نیوار - فهرست مقالات

هواشناسی

پیش بینی احتمالاتی دمای کمینه و بیشینه روزانه روی ایران با استفاده از سامانه همادی دو عضوی

مجید آزادی؛ سیده عاطفه محمدی

دوره 43، 106-107 ، مهر 1398، ، صفحه 54-62

https://doi.org/10.30467/nivar.2019.186623.1129

چکیده

برای کمّی کردن عدم قطعیت در پیش‌بینی وضع هوا و صدور پیش‌بینی احتمالاتی دمای کمینه و بیشینه روزانه، از دو روش‌ آماری موسوم به آماره برونداد مدل (EMOS) و مدل میانگین‌گیری بیزی (BMA) برای برآورد تابع چگالی احتمال پیش‌بینی استفاده شده است. سامانه همادی در تحقیق حاضر، دو عضوی است که شامل پیش‌بینی‌های یک روزه تا پنج روزه دمای کمینه و بیشینه ... بیشتر

هواشناسی

شبیه‌سازی رویدادهای بارش‌ حدی همراه با بی‌هنجاری سرد در منطقه تهران

سکینه خان سالاری؛ علیرضا محب الحجه؛ فرهنگ احمدی گیوی

دوره 43، 104-105 ، فروردین 1398، ، صفحه 13-16

https://doi.org/10.30467/nivar.2019.87087

چکیده

ا توجه به موقعیّت مهّم اقتصادی و سیاسی تهران، هدف اصلی این پژوهش سعی در بهبود شبیه‌سازی بارش‌های متوسط و سنگین همراه با بی‌هنجاری سرد دمایی در این منطقه است. با استفاده از روش‌های آماری 133 مورد بارش فرین سرد در ماه‌های اکتبر تا مه سال‌های 1951 تا 2013 استخراج و بررسی شده است. از آنجا که شبیه‌سازی همة این موارد با پیکربندی‌های فیزیکی ... بیشتر ا توجه به موقعیّت مهّم اقتصادی و سیاسی تهران، هدف اصلی این پژوهش سعی در بهبود شبیه‌سازی بارش‌های متوسط و سنگین همراه با بی‌هنجاری سرد دمایی در این منطقه است. با استفاده از روش‌های آماری 133 مورد بارش فرین سرد در ماه‌های اکتبر تا مه سال‌های 1951 تا 2013 استخراج و بررسی شده است. از آنجا که شبیه‌سازی همة این موارد با پیکربندی‌های فیزیکی مختلف، کاری زمان‌بر و دشوار بوده و همچنین پیکربندی مدل وابسته به فصل، منطقه جغرافیایی مورد مطالعه و نوع سامانه جوّی است، ابتدا با کاربست روش تحلیل مؤلفه‌های اصلی با آرایه T، شش خوشه از الگوهای همدیدی شامل این 133 روز به‌دست آمد. سپس از هر خوشه دو روز به‌عنوان نمایندۀ فرین که بیشترین و کمترین شباهت را با الگوی میانگین آن خوشه داشتند، برای شبیه‌سازی انتخاب شدند. برای شبیه‌سازی با مدل میان‌مقیاس WRF، از داده‌های ERA-Iterim استفاده شده است. مدل فوق با استفاده از نُه پیکربندی متفاوت، شامل چهار طرحواره همرفتی، دو طرحواره لایه مرزی سیاره‌ای، سه طرحواره خُردفیزیک، یک طرحواره لایه سطحی و دو طرحواره تابش موج کوتاه اجرا شده تا پیکربندی مناسب به‌دست آید. برای درستی‌سنجی، علاوه بر مقایسه ظاهری، داده‌های منظم پیش‌بینیِ شبکه مدل‌، به نقاط نامنظم ایستگاه‌های دیدبانی درون‌یابی شدند و با استفاده از کمّیّت‌های مختلف، کارایی پیکربندی‌های متفاوت در پیش‌بینی‌ کمّی بارش با آستانه‌های متفاوت مقایسه ‌شد. نتایج حاکی از آن است که در تمام محدوده‌های بارشی به‌طور یکسان طرحواره همرفتی Tiedtke و طرحواره لایه مرزیMellor-Yamada- Janjic در مقایسه با سایر طرحواره‌ها از دقت بالاتری برخوردارند.

هواشناسی

بکارگیری الگوریتم ژنتیک جهت پس پردازش پارامتر آب قابل بارش پیش بینی مدل عددی WRF با استفاده از داده های ماهواره زمین ایستای METEOSAT8 در نواحی فاقد ایستگاه جو بالای ایران

مجتبی جلالی؛ فرحناز تقوی

دوره 43، 104-105 ، فروردین 1398، ، صفحه 41-44

https://doi.org/10.30467/nivar.2019.87242

چکیده

آب قابل بارش برآوردی از ستون بخارآب در کل لایه تروپوسفر می باشد که پیش بینی دقیق این کمیت می تواند در تخمین میزان بارش و پیش آگاهی احتمال وقوع سیلاب مفید باشد. ماهواره METEOSAT8 دارای طیف گسترده ای از محصولات هواشناختی و آبشناسی است که یکی از آنها کمیت آب قابل بارش می باشد. هدف از این پژوهش پس پردازش پارامتر آب قابل بارش پیش بینی مدل عددی ... بیشتر

هواشناسی

الگوهای تغییرپذیری زمانی و مکانی خطر عامل فرسایندگی باران در شمال شرق ایران

رئوف مصطفی زاده؛ محسن ذبیحی؛ خدیجه حاجی؛ محمد حسین قویمی پناه

دوره 42، 102-103 ، مهر 1397، ، صفحه 9-18

https://doi.org/10.30467/nivar.2018.122605.1083

چکیده

عامل فرسایندگی باران برای توصیف توانایی باران در فرسودن خاک می‌باشد که اطلاع از تغییرات زمانی و مکانی آن منجر به برنامه‌ریزی، سیاست‌گزاری و اتخاذ تصمیمات صحیح کنترل و مهار فرسایش خاک می‌گردد. بر همین اساس پژوهش حاضر با هدف بررسی تغییرات زمانی و مکانی خطر عامل فرسایندگی باران در شمال شرق ایران برنامه‌ریزی شده است. بدین منظور، مقدار ... بیشتر عامل فرسایندگی باران برای توصیف توانایی باران در فرسودن خاک می‌باشد که اطلاع از تغییرات زمانی و مکانی آن منجر به برنامه‌ریزی، سیاست‌گزاری و اتخاذ تصمیمات صحیح کنترل و مهار فرسایش خاک می‌گردد. بر همین اساس پژوهش حاضر با هدف بررسی تغییرات زمانی و مکانی خطر عامل فرسایندگی باران در شمال شرق ایران برنامه‌ریزی شده است. بدین منظور، مقدار عامل فرسایندگی باران 41 ایستگاه باران‌سنجی با طول دوره آماری مشترک 33 ساله در حوزه آبخیز گرگانرود محاسبه شد. سپس نقشه‌های مقادیر میانگین، حداکثر، حداقل و انحراف معیار عامل فرسایندگی باران با استفاده از روش معکوس وزنی فاصله طی دوره مطالعاتی تهیه و مورد تحلیل قرار گرفت. براساس نتایج، مقدار میانگین عامل فرسایندگی باران سالانه در حوزه آبخیز گرگانرود برابر با 08/73 میلی‌متر به‌دست آمد. ایستگاه‌های رباط قره‌بیل و پس‌پشته به‌ترتیب با 57/34 و 16/111 میلی‌متر به‌ترتیب کم‌ترین و بیش‌ترین مقدار میانگین عامل فرسایندگی باران در بین ایستگاه‌های مطالعاتی را به خود اختصاص دادند. عدم تشابه الگوهای مکانی مقادیر میانگین و حداکثر عامل فرسایندگی باران در منطقه مطالعاتی از دیگر یافته‌های پژوهش حاضر است. ضمناً 44/37 درصد از سطح حوزه آبخیز مطالعاتی در طبقه زیاد خطر عامل فرسایندگی قرار گرفت. نتایج پژوهش حاضر می‌تواند در اتخاذ تدابیر صحیح مدیریتی و اولویت‌بندی مناطق جهت انجام اقدامات حفاظتی در حوزه آبخیز گرگانرود مورد استفاده قرار گیرد.

هواشناسی

ارزیابی روش های درون‌یابی بارش سالانه و فصلی در دشت مشهد

سعید صبوری نوقابی؛ سعید گلیان؛ ابراهیم اسعدی اسکویی؛ ارنستو لوپز بائزا

دوره 42، 100-101 ، فروردین 1397، ، صفحه 11-20

چکیده

برآورد تغییرات مکانی عوامل هواشناسی در بسیاری از مطالعات هواشناسی و منابع آب اجتناب‌ناپذیر است. بارندگی یکی از مهم‌ترین اجزای گردش آب در طبیعت است و توزیع مکانی آن نقش مهمی در مدیریت منابع آب دارد. در بررسی توزیع مکانی بارش، انتخاب روش درون‌یابی یکی از چالش‌های اصلی است. هدف این تحقیق تعیین بهترین روش درون‌یابی بارش در دشت مشهد، ... بیشتر برآورد تغییرات مکانی عوامل هواشناسی در بسیاری از مطالعات هواشناسی و منابع آب اجتناب‌ناپذیر است. بارندگی یکی از مهم‌ترین اجزای گردش آب در طبیعت است و توزیع مکانی آن نقش مهمی در مدیریت منابع آب دارد. در بررسی توزیع مکانی بارش، انتخاب روش درون‌یابی یکی از چالش‌های اصلی است. هدف این تحقیق تعیین بهترین روش درون‌یابی بارش در دشت مشهد، به‌عنوان قطب اصلی کشاورزی در استان خراسان رضوی است. بدین منظور داده‌های بارش موجود در دوره آماری 2004 تا 2013 گردآوری شد. پس از بررسی کیفیت و خلأهای موجود، مجموعاً 63 ایستگاه شامل ایستگاه‌های هواشناسی(32ایستگاه باران‌سنجی و 3 ایستگاه سینوپتیک)و وزارت نیرو (28 ایستگاه باران‌سنجی) مناسب تشخیص داده شد. سپس جهت برآورد توزیع مکانی بارش از 5 روش درون‌یابی ازجمله کریجینگ، کو کریجینگ، رگرسیون، رگرسیون کریجینگ و روش وزنی عکس فاصله استفاده شد. برای انتخاب مناسب‌ترین روش درون‌یابی محاسبه‌ی ریشه دوم مربع میانگین خطا RMSE و میانگین انحراف خطا MBE مدنظر قرار گرفت. ارزیابی روش‌ها با استفاده از روش اعتبارسنجی حذفی انجام شد و مناسب‌ترین روش درون‌یابی بر اساس تحلیل واریوگرافی نشان داد مدل کروی، به‌عنوان بهترین مدل نظری برای نیم تغییر نما است. بررسی خطاهای روش نشان داد روش ترکیبی رگرسیون کریجینگ با 5.8541RMSE=و 0.3004MBE= به‌عنوان بهترین روش و پس‌ازآن روش رگرسیون سه متغیره (طول و عرض جغرافیایی و ارتفاع) با 7.5888RMSE= و 0.3498 MBE= دارای بهترین برآورد از مقادیر بارش سالانه هستند؛ اما برای بارش های فصلی به دلیل همبستگی ضعیف داده ها بهتر است از روش کریجینگ برای درون یابی داده های بارش استفاده شود. همچنین روش کو کریجینگ به‌عنوان ضعیف‌ترین روش شناخته شد.

هواشناسی

پایش و تحلیل رخداد مه به کمک داده های زمینی و سنجش از دور مطالعه موردی 4 فروردین 1396

سحر تاج بخش؛ مهدی رهنما

دوره 42، 100-101 ، فروردین 1397، ، صفحه 35-44

چکیده

این مقاله با هدف مطالعه، پایش و شناسایی علت رخداد مه در جاده های کشور که دسترسی به ایستگاه های دیدبانی وجود ندارد، انجام شده است. به همین منظور،مطالعه موردی 4 فروردین 1394 جاده مشهد –باغچه که رخداد مه منجر به تصادف بیش از یکصد خودرو ، کشته شدن یک نفر و مصدوم شدن بیش از 60 نفر انجامید، در نظر گرفته شده است. با توجه به عدم وجود ابزراهای دیدبانی ... بیشتر این مقاله با هدف مطالعه، پایش و شناسایی علت رخداد مه در جاده های کشور که دسترسی به ایستگاه های دیدبانی وجود ندارد، انجام شده است. به همین منظور،مطالعه موردی 4 فروردین 1394 جاده مشهد –باغچه که رخداد مه منجر به تصادف بیش از یکصد خودرو ، کشته شدن یک نفر و مصدوم شدن بیش از 60 نفر انجامید، در نظر گرفته شده است. با توجه به عدم وجود ابزراهای دیدبانی در جاده مذکور، استفاده از تصاویر دریافتی از ماهواره MSG در ساعات رخداد مه به منظور پایش پدیده، بررسی و تحلیل مهمترین فراسنج های جوی مرتبط با مه شامل دما، باد، فشار، دمای نقطه شبنم، ابرپایین در سطح زمین و ارتفاع ژئوپتانسیل متر، دما، رطوبت نسبی و سرعت حرکت قائم هوا در تراز های 850 و 700 میلی بار انجام شد. نتایج این بررسی نشان می دهد که حداکثر 15 دقیقه پس از رخداد پدیده پایش تصاویر ماهواره ای امکان پذیر می باشد که در این صورت این اطلاعات برای پیش بینی های بسیار کوتاه مدت، ابزار مناسبی بشمار می آید. موقعیت جغرافیایی منطقه همراه با وزش باد کوهدشت منجر به رخداد پدیده مه در این منطقه شده است که با وجود کاهش فشار ، پایداری ستون هوا تقویت شده به گونه ای که سرعت های قائم جریان های بالا سو رانشان نمی دهند. همچنین کمبود دمای نقطه شبنم در سطح زمین حدودC° 4 می باشد. همچنین نقش دیدبانی های ماهواره ای در پیش بینی های بسیار کوتاه مدت مخاطرات وضع هوا از جمله رخداد مه، انکار اپذیر است.

هواشناسی

مطالعه موردی پهنه بندی بارش ( ماهانه ،فصلی ، سالانه) و مقایسه برخی روش های درون یابی بارش روی ایران

محمد امینی؛ اکرم هدایتی؛ مجید آزادی

دوره 42، 100-101 ، فروردین 1397، ، صفحه 67-74

https://doi.org/10.30467/nivar.2018.67041

چکیده

بارش یکی از عناصر مهم اقلیمی است که از پیچیدگی های خاصی برخورداراست. از آن جا که تغییرات مکانی و زمانی این عنصر مهم اقلیمی بسیار با اهمیت است تقاضا برای تهیه اطلس های اقلیمی و بلند مدت آن اهمیت چشمگیری پیدا می کند. آگاهی از مقادیر این کمیت در کلیه مناطق کشور ، ضرورت انجام فرآیند درون یابی را برای نقاط بدون داده (ایستگاه ) آشکار می سازد. ... بیشتر بارش یکی از عناصر مهم اقلیمی است که از پیچیدگی های خاصی برخورداراست. از آن جا که تغییرات مکانی و زمانی این عنصر مهم اقلیمی بسیار با اهمیت است تقاضا برای تهیه اطلس های اقلیمی و بلند مدت آن اهمیت چشمگیری پیدا می کند. آگاهی از مقادیر این کمیت در کلیه مناطق کشور ، ضرورت انجام فرآیند درون یابی را برای نقاط بدون داده (ایستگاه ) آشکار می سازد. از اینرو ضمن مرور شش روش متداول درون یابی ، شامل عکس مجذور فاصله (IDW) ، وایازش خطی چندگانه (MLR) ،گرادیان بعلاوه عکس مجذور فاصله (GIDS) ،کریجینگ ساده (S- KRIGING) ، کریجینگ معمولی(O- KRIGING) و کریجینگ جهانی (U-KRIGING)، پهنه بندی بارش های متوسط( ماهانه ، فصلی و سالانه) روی کشور اراِئه می شود. شایان گفتن است که این مطالعه با در نظر گرفتن تاثیر ناهمواری انجام شده است . با مقایسه این شش روش یادشده درون یابی و نیز محاسبات میانگین مطلق خطا (MAE) و ریشه میانگین مربع خطا (RMSE) مشاهده شد که روش گرادیان بعلاوه عکس مجذور فاصله نسبت به روش های دیگر از دقت بالاتری در براورد بارش در نقاط مختلف کشور برخوردار است. همچنین روش عکس مجذور فاصله کمترین دقت را نیز داشته است. در اندازه گیری های بارش بیشینه روش گرادیان بعلاوه عکس مجذور فاصله نسبت به سایر روش ها بهترین تخمین را داشته حال آن که در بارش کمینه روش U-K بهترین برآورد را داشته و بقیه روش ها تقریبا از یک میزان خطا برخوردار بوده اند. محاسبات پهنه بندی بارش تجمعی سالانه روی کشور نشان دهنده بیشترین بارش روی مناطق شمالی ، شمال غرب و سلسله جبال زاگرس بوده است.

هواشناسی

بررسی مقدار و شدت بارش‌های مولد سیل در حوضه آبریز خرم آباد

مهران زند؛ رنگینه سماعی

دوره 41، 96-97 ، فروردین 1396، ، صفحه 1-8

https://doi.org/10.30467/nivar.2017.44813

چکیده

استان لرستان یکی از استانهای سیلخیز ایران است به طوری که سالانه خسارات زیادی به بخشهای مختلف از قبیل اراضی کشاورزی، ساختمانها، روستاها، شهرها، خطوط ارتباطی، صنایع و سایر بخشها وارد میشود و باعث تلفات جانی هم میشود. به منظور اجرای هرگونه طرح مهار سیلاب نیاز به مطالعه عوامل مؤثر در سیل است. لذا با توجه به اینکه ... بیشتر استان لرستان یکی از استانهای سیلخیز ایران است به طوری که سالانه خسارات زیادی به بخشهای مختلف از قبیل اراضی کشاورزی، ساختمانها، روستاها، شهرها، خطوط ارتباطی، صنایع و سایر بخشها وارد میشود و باعث تلفات جانی هم میشود. به منظور اجرای هرگونه طرح مهار سیلاب نیاز به مطالعه عوامل مؤثر در سیل است. لذا با توجه به اینکه در حوضه آبریز خرم‌آباد سیلاب‌های زیادی رخ میدهد در این پژوهش سعی در یافتن رابطهای بین بارش و سیل با تأکید بر عوامل اقلیمی به خصوص مقدار، مدت و شدت بارش بوده است. به این منظور پس از رسم هیدروگراف طغیان‌های رخ داده، حجم سیل محاسبه شد و به همراه خصوصیات بارش مورد تحلیل رگرسیونی قرار گرفت و روابطی به دست آمد. در این تحقیق با تحلیل نتایج مشخص شد که مقدار بارش بیشترین نقش را در بروز سیل در منطقه ایفا می‌کند. همچنین خصوصیات بارش (مقدار و شدت) تعیین کننده استان لرستان یکی از استانهای سیلخیز ایران است به طوری که سالانه خسارات زیادی به بخشهای مختلف از قبیل اراضی کشاورزی، ساختمانها، روستاها، شهرها، خطوط ارتباطی، صنایع و سایر بخشها وارد میشود و باعث تلفات جانی هم میشود. به منظور اجرای هرگونه طرح مهار سیلاب نیاز به مطالعه عوامل مؤثر در سیل است. لذا با توجه به اینکه در حوضه آبریز خرم‌آباد سیلاب‌های زیادی رخ میدهد در این پژوهش سعی در یافتن رابطهای بین بارش و سیل با تأکید بر عوامل اقلیمی به خصوص مقدار، مدت و شدت بارش بوده است. به این منظور پس از رسم هیدروگراف طغیان‌های رخ داده، حجم سیل محاسبه شد و به همراه خصوصیات بارش مورد تحلیل رگرسیونی قرار گرفت و روابطی به دست آمد. در این تحقیق با تحلیل نتایج مشخص شد که مقدار بارش بیشترین نقش را در بروز سیل در منطقه ایفا می‌کند. همچنین خصوصیات بارش (مقدار و شدت) تعیین کننده 72/9درصد از حجم سیلاب‌ها بوده و سایر خصوصیات فیزیوگرافیکی حوضه کمتر از 28 درصد از رواناب منطقه را توجیه می‌کنند. درصد از حجم سیلاب‌ها بوده و سایر خصوصیات فیزیوگرافیکی حوضه کمتر از 28 درصد از رواناب منطقه را توجیه می‌کنند.

هواشناسی

بررسی شاخص کیفیت هوای شهر اصفهان و تحلیل همدیدی و ترمودینامیکی روزهای بحرانی سال 1395

لیلا امینی؛ مجید بیجندی؛ اعظم باقری؛ پریسا ابونصر شیراز

دوره 41، 96-97 ، فروردین 1396، ، صفحه 68-75

https://doi.org/10.30467/nivar.2017.60579

چکیده

پدیده آلودگی هوا در چند ساله اخیر بعد از خشک شدن زاینده رود، دومین معضل زیست محیطی شهر اصفهان شد که حاصل افزایش جمعیت، گسترش شهرنشینی، توسعه حمل و نقل، افزایش فعالیتهای صنعتی و مصرف سوخت بوده است. بررسی وضعیت کیفیت هوا در ایستگاه هواشناسی اصفهان در سال 1395 نشان دهنده آن است که 32 روز هوای پاک (9 درصد)، 243 روز هوای سالم (66 درصد)، 62 روز ناسالم ... بیشتر پدیده آلودگی هوا در چند ساله اخیر بعد از خشک شدن زاینده رود، دومین معضل زیست محیطی شهر اصفهان شد که حاصل افزایش جمعیت، گسترش شهرنشینی، توسعه حمل و نقل، افزایش فعالیتهای صنعتی و مصرف سوخت بوده است. بررسی وضعیت کیفیت هوا در ایستگاه هواشناسی اصفهان در سال 1395 نشان دهنده آن است که 32 روز هوای پاک (9 درصد)، 243 روز هوای سالم (66 درصد)، 62 روز ناسالم برای گروه‌های حساس جامعه (17 درصد) و 29 روز ناسالم برای عموم افراد جامعه (8 درصد) بوده است. با مقایسه شاخص آلایندههای مختلف در این سال مشخص شد که ذرات معلق با قطر کمتر از 5/2 میکرون با قرار گرفتن در وضعیت نامطلوب به مدت 85 روز، آلاینده اصلی این ایستگاه است. در طی سال 95 بالاترین مقدار شاخص کیفیت هوا در 25 آبان بوده که شاخص به 176 رسید، آلاینده مسئول در این روز PM2.5 بود که میانگین غلظت 24 ساعته آن به 103 میکروگرم بوده است. پاکترین روز سال 95، یکم و دوم آذر ماه با شاخص 29 در هر دو روز بود. در 86 درصد (316 روز) از سال 95، آلاینده ذرات معلق با قطر کوچکتر از 5/2 میکرون آلاینده شاخص شهر بوده است. 8 درصد (29 روز) از روزهای سال، آلاینده مسئول، ازن سطح زمین و آلاینده دی اکسید نیتروژن در 6 درصد (22 روز) از سال 95 به عنوان آلاینده مسئول بوده است. بیشترین روزهای آلوده به ترتیب در ماه‌های دی (20 روز)، آبان (15 روز) و آذر (13 روز) رخ داده است. بررسی غلظت بیشینه آلایندههای جوی چون ذرات معلق با قطر کمتر از 5/2 میکرون (PM2.5)، دی اکسید گوگرد (SO2)، دی اکسید نیتروژن (NO2) و منو اکسیدکربن (CO) نشان میدهدکه در آبان 1395 غلظت آلاینده‌های جوی نسبت به سایر ماه‌های سال بیشتر بوده است به طوری که در یک دوره زمانی 9 روزه از 19 تا 27 آبان بیشترین مقدار شاخص کیفیت هوا را نشان داده است. در این مقاله بر روی این دوره زمانی بررسیهای آماری–ترمودینامیکی و همدیدی صورت گرفت. نتایج این پژوهش حاکی است که سکون نسبی هوا و فرونشینی در لایه‌های میانی جو به سبب حاکمیت سامانههای پر ارتفاع، کاهش دما و افزایش فشار هوا بر روی سطح زمین، رسیدن شاخص‌های ترمودینامیکی به مرز پایداری و عبور از آن، وقوع وارونگی تابشی و ماندگاری آن در چند روز متوالی بویژه در فصول سرد سال با توجه به موقعیت توپوگرافی شهر اصفهان و مراکز صنعتی، به افزایش پتانسیل انباشت مواد آلاینده و بالا رفتن شاخص کیفیت هوا کمک میکند.

هواشناسی

واکاوی مکانی زمانی روند شاخص گرمایش و سرمایش ماهانه در ایران

رضا ابراهیمی؛ کمال امیدوار؛ مریم ملک میرزایی

دوره 40، 94-95 ، مهر 1395، ، صفحه 25-34

https://doi.org/10.30467/nivar.2016.42613

چکیده

هدف از این پژوهش بررسی تغییرات فضایی درجه روزهای نیازگرمایش و سرمایش ماهانه ایران است. نخست داده های میانگین دمای روزانه از پایگاه داده های اسفزاری[1] استخراج گردید. این پایگاه داده شامل میانگین روزانه دما ازسال 1/1/1340تا 29/12/1383 بر روی یاخته هایی به ابعاد 15×15 کیلومتر در سراسر کشور است. به این ترتیب ماتریسی به ابعاد 7187×15996 به دست آمد ... بیشتر هدف از این پژوهش بررسی تغییرات فضایی درجه روزهای نیازگرمایش و سرمایش ماهانه ایران است. نخست داده های میانگین دمای روزانه از پایگاه داده های اسفزاری[1] استخراج گردید. این پایگاه داده شامل میانگین روزانه دما ازسال 1/1/1340تا 29/12/1383 بر روی یاخته هایی به ابعاد 15×15 کیلومتر در سراسر کشور است. به این ترتیب ماتریسی به ابعاد 7187×15996 به دست آمد که سطرهای آن بیانگر روز و ستون های آن بیانگر یاخته (سلول) است. سپس شاخص شدت درجه روزهای گرمایش و سرمایش با استفاده از آستانه دمایی صفر درجه سانتیگراد محاسبه شد. درمرحله بعد جمع ماهانه این فراسنج ها در ماتریسی به ابعاد 7187×528 در نرم افزار MATLAB محاسبه گردید. روند ماهانه این فراسنج ها نیز درسطح معنی داری 05/0 از طریق آزمون من کندال محاسبه و در نهایت نقشه های روند ماهانه شدت نیاز گرمایش و سرمایش در نرم افزار SURFER ترسیم شد. آن چه که از نتایج این واکاوی ها به دست آمد بروز روند مثبت شدت گرمایش در مناطق گرم ایران می باشد که گواه بر افزایش دمای مناطق گرم ایران در ماه های گرم سال است. بروز روند شاخص های منفی شدت گرمایش در پاره ای از نقاط کوهستانی نیز کاهش دما در این مناطق را نمایان می سازد. بیشترین گستره مکانی روند مثبت شاخص شدت گرمایش نیز در ماه های شهریور و آبان به ترتیب در 78 و 69 درصد از وسعت کشور مشاهده می شود که خود گویای گرمتر شدن بیش از دو سوم از وسعت کشور طی این دو ماه است. از لحاظ شدت سرمایش نیز در ماه های آذر و اسفند در بلندی های کشور شاهد کاهش دمای هوا می باشیم. [1]- این پایگاه کاملترین پایگاه داده های روزانه فراسنج های اقلیمی است که در دانشگاه اصفهان توسط دکتر مسعودیان ایجاد شده است.

مخاطرات جوی و هشدار

ارتباط دمای سطح آب دریا ها با بارش‌های سیل‌آسا در غرب ایران (مطالعه موردی :آوریل 2016)

سحر تاجبخش؛ پروین غفاریان؛ نفیسه پگاه فر

دوره 40، 92-93 ، فروردین 1395، ، صفحه 67-74

https://doi.org/10.30467/nivar.2016.40808

چکیده

بارش‌های سیل‌آسای (زمستان 2015 و بهار 2016) در کشور خسارات مالی و گاهی جانی جبران‌ناپذیری را به همراه داشته است. بررسی داده‌های دیدبانی نشان می‌دهند که مقدار مجموع بارش در برخی از ایستگاه‌های واقع در غرب کشور در ماه آوریل 2016 بیش از 3 برابر میانگین بلندمدت آن‌ها می‌باشد. افزایش دمای آب سطح دریاها می‌تواند نقش مهمّی در این رخداد داشته ... بیشتر بارش‌های سیل‌آسای (زمستان 2015 و بهار 2016) در کشور خسارات مالی و گاهی جانی جبران‌ناپذیری را به همراه داشته است. بررسی داده‌های دیدبانی نشان می‌دهند که مقدار مجموع بارش در برخی از ایستگاه‌های واقع در غرب کشور در ماه آوریل 2016 بیش از 3 برابر میانگین بلندمدت آن‌ها می‌باشد. افزایش دمای آب سطح دریاها می‌تواند نقش مهمّی در این رخداد داشته باشد. از این رو، در این پژوهش ارتباط وقوع این بارش‌ها با تغییرات دمای سطح آب دریاهایی که رطوبت لازم برای تولید بارش را در کشور ایران فراهم می‌سازند، به صورت موردی بررسی شده است. مطالعه موردی، رخداد سیلاب استان خوزستان در ماه آوریل 2016 می‌باشد. نتایج این بررسی نشان می‌دهد که دمای سطح آب دریاهای سرخ، مدیترانه و غرب اقیانوس هند، در برخی نقاط، تا C° 3 افزایش داشته‌اند. این وضعیت با کاهش دمای هوا تا C°1 در جنوب و جنوب‌غرب ایران و افزایش آن تا C° 2 در شمال‌غرب ایران به وقوع پیوسته است. در سطح زمین نیز بی‌هنجاری افزایشی فشار 1 هکتوپاسکال در تراز دریا و افت ارتفاع تا 20 متر در تراز 500 هکتوپاسکال در الگوهای میانگین ماهانه از دیگر نتایج این مطالعه می‌باشد. به این ترتیب سطح آب دریاها گرم و هوای روی آن سرد شده است که در تقویت شرایط جوی برای وقوع همرفت بسیار مؤثر است. از سوی دیگر با توجه به همگرایی جریانات جنوبی (از جنوب به شمال) و غربی، انتقال رطوبت از دریای سرخ، دریای عمان و غرب اقیانوس هند به سمت ایران بهتر انجام می‌شود که می‌تواند تقویت بارش‌ها را در دامنه‌های رشته کوه زاگرس و حاشیه غربی کشور افزایش دهد. به این ترتیب دیده می‌شود که بی‌هنجاری مثبت دمای سطح آب‌ها که با کاهش دمای ستون هوای روی آن همراهی می‌شود منجر به وقوع همرفت‌های شدید روی دریاها شده و قطعاً در وقوع باران‌های سیل‌آسا در منطقه سهم داشته است.

هواشناسی

مقایسه سری‌های مقادیر حد و جزئی بارش‌های حداکثر روزانه جهت تعیین بهترین توزیع احتمالاتی (مطالعه موردی استان تهران)

حسین ملکی نژاد؛ مهدی سلیمانی مطلق؛ اعظم جایدری؛ سمیه شاطر آبشوری

دوره 39، 90-91 ، مهر 1394، ، صفحه 3-14

https://doi.org/10.30467/nivar.2015.14599

چکیده

تحلیل فراوانی و یا دوره برگشت رخدادهای بارش و سیلاب از مهم‌ترین گام‌های مدیریت منابع آب و طراحی سازه‌های آبی است. در این تحقیق به منظور انتخاب مناسب‌ترین توزیع فراوانی جهت برآورد مقادیر بارش حداکثر با احتمالات وقوع مشخص، آمار بارش حداکثر سالانه 5 ایستگاه سینوپتیک استان تهران از آغاز تاسیس گرد‌آوری شد. سپس با استفاده از نرم‌افزار ... بیشتر تحلیل فراوانی و یا دوره برگشت رخدادهای بارش و سیلاب از مهم‌ترین گام‌های مدیریت منابع آب و طراحی سازه‌های آبی است. در این تحقیق به منظور انتخاب مناسب‌ترین توزیع فراوانی جهت برآورد مقادیر بارش حداکثر با احتمالات وقوع مشخص، آمار بارش حداکثر سالانه 5 ایستگاه سینوپتیک استان تهران از آغاز تاسیس گرد‌آوری شد. سپس با استفاده از نرم‌افزار HYFA و MATLAB برای هر سری زمانی در هر ایستگاه با استفاده از روش گشتاور معمولی، 9 توزیع آماری شامل توزیع‌های نرمال، لوگ نرمال دو پارامتره، لوگ نرمال سه پارامتره، پیرسون نوع سوم، لوگ پیرسون نوع سوم، توزیع گمبل، توزیع مقادیر حد تعمیم یافته، توزیع لجستیک تعمیم یافته، توزیع پارتو تعمیم یافته، با نتایج حاصل از کاربرد سری مقادیر جزیی با توزیع نمایی مقایسه شد. آماره‌ های RMSE، R2، Bias، MAE و (Relative Root Mean Square Error) RRMSEبرای تشخیص بهترین توزیع‌ها در کلیه ایستگاه‌ها مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد در ایستگاه آبعلی و مهرآباد توزیع پارتو تعمیم یافته، در ایستگاه دوشان‌تپه و شمال‌تهران توزیع لجستیک تعمیم یافته و در ایستگاه کرج توزیع لوگ نرمال سه پارامتره به عنوان توزیع برتر شناخته شد. همچنین دو توزیع نرمال و توزیع نمایی در تعیین بهترین توزیع در منطقه کاملا ناکارآمد معرفی شد. در پایان با استفاده از آزمون RRMSE، توزیع مقادیر حد تعمیم یافته بعنوان توزیع غالب برای منطقه شناخته شد.

هواشناسی

ارزیابی عملکرد مدلWRFبا نُه پیکربندی فیزیکی مختلف برای پیش‌بینی بارش زمستانه جنوب‌غرب ایران

سوزان ساسانیان؛ مجید آزادی؛ حسن عسگری شیرازی؛ ابراهیم میرزائی

دوره 39، 90-91 ، مهر 1394، ، صفحه 15-26

https://doi.org/10.30467/nivar.2015.14598

چکیده

مدل‌میان‌مقیاس پیش‌بینی وضع هوا (WRF) دارای طرح‌واره‌های پارامتری‌سازی فیزیکی متنوعی است که انتخاب یک مجموعه بخصوص از این طرح‌واره‌ها می‌تواند تأثیر قابل ملاحظه‌ای بر دقت پیش‌بینی‌های مدل داشته باشد. بنابراین باید با توجه به سامانه‌های جوی حاکم بر منطقه‌ی مورد مطالعه گزینه‌های مناسب انتخاب شوند. در این پژوهش دقت پیش‌بینی‌های ... بیشتر مدل‌میان‌مقیاس پیش‌بینی وضع هوا (WRF) دارای طرح‌واره‌های پارامتری‌سازی فیزیکی متنوعی است که انتخاب یک مجموعه بخصوص از این طرح‌واره‌ها می‌تواند تأثیر قابل ملاحظه‌ای بر دقت پیش‌بینی‌های مدل داشته باشد. بنابراین باید با توجه به سامانه‌های جوی حاکم بر منطقه‌ی مورد مطالعه گزینه‌های مناسب انتخاب شوند. در این پژوهش دقت پیش‌بینی‌های 24 ساعته در منطقه‌ی جنوب‌غرب ایران برای دوره‌ی اول دسامبر 2011 تا 29 فوریه 2012، با استفاده از نُه پیکربندی متفاوت مدل WRF، راستی‌آزمایی می‌شود تا پیکربندی مناسب بدست آید. فرآیند راستی‌آزمایی با استفاده از جدول توافقی 2×2 و کمیت‌های راستی‌آزمایی وابسته به این جدول انجام شده است. با وجود اشکالات زیاد در پیش‌بینی بارش، نتایج راستی‌آزمایی کمیت اریبی نشان می‌دهد که به طور کلی مدل WRFبرای همه‌ی آستانه‌های بارشی برای همه‌ی پیکربندی‌ها غیر از آستانه‌ی بارشی 15-10 میلی‌متر برای پیکربندی سه و آستانه‌ی بارشی بیش از 15 میلی‌متر برای پیکربندی دو و سه که فروپیش‌بینی داشته است، دارای فراپیش‌بینی می‌باشد. مقدار کمیت نسبتصحیح (PC) برای بارش‌های زیر 15 میلی‌متر با متوسط 91 درصد پیکربندی سه را مناسب نشان می‌دهد و برای بارش‌های بیش از 15 میلی‌متر پیکربندی دو را با 97 درصد مناسب تشخیص داده است. همچنین امتیاز مهارتی پیرس (PSS) برای آستانه‌ی بارشی زیر 10 میلی‌متر، پیکربندی دو را مناسب نشان می‌دهد. این امتیاز مهارتی برای آستانه‌ی بارشی 15-10 میلی‌متر، پیکربندی چهار و برای آستانه‌ی بارشی بیش از 15 میلی‌متر پیکربندی هشت را مناسب تشخیص داده است. به طور کلی برای بارش‌های سبک (5-1/0 میلی‌متر) و بارش‌های متوسط (10-5 میلی‌متر) پیکربندی‌های دوو سه در مقایسه با سایر پیکربندی‌ها از دقت بالاتری برخوردار است. برای بارش‌های شدید (15-10میلی‌متر)پیکربندی‌های سهو چهار در مقایسه با سایر پیکربندی‌ها دقت بالاتری را داراست. ولی در مورد بارش‌های سنگین (بیشتر از 15میلی‌متر) پیکربندی‌های دو، سه و هشت از نتایج یکسانی برخوردار بوده و پیکربندی مشخصی را نمی‌توان برگزید.

هواشناسی

بررسی و پیش‌بینی توزیع زمانی و مکانی آغاز و خاتمه یخبندان در شمال ایران

غلامعباس فلاح قالهری؛ فهیمه شاکری

دوره 39، 90-91 ، مهر 1394، ، صفحه 27-36

https://doi.org/10.30467/nivar.2015.15691

چکیده

هدف تحقیق حاضر، پهنه بندی توزیع زمانی و مکانی آغاز و خاتمه یخبندان در دوره پایه و آینده در منطقه شمال کشور است. بدین منظور از داده های آماری بلند مدت دمای کمینه ایستگاههای همدید انزلی، بابلسر، رشت، گرگان، رامسر و نوشهر در مقیاس روزانه استفاده شده است. در این تحقیق دوره آماری 2005-1976 میلادی به عنوان دوره پایه و دوره آماری 2039-2011 میلادی به ... بیشتر هدف تحقیق حاضر، پهنه بندی توزیع زمانی و مکانی آغاز و خاتمه یخبندان در دوره پایه و آینده در منطقه شمال کشور است. بدین منظور از داده های آماری بلند مدت دمای کمینه ایستگاههای همدید انزلی، بابلسر، رشت، گرگان، رامسر و نوشهر در مقیاس روزانه استفاده شده است. در این تحقیق دوره آماری 2005-1976 میلادی به عنوان دوره پایه و دوره آماری 2039-2011 میلادی به عنوان دوره آینده در نظر گرفته شده است. شایان گفتن است برای پیش بینی زمان آغاز و خاتمه یخبندان در دوره آینده، از داده های مدل ECHO-G در مقیاس روزانه استفاده شد. برای تعیین زمان آغاز و خاتمه یخبندان، تاریخ آغاز و خاتمه یخبندان در دوره پایه و آینده در هر سال، به‏ روزشمار شمسی تبدیل و از نرم افزار Minitab و ArcGIS به ترتیب برای رسم نمودار و نقشه های توزیع زمانی و مکانی آغاز و خاتمه یخبندان استفاده گردید. نتایج بدست آمده نشان می دهد که تاریخ آغاز یخبندان تابع طول جغرافیایی بوده و با حرکت از غرب به شرق، زودتر فرا می‏رسد. نتایج بدست آمده هچنین حاکی از آن است که در آینده یخبندانها زودتر شروع خواهند شد و زودتر هم خاتمه خواهند یافت. نتایج نشان می‌دهد تاریخ آغاز یخبندان در مناطق شرقی در دوره آینده (9 آذرماه) تقریبا 10 روز زودتر از دوره گذشته (19 آذرماه) به وقوع خواهد پیوست. این مقدار در مناطق غربی کمتر است و از 23 دیماه در دوره گذشته به 18 دیماه در دوره آینده می رسد. در نواحی مرکزی و جنوبی منطقه مورد مطالعه، یخبندان در آینده 7 روز زودتر به وقوع خواهد پیوست و از 6 دیماه در گذشته به 29 آذرماه خواهد رسید. به عبارت دیگر، زمان آغاز یخبندان از اوایل زمستان به اواخر پاییز منتقل خواهد شد. نتایج به دست آمده همچنین نشان می‌دهد در اکثر نواحی منطقه مورد مطالعه، تاریخ خاتمه یخبندان 23-0 روز زودتر به وقوع خواهد پیوست و نسبت به دوره گذشته (17 اسفند ماه)، تقریبا در 24 بهمن ماه رخ خواهد داد. بنابراین طول فصل رشد در مناطق شمالی کشور در دوره آینده افزایش خواهد یافت. بیشترین تعداد روزهای یخبندان مربوط به سواحل شرقی دریای خزر و کمترین تعداد روزهای یخبندان مربوط به سواحل غربی آن است.

هواشناسی

تحلیل روند سری زمانی دمای روز و شب در ایستگاه شهری کرمان طی دوره 2010-1961

صادق کریمی؛ مریم رستاخیز؛ سمیه صدیق

دوره 39، 90-91 ، مهر 1394، ، صفحه 45-54

https://doi.org/10.30467/nivar.2015.15685

چکیده

تحلیل سری های زمانی در مدل سازی های ریاضی و پیش بینی وقایع آینده اهمیت زیادی دارد. لذا این پژوهش نیز به دنبال تحلیل تغییرات دمای روز هنگام و شب هنگام در ایستگاه شهری کرمان، طی ماههای مختلف دوره 2010-1961 است. به همین منظور، از آزمون من کندال و آماره Z (در سطح اطمینان 95 درصد) استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد دمای روزهنگام در ماههای نوامبر، ... بیشتر

پیش بینی کوتاه مدت

بررسی برونداد مدل WRF با 4 روش پس‌پردازش آماری برای تندی باد ده متری بر روی شمال و شمال‌غرب ایران

رسول قربان‌فلاح؛ مجید آزادی؛ فروزان ارکیان

دوره 39، 88-89 ، فروردین 1394، ، صفحه 53-62

https://doi.org/10.30467/nivar.2015.14555

چکیده

در این تحقیق برونداد مدل میان مقیاس WRFبا استفاده از چهار روشِ تصحیح چرخه پیش‌بینی روزانه، پیش‌بینی تصحیح‌شده کمینه مربعات خطی، پیش‌بینی با میانگین و واریانس تصحیح ‌شده و میانگین سه روش قبلی، پس‌پردازش شد. کمیت مورد مطالعه تندی باد 10 متری سطح زمین بر روی شمال و شمال‌غرب ایران می‌باشد. به این منظور مدل پیش‌بینی عددی وضع هوا WRF برای ... بیشتر در این تحقیق برونداد مدل میان مقیاس WRFبا استفاده از چهار روشِ تصحیح چرخه پیش‌بینی روزانه، پیش‌بینی تصحیح‌شده کمینه مربعات خطی، پیش‌بینی با میانگین و واریانس تصحیح ‌شده و میانگین سه روش قبلی، پس‌پردازش شد. کمیت مورد مطالعه تندی باد 10 متری سطح زمین بر روی شمال و شمال‌غرب ایران می‌باشد. به این منظور مدل پیش‌بینی عددی وضع هوا WRF برای صدور پیش‌بینی‌های 3، 15، 27، 39، 51، 63، 75، 87، 99 و 111 ساعته از اول نوامبر 2011 لغایت سی‌ام آوریل 2012، با تفکیک افقی 15 کیلومتر اجرا شده است. با تغییر دوره آموزش و انجام آزمایشات، بهترین طول دوره آموزش برای هر چهار روش انتخاب گردید. نتایج نشان می‌دهد، در هر چهار روش، میانگین خطا در همه ایستگاه‌ها به میزان قابل توجهی کاهش یافته و مقدار آن صفر یا نزدیک صفر شده است، که نشان دهنده حذف بخش سامان‌مند خطا از برونداد مدل WRF برای تندی باد ده متری است. به طور کلی روش پیش‌بینی تصحیح‌شده کمینه‌ مربعات خطی (LLS) نسبت به سه روش دیگر در کاهش خطای سامان‌مند و تا حدودی خطای تصادفی مدل موثرتر بوده و بهبود پیش‌بینی برای ایستگاه‌های مختلف بین 26 تا 42 درصد متغیر است. در این روش، میانگین خطای مطلق در حدود 36 درصد برای همه پیش‌بینی‌ها در همه ایستگاه‌های مورد مطالعه کاهش داده شده است. همچنین در این روش بیشترین بهبود مربوط به ایستگاه‌های قزوین، بلده و آلاشت مازندران و لاهیجان گیلان و کمترین بهبود مربوط به ایستگاه‌های اردبیل و نیر از استان اردبیل و خدابنده زنجان می‌باشد که به ترتیب 65 و 1 درصد میانگین خطای مطلق بهبود یافته است.

هواشناسی

شناسایی تیپ های همدید هوای ایستگاه خوربیابانک در طول دوره آماری(2004-1985)

حمید نظری پور؛ جواد خوشحال دستجردی

دوره 32، 66-67 ، مهر 1386، ، صفحه 28-38

چکیده

در این پژوهش داده های چند متغیر اقلیمی شامل سمت باد، سرعت باد، دمای خشک، دمای تر، رطوبت نسبی و فشار ایستگاه برای ساعت 9 گرینویچ و متغیرهای کمینه و بیشینه دمای هوا، مقدار بارش کلی، میزان تبخیر و ساعات آفتابی ایستگاه خوربیابانک در دوره آماری 2004-1985 بررسی شده است. از آنجایی که این یازده متغیر در دوره مورد مطالعه در 3825 روز بطورکامل وجود داشته ... بیشتر

هواشناسی

بررسی تغییرات مقادیر حدی بارش در ایران

فاطمه رحیم زاده

دوره 30، 58-59 ، مهر 1384، ، صفحه 7-20

چکیده

تغییر در بارش‌های حدی و سنگین و افزایش فراوانی رویدادهای حدی مرتبط با آن مانند سیل و خشکسالی از جمله نتایج گرمایش جهانی است. بر طبق گزارش اخیر برنامه محیطی سازمان ملل، فراوانی وقوع سیل و دیگر وقایع حدی اقلیمی هر ساله دو برابر می‌شود و خسارات ناشی از آن در سطح جهان سالیانه 150 میلیون دلار افزایش می‌یابد. این اثرات باعث بروز تغییرات ... بیشتر تغییر در بارش‌های حدی و سنگین و افزایش فراوانی رویدادهای حدی مرتبط با آن مانند سیل و خشکسالی از جمله نتایج گرمایش جهانی است. بر طبق گزارش اخیر برنامه محیطی سازمان ملل، فراوانی وقوع سیل و دیگر وقایع حدی اقلیمی هر ساله دو برابر می‌شود و خسارات ناشی از آن در سطح جهان سالیانه 150 میلیون دلار افزایش می‌یابد. این اثرات باعث بروز تغییرات اساسی اجتماعی و زیست محیطی می‌گردد. از این رو در دهه‌های اخیر، مطالعات نوسانات بارش و تأثیرات مقادیر حدی از جمله تأثیرات برف، تگرگ و بارش‌های سنگین در برنامه‌ریزیها و سیاست‌‌گزاریهای بخش کشاورزی و مدیریت منابع آب کشور نقش مهمی پیدا کرده است و کشورها تحقیقات وسیعی را در رابطه با مطالعه نوسانات ماهانه و سالانه و بررسی تغییرات مقادیر حدی آغاز نموده‌اند. بررسی نوسانات ماهانه و سالانه کم و بیش در کشور ایران نیز انجام شده است. بررسی‌های ملی و منطقه‌ای مقادیر‌ حدی بارش و دما با استفاده از مشاهدات روزانه با استناد به تعاریف جدید آن نیز آغاز گردیده است. در این مقاله سعی شده است تا ضمن معرفی برخی شاخص‌های حدی مناسب برای بارش و دما و همچنین بررسی تغییرات آن در چند ایستگاه موردی گامی دیگر برداشته شود. شاخص‌های حدی بارش از جمله تعداد روزهای خشک متوالی، روزهایی با بارش بیش از 10 میلیمتر، شاخص شدت روزانه، بیشترین بارش پنج روزه و روزهایی با جمع بارش بزرگتر از 95 امین صدک روزانه به همراه تعداد روزهای یخبندان و فراوانی روزهایی با دمای حداقل بزرگتر از صدک 90 ام (شبهای گرم) در دوره آماری 2003 -1951 میلادی برای تعدادی ایستگاه بطور نمونه ارایه شده‌اند. نتایج نشان می‌دهند که کاهش معنی‌دار تعداد روزهای یخبندان و افزایش شبهای گرم بطور واضح اتفاق افتاده است، اما روند شاخصهای بارش مانند دیگر نقاط دنیا از الگوی یکسانی پیروی نمی کنند، لیکن توجه به روند افزایشی و کاهشی آنها در برنامه‌ریزی‌های کشاورزی و مدیریت منابع آب کشور ضروری است.

هواشناسی

مقایسه نتایج دو مدل منطقه محدود Eta و MM5 دریک مطالعه موردی بر روی ایران

فاطمه صحرائیان؛ مجید آزادی

دوره 30، 58-59 ، مهر 1384، ، صفحه 43-58

چکیده

در این مقاله نتایج مقدماتی شبیه سازی عددی یک سامانه جوی بر روی ایران با استفاده از مدل میان مقیاس Eta ارایه و با نتایج بدست آمده از مدل MM5 مقایسه می‌شود. شایان ذکر است که مقایسه صورت گرفته همه جانبه و جامع نبوده و به هیچ وجه بیانگر نقاط قدرت و یا ضعف هیچ یک از دو مدل مذکور نمی باشد. آزمایش طراحی شده صرفاً به منظور دیدن سازگاری خروجی‌های ... بیشتر در این مقاله نتایج مقدماتی شبیه سازی عددی یک سامانه جوی بر روی ایران با استفاده از مدل میان مقیاس Eta ارایه و با نتایج بدست آمده از مدل MM5 مقایسه می‌شود. شایان ذکر است که مقایسه صورت گرفته همه جانبه و جامع نبوده و به هیچ وجه بیانگر نقاط قدرت و یا ضعف هیچ یک از دو مدل مذکور نمی باشد. آزمایش طراحی شده صرفاً به منظور دیدن سازگاری خروجی‌های مدل Etaبر روی ایران هنگامیکه با مدل MM5 مقایسه می‌شود، بوده و آزمایش انجام شده فقط بر مبنای پیکربندی تقریباٌ اختیاری دو مدل صورت گرفته است. در این مطالعه موردی، یک سامانه جوی بسیار قوی که منطقه ایران را از تاریخ 25 الی 28 مارس 2003 تحت تأثیر قرار داده جهت شبیه سازی انتخاب شده و خروجی‌های اصلی دو مدل شامل میانگین فشار سطح دریا، ارتفاع ژئوپتانسیل ترازهای 500 و 850 هکتوپاسکال و بارش تجمعی با یکدیگر و همچنین با مقادیر دیدبانی شده مقایسه شده‌اند. در مجموع نتایج بدست آمده توسط مدل Eta سازگاری و مطابقت نسبتا" خوبی را با مقادیر دیدبانی شده نشان می‌دهند. نتایج شبیه سازی ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 850 هکتوپاسکال توسط دو مدل به گونه رضایت بخشی با یکدیگر و همچنین با واقعیت تطبیق می‌کند. بارش تجمعی 24 ساعته پیش بینی شده با مدل MM5 نیز مطابقت خوبی با مقادیر دیدبانی شده دارد اما مدل Eta بارندگی‌های ناحیه غرب ایران را کمتر و بارندگی‌های مناطق شمال را بیشتر از مقدار واقعی پیش بینی کرده است.

پیش بینی کوتاه مدت

کاربست روش پیش یابی کامل در پیش بینی دمای کمینه و بیشینه

مژده پدرام؛ پروین عربلی

دوره 30، 58-59 ، مهر 1384، ، صفحه 59-72

چکیده

پس‌پردازش برون‌داد خام مدل‌های مورد استفاده در پیش‌بینی عددی وضع هوا از گام‌های اصلی و ضروری این نوع فرآیند پیش‌بینی است. در مراکز هواشناسی پیشرفته جهان برای پس‌پردازش برون‌داد مدل‌های عددی، روش‌های مختلفی به کار گرفته می‌شوند که غالباً بر پایه تحلیل‌ها و محاسبات آماری استوارند. نظر به اهمیت موضوع، در این مقاله ابتدا روش‌های ... بیشتر پس‌پردازش برون‌داد خام مدل‌های مورد استفاده در پیش‌بینی عددی وضع هوا از گام‌های اصلی و ضروری این نوع فرآیند پیش‌بینی است. در مراکز هواشناسی پیشرفته جهان برای پس‌پردازش برون‌داد مدل‌های عددی، روش‌های مختلفی به کار گرفته می‌شوند که غالباً بر پایه تحلیل‌ها و محاسبات آماری استوارند. نظر به اهمیت موضوع، در این مقاله ابتدا روش‌های متداول پس‌پردازش آماری داده‌های خام مدل‌های پیش‌بینی عددی وضع هوا مانند آماره‌ برون‌داد مدل، پیش‌یابی کامل و پالایش کالمن معرفی شده‌اند. سپس با کاربست روش پیش‌یابی کامل، معادلاتی برای پیش‌بینی دمای کمینه و بیشینه ایستگاه تهران–مهرآباد به دست آمده که میزان و علل خطاهای آن نیز بررسی شده است. معادلات بر اساس تحلیل وایازی خطی بین داده‌های اندازه‌گیری شده ضخامت لایه‌های hPa700-850 و hPa 500-700 به عنوان پیش‌بینی کننده (متغیر مستقل) و دمای کمینه و بیشینه به عنوان پیش‌بینی شونده (متغیر پاسخ)، در دوره آماری 1986-1995 ساخته شده‌اند. در به کارگیری این معادلات وایازی برای پیش‌بینی دمای کمینه و بیشینه، از مقادیر ضخامت hPa700-850 و hPa 500-700 حاصل از اجرای مدل عددی MM5 استفاده شده است. نتایج، همبستگی معنی‌داری را میان متغیرهای مستقل و پاسخ نشان می‌دهند. اما به سبب خطای قابل ملاحظهMM5 در پیش بینی ارتفاع تراز hPa850 تهران، امکان استفاده ازضخامت hPa700-850 به عنوان پیش‌بینی کننده وجود ندارد. با جایگزینی ضخامت hPa 500-700 در محاسبات، اختلاف مقادیر پیش بینی شده با مقادیر واقعی تا حد زیادی کاهش می‌یابد.

خشکسالی

تعیین شاخص خشکی در حوضه دریاچه نمک به روش دمارتن

طاهره انصافی مقدم

دوره 30، 56-57 ، فروردین 1384، ، صفحه 33-55

چکیده

حوضه دریاچه نمک که در زمره مناطق خشک ونیمه خشک جای دارد از جمله حوضه‌های بسته‌ای است که در دامنه‌های جنوبی سلسله جبال البرز مرکزی بین مختصات جغرافیایی°48 تا ´30 و °52 طول شرقی و°33 تا °37 عرض شمالی واقع و در تقسیم‌بندی طرح جامع آب کشور، به عنوان حوضة هفتم مشخص شده است و حدود 92750 کیلومتر مربع وسعت دارد. حوضه دریاچه نمک، توسط استانهای ... بیشتر حوضه دریاچه نمک که در زمره مناطق خشک ونیمه خشک جای دارد از جمله حوضه‌های بسته‌ای است که در دامنه‌های جنوبی سلسله جبال البرز مرکزی بین مختصات جغرافیایی°48 تا ´30 و °52 طول شرقی و°33 تا °37 عرض شمالی واقع و در تقسیم‌بندی طرح جامع آب کشور، به عنوان حوضة هفتم مشخص شده است و حدود 92750 کیلومتر مربع وسعت دارد. حوضه دریاچه نمک، توسط استانهای تهران، مرکزی، قم، قزوین، زنجان، همدان و بخش‌های کوچکی از استان‌های مازندران و اصفهان پوشش یافته است. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌های اقلیمی، محاسبات آماری، به ترتیب در مورد شش پارامتر اقلیمی مشتمل بر بارش ماهانه، بالاترین بارش 24 ساعته، میانگین حداقل ماهانه دما، میانگین حداکثر ماهانه دما، حداکثر مطلق دمای ماهانه و حداقل مطلق دمای ماهانه 35 ایستگاه با قدمت 40 سال به عمل آمده است. نتایج حاصل از محاسبات نشان می‌دهد، در یک دورة آماری 40 ساله، میانگین بارش کل ایستگاه‌ها در سطوح حوضه mm 5/256 و میانگین ضریب تغییرات بارش 11/35 درصد می‌باشد. ضریب تغییرات میانگین بارش کل دوره بین 1/22 درصد در ملایر تا 4/62 درصد در دوزج و ضریب بی‌نظمی بارش کل دوره بین 3/8 درصد در زنجان و 9/38 درصد در ایستگاه کویر متغیر است. میانگین سالانه دمای کل دوره مورد بررسی در سطح حوضه دریاچه نمک 99/13 درجه، حداکثرمطلق گرمترین‌ماههای دوره 48+ درجه سانتیگراد، حداقل مطلق سردترین ماههای دوره 35- درجه سانتیگراد و میانگین ضریب تغییرات دمای کل دوره 49/11 درصد، است. با استفاده از رابطه ضریب خشکی دمارتن، نوع اقلیم هر یک از ایستگاه‌های حوضه دریاچه نمک تعیین گردیده است. معدل ضریب خشکی حوضه دریاچه نمک در طول دوره آماری 40 ساله 092/11 محاسبه شده که این رقم بیانگر اقلیم غالب نیمه خشک در طول دوره مورد بررسی می‌باشد.

هواشناسی

تحلیل و پیش بینی کل بارندگی ماهانه و سالانه مشهد در سال 2005

سیدرضا هاشمی؛ سید مهدی امیر جهانشاهی

دوره 30، 56-57 ، فروردین 1384، ، صفحه 57-73

چکیده

در این مقاله میزان کل بارندگی ماهانه و سالانه در شهر مشهد مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. اطلاعات مورد نیاز از سالنامه هواشناسی کل کشور اخذ گردیده و مربوط به ژانویه 1974 الی آگوست 2004 می‌باشد. مقاله از سه بخش تشکیل شده است. در بخش اول به تحلیل مقدار کل بارندگی ماهانه و در بخش دوم به تحلیل مقدار کل بارندگی سالانه پرداخته و برای تحلیل داده ... بیشتر در این مقاله میزان کل بارندگی ماهانه و سالانه در شهر مشهد مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. اطلاعات مورد نیاز از سالنامه هواشناسی کل کشور اخذ گردیده و مربوط به ژانویه 1974 الی آگوست 2004 می‌باشد. مقاله از سه بخش تشکیل شده است. در بخش اول به تحلیل مقدار کل بارندگی ماهانه و در بخش دوم به تحلیل مقدار کل بارندگی سالانه پرداخته و برای تحلیل داده ها و انجام پیش بینی ها از روشهای هموارسازی نمایی[1] و باکس و جنکینس[2] استفاده شده است. همچنین برای انتخاب بهترین روش پیش بینی از شاخصهای ارزیابی خطای الگو استفاده شده که مدلهای هموارسازی نمایی مناسبتر تشخیص داده شده است و بر این اساس به پیش بینی کل بارندگی 4 ماه آخر سال 2004 و شش ماه اول سال 2005، همچنین کل ریزش باران سالانه، سالهای 2005 ، 2006 و 2007 پرداخته شده است. در بخش سوم بوسیله روشهای رگرسیونی به تحلیل متوسط درجه حرارت سالانه و چگونگی تاثیر آن برمقدارکل بارندگی‌ سالانه پرداخته و نتیجه گرفته‌ شده است که ارتباط معکوس و معنی داری بین متوسط درجه حرارت سالانه و مقدار کل بارندگی وجود دارد و بر اساس متوسط پیش بینی های انجام شده در مورد مقدار کل بارندگی، متوسط درجه حرارت سالهای 2005 الی 2007 پیش بینی شده است که دارای سیر صعودی خواهد بود. 3. Exponential Smoothing Methods 4. Box & Jenkins Methods

هواشناسی

روز جهانی هواشناسی

دوره 2، شماره 14 ، فروردین 1341، ، صفحه 3-4

چکیده

روز بیست و سوم مارس 1962 سوم فروردین ماه 1341 دوازده سال از تأسیس هواشناسی میگذرد و ایران نیز در سی ام اکتبر 1959 یعنوان یکصدوسومین عضو سازمان هواشناسی جهانی بعضویت سازمان هواشناسی جهانی درآمد. اینک که ازطرف آن سازمان روز 23 مارس 1962 بعنوان سالروز بجهانیان اعلام گردیده است نشریه ماهانه هواشناسی ایران نیز شماره مخصوصی انتشار میدهد که ازنظر ... بیشتر

هواشناسی

تاریخچه هواشناسی

دوره 1، شماره 12 ، اسفند 1339، ، صفحه 3-5

چکیده

اولین کنگره روسای هواشناسی کشورها در سال 1879بوجود آمد .از این تاریخ تا هفتاد سال بعد تشکیلات هواشناسی در کشورها با وضع منظامی پیشرفت نمود وخصوصا هواشناسی هواپیمائی و هواشناسی کشاورزی ترقیات قابل ملاحطه نمود . بیشتر

هواشناسی

سازمان هواشناسی جهانی در آینده

دوره 1، شماره 12 ، اسفند 1339، ، صفحه 18-21

چکیده

آنچه تاحال گفته شد مختصری بود از تشکیلات و مسئولیت سازمان هواشناسی جهانی تا سال ۱۹۹۰ اما پرتاب قمرهای مصنوعی به فضا برای بررسیهای هواشناسی در اوایل سال جاری و استفاده از موشک ها نشان داد که نحوه فعالیت هواشناسی در آینده و مسئولیت سازمان آن با آنچه در گذشته دیدیم تفاوت فاحشی خواهد داشت . برای روشن شدن مطلب به این نکته توجه فرمائید: ازده ... بیشتر

دوره 46 (1401)

دوره 45 (1400)

دوره 44 (1399)

دوره 43 (1398)

دوره 42 (1397)

دوره 41 (1396)

دوره 40 (1395)

دوره 39 (1394)

دوره 38 (1393)

دوره 37 (1392)

دوره 36 (1391)

دوره 35 (1390)

دوره 34 (1389)

دوره 33 (1387)

دوره 32 (1386)

دوره 31 (1385)

دوره 30 (1384)

دوره 2 (1341)

دوره 1 (1339)

موضوعات = هواشناسی

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده