و SIAP به ترتیب بیشترین درصد وقوع خشکسالی را در ایستگاههای شهرضا، ورزنه، آباده و ورزنه داشته و شاخص DI در تمامی ایستگاه‌ها به جز داران و کوهرنگ درصد وقوع خشکسالی برابر دارند. در نهایت با نگرش همزمان به دو روش کمینه بارش و همبستگی اسپیرمن، مشخص شد که شاخص‌های هواشناسی RAI و SIAP، شاخص‌های بهتری نسبت به سایر نمایه‌های خشکسالی می‌باشند.
خشکسالی
آئیژ عزمی؛ سارا محمدی؛ فرشته لطفی؛ اکرم مرادی
چکیده
امروزه ریزگردها به عنوان یک نگرانی مهم زیست محیطی در کشور مطرح می باشند. علی رغم تلاش مسئولان تاکنون این پدیده به طور کامل مهار نشده است و بسیاری از استان ها به ویژه استان کرمانشاه را در بر گرفته است. این مقاله در پی بررسی این موضوع است که این رخداد زیست محیطی چه اثراتی بر شهروندان شهر کرمانشاه گذاشته است تا با شناسایی آن ها، تاثیرات ...
بیشتر
امروزه ریزگردها به عنوان یک نگرانی مهم زیست محیطی در کشور مطرح می باشند. علی رغم تلاش مسئولان تاکنون این پدیده به طور کامل مهار نشده است و بسیاری از استان ها به ویژه استان کرمانشاه را در بر گرفته است. این مقاله در پی بررسی این موضوع است که این رخداد زیست محیطی چه اثراتی بر شهروندان شهر کرمانشاه گذاشته است تا با شناسایی آن ها، تاثیرات منفی ریزگردها کاهش یابد. نتایج تحقیق نشان می دهند که در دو بعد اقتصادی و بهداشتی اثرات ریزگردها مخرب بوده است، اما به نظر می رسد که از نظر اجتماعی تاثیرات منفی کم بوده است. همچنین نتایج حاصل از تحلیل عاملی نشان می دهد که ریزگردها بر سلامت روانی(فردی و اجتماعی)، بهداشت، هزینه های اقتصادی، هزینه های درمانی، افزایش تصادفات رانندگی و کاهش تمرکز افراد در کارهای روزمره اثرگذار بوده اند .
خشکسالی
صادق دلفاردی؛ منور سیدی
چکیده
یکی از چالشهای پایش خشکسالی، تعیین شاخصی با قابلیت اطمینان بالا می‌باشد. این تحقیق دو روش کمینه مقدار بارش و توزیع نرمال را ارزیابی می‌کند. داده های ایستگاههای جیرفت و کهنوج استفاده و مقادیر6 شاخص، معیار بارندگی سالانه، دهکها، درصد نرمال، ناهنجاری بارش ، بارش استاندارد شده وRDI محاسبه شدند. شاخص مناسب به دو روش تعیین گردید. ...
بیشتر
یکی از چالشهای پایش خشکسالی، تعیین شاخصی با قابلیت اطمینان بالا می‌باشد. این تحقیق دو روش کمینه مقدار بارش و توزیع نرمال را ارزیابی می‌کند. داده های ایستگاههای جیرفت و کهنوج استفاده و مقادیر6 شاخص، معیار بارندگی سالانه، دهکها، درصد نرمال، ناهنجاری بارش ، بارش استاندارد شده وRDI محاسبه شدند. شاخص مناسب به دو روش تعیین گردید. نتایج روش اول نشان داد که اکثر شاخص‌ها ، یکی از دو وضعیت خشکسالی شدید یا بسیار شدید را نشان می‌دهند و اغلب منجر به تعیین شاخصی یکتا نمیگردد. بر اساس توزیع نرمال، ، به ترتیب شاخص های SPI و RAI با مجموع اختلاف برابر64/11 و 43/8درصد انتخاب شدند.
خشکسالی
عباس رنجبر؛ مجتبی میهن پرست؛ فائزه نوری
چکیده
گرد و غبار یکی از پدیده‌های مخرب جوی است که دارای تأثیرات زیست محیطی، سلامت عمومی، منابع طبیعی، اجتماعی و ... می‌باشد. در این مقاله شرایط تشکیل و انتقال پدیده گرد و غبار بر روی نواحی غربی کشور از دیدگاه هواشناختی (مطالعه بلندمدت و کوتاه‌مدت) مورد بررسی قرارگرفته است. مطالعه بلندمدت برای داشتن الگوی اقلیمی هواشناسی منجر به این پدیده ...
بیشتر
گرد و غبار یکی از پدیده‌های مخرب جوی است که دارای تأثیرات زیست محیطی، سلامت عمومی، منابع طبیعی، اجتماعی و ... می‌باشد. در این مقاله شرایط تشکیل و انتقال پدیده گرد و غبار بر روی نواحی غربی کشور از دیدگاه هواشناختی (مطالعه بلندمدت و کوتاه‌مدت) مورد بررسی قرارگرفته است. مطالعه بلندمدت برای داشتن الگوی اقلیمی هواشناسی منجر به این پدیده و مطالعه کوتاه‌مدت جهت بررسی چگونگی ایجاد و انتقال ذرات معلق بر اساس مطالعه جریانات، الگوهای جوی و شرایط فیزیکی انجام شده است. برای این منظور داده‌های هواشناسی ایستگاه فرودگاه ایلام به‌عنوان ایستگاه شاهد منطقه غرب کشور استخراج و به‌صورت آماری طی دوره (2010-1985) به تفکیک ماه، فصل و شدت (میدان دید افقی) بررسی گردید، سپس الگوهای جوی مؤثر در ایجاد گرد و غبار از دیدگاه همدیدی، دینامیکی و عددی مطالعه شد. نتایج نشان داد میانگین الگوهای جوی منجر به گرد و غبار در فصول خشک و تر متفاوت می‌باشد. اما مهمترین ویژگی‌های غالب این الگوها که موجب تولید گرد و خاک در منطقه و انتقال آن به غرب کشور می‌شود عبارت است از: 1- وجود و تقویت سامانه کم‌فشار حرارتی بر روی منطقه و ادغام آن باکم‌فشار دینامیکی 2- نفوذ سامانه پرفشار بر روی ترکیه و غرب سوریه و نواحی شمال غرب ایران، 3- ایجاد گرادیان قوی فشاری مداری و نصف‌النهاری شده 4- وزش باد نسبتاً شدید غرب- شمال‌غربی بر روی مناطق مستعد گردوخاک، 5- استقرار ناوه‌ی حاصل از کم ارتفاع تراز hpa500 بر روی سوریه و عراق و امتداد آن تا شمال‌غرب عربستان، 6- افزایش سرعت اصطکاکی قبل از وقوع توفان گرد و خاک و وجود سرعت‌های اصطکاکی بیش از m/s 5/0 بر روی کانون‌های گردوخاک. همچنین بررسی‌ها نشان داد که مناطق منبع برای گرد و غبارهای نیمه غربی کشور در کشورهای عراق (شمال‌غرب و غرب برای فصل خشک و مرکز و جنوب در فصل مرطوب)، شمال عربستان (بیشتر در فصل مرطوب) و شرق سوریه (عمدتاً در فصل خشک) می‌باشد.
خشکسالی
اکرم هدایتی دزفولی
دوره 30، 58-59 ، مهر 1384، ، صفحه 73-94
چکیده
بارش از عوامل مهم جوی است که نقش بسزایی در اقتصاد و زندگی مردم هر منطقه دارد چرا که کمبود آن در تولید بخش‌های کشاورزی، دامپروری و صنعت دخیل بوده و موجب خسارت و نابودی در این بخش‌ها می‌گردد. خشکسالی یکی از پدیده‌های آب و هوایی و از جمله رخدادهای مصیبت باری است که خسارت‌های زیادی را باعث می‌شود. استان کهگیلویه و بویراحمد همواره در ...
بیشتر
بارش از عوامل مهم جوی است که نقش بسزایی در اقتصاد و زندگی مردم هر منطقه دارد چرا که کمبود آن در تولید بخش‌های کشاورزی، دامپروری و صنعت دخیل بوده و موجب خسارت و نابودی در این بخش‌ها می‌گردد. خشکسالی یکی از پدیده‌های آب و هوایی و از جمله رخدادهای مصیبت باری است که خسارت‌های زیادی را باعث می‌شود. استان کهگیلویه و بویراحمد همواره در معرض خشکسالی قرار دارد و علاوه بر آن کشتزارها، منابع طبیعی و جنگلی آن در معرض خطر جدی می‌باشد. یکی از راههای تعدیل خشکسالی، ارزیابی و پایش آن بر اساس شاخص‌هایی است که بتوان میزان شدت و تداوم آن را در یک منطقه تعیین نمود. در مقاله حاضر تحلیل بارش و خشکسالی (شدت، تداوم، روند و سطح تحت تاثیر خشکسالی) در استان کهگیلویه و بویراحمد با استفاده از شاخص بارش استاندارد شده برای بازه‌های زمانی 3، 6، 12، 24 و 48 ماهه و شاخص‌های تفاضل درصدی و استاندارد بارش مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج بررسی‌ها نشان داده است که در دوره 20 ساله مورد مطالعه (1381-1362) متوسط بارش سالانه به طرف شرق و جنوب شرقی استان افزایش می‌یابد، همچنین فراوانی رخداد دوره‌های خشک کوتاه مدت (سه ماهه) در چندین ایستگاه منتخب در حدود 13 مورد بوده است. حال آنکه این فراوانی در مقیاس‌های زمانی 12، 24 و 48 ماهه بسیار کمتر است. همچنین تداوم دوره‌های خشک در بازه‌های بلندمدت (12، 24 و 48) ماهه در حدود 80 ماه است. بنابراین در مورد خشکسالی‌های بلند مدت (هیدرولوژی) که به آبهای زیرزمینی و سطحی مربوط می‌شود، برای بازگشت به حالت نرمال، ماهها زمان نیاز است اما برای بازه‌های کوتاه مدت یعنی خشکسالی‌های کشاورزی و رطوبت خاک بارش‌‌های روزانه کافی است. از دیگر نتایج این که در سالهای 1372 و 1378 بیش از 80 درصد از سطح استان را خشکسالی شدید فراگرفته است.
خشکسالی
طاهره انصافی مقدم
دوره 30، 56-57 ، فروردین 1384، ، صفحه 33-55
چکیده
حوضه دریاچه نمک که در زمره مناطق خشک ونیمه خشک جای دارد از جمله حوضه‌های بسته‌ای است که در دامنه‌های جنوبی سلسله جبال البرز مرکزی بین مختصات جغرافیایی°48 تا ´30 و °52 طول شرقی و°33 تا °37 عرض شمالی واقع و در تقسیم‌بندی طرح جامع آب کشور، به عنوان حوضة هفتم مشخص شده است و حدود 92750 کیلومتر مربع وسعت دارد. حوضه دریاچه نمک، توسط استانهای ...
بیشتر
حوضه دریاچه نمک که در زمره مناطق خشک ونیمه خشک جای دارد از جمله حوضه‌های بسته‌ای است که در دامنه‌های جنوبی سلسله جبال البرز مرکزی بین مختصات جغرافیایی°48 تا ´30 و °52 طول شرقی و°33 تا °37 عرض شمالی واقع و در تقسیم‌بندی طرح جامع آب کشور، به عنوان حوضة هفتم مشخص شده است و حدود 92750 کیلومتر مربع وسعت دارد. حوضه دریاچه نمک، توسط استانهای تهران، مرکزی، قم، قزوین، زنجان، همدان و بخش‌های کوچکی از استانهای مازندران و اصفهان پوشش یافته است. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌های اقلیمی، محاسبات آماری، به ترتیب در مورد شش پارامتر اقلیمی مشتمل بر بارش ماهانه، بالاترین بارش 24 ساعته، میانگین حداقل ماهانه دما، میانگین حداکثر ماهانه دما، حداکثر مطلق دمای ماهانه و حداقل مطلق دمای ماهانه 35 ایستگاه با قدمت 40 سال به عمل آمده است. نتایج حاصل از محاسبات نشان می‌دهد، در یک دورة آماری 40 ساله، میانگین بارش کل ایستگاه‌ها در سطوح حوضه mm 5/256 و میانگین ضریب تغییرات بارش 11/35 درصد می‌باشد. ضریب تغییرات میانگین بارش کل دوره بین 1/22 درصد در ملایر تا 4/62 درصد در دوزج و ضریب بی‌نظمی بارش کل دوره بین 3/8 درصد در زنجان و 9/38 درصد در ایستگاه کویر متغیر است. میانگین سالانه دمای کل دوره مورد بررسی در سطح حوضه دریاچه نمک 99/13 درجه، حداکثرمطلق گرمترین‌ماههای دوره 48+ درجه سانتیگراد، حداقل مطلق سردترین ماههای دوره 35- درجه سانتیگراد و میانگین ضریب تغییرات دمای کل دوره 49/11 درصد، است. با استفاده از رابطه ضریب خشکی دمارتن، نوع اقلیم هر یک از ایستگاههای حوضه دریاچه نمک تعیین گردیده است. معدل ضریب خشکی حوضه دریاچه نمک در طول دوره آماری 40 ساله 092/11 محاسبه شده که این رقم بیانگر اقلیم غالب نیمه خشک در طول دوره مورد بررسی می‌باشد.
