هواشناسی
رئوف مصطفی زاده؛ محسن ذبیحی؛ خدیجه حاجی؛ محمد حسین قویمی پناه
چکیده
عامل فرسایندگی باران برای توصیف توانایی باران در فرسودن خاک می‌باشد که اطلاع از تغییرات زمانی و مکانی آن منجر به برنامه‌ریزی، سیاست‌گزاری و اتخاذ تصمیمات صحیح کنترل و مهار فرسایش خاک می‌گردد. بر همین اساس پژوهش حاضر با هدف بررسی تغییرات زمانی و مکانی خطر عامل فرسایندگی باران در شمال شرق ایران برنامه‌ریزی شده است. بدین منظور، مقدار ...
بیشتر
عامل فرسایندگی باران برای توصیف توانایی باران در فرسودن خاک می‌باشد که اطلاع از تغییرات زمانی و مکانی آن منجر به برنامه‌ریزی، سیاست‌گزاری و اتخاذ تصمیمات صحیح کنترل و مهار فرسایش خاک می‌گردد. بر همین اساس پژوهش حاضر با هدف بررسی تغییرات زمانی و مکانی خطر عامل فرسایندگی باران در شمال شرق ایران برنامه‌ریزی شده است. بدین منظور، مقدار عامل فرسایندگی باران 41 ایستگاه باران‌سنجی با طول دوره آماری مشترک 33 ساله در حوزه آبخیز گرگانرود محاسبه شد. سپس نقشه‌های مقادیر میانگین، حداکثر، حداقل و انحراف معیار عامل فرسایندگی باران با استفاده از روش معکوس وزنی فاصله طی دوره مطالعاتی تهیه و مورد تحلیل قرار گرفت. براساس نتایج، مقدار میانگین عامل فرسایندگی باران سالانه در حوزه آبخیز گرگانرود برابر با 08/73 میلی‌متر به‌دست آمد. ایستگاه‌های رباط قره‌بیل و پس‌پشته به‌ترتیب با 57/34 و 16/111 میلی‌متر به‌ترتیب کم‌ترین و بیشترین مقدار میانگین عامل فرسایندگی باران در بین ایستگاه‌های مطالعاتی را به خود اختصاص دادند. عدم تشابه الگوهای مکانی مقادیر میانگین و حداکثر عامل فرسایندگی باران در منطقه مطالعاتی از دیگر یافته‌های پژوهش حاضر است. ضمناً 44/37 درصد از سطح حوزه آبخیز مطالعاتی در طبقه زیاد خطر عامل فرسایندگی قرار گرفت. نتایج پژوهش حاضر می‌تواند در اتخاذ تدابیر صحیح مدیریتی و اولویت‌بندی مناطق جهت انجام اقدامات حفاظتی در حوزه آبخیز گرگانرود مورد استفاده قرار گیرد.
آب و هوا
عاطفه رئیسی نافچی؛ امیر سلطانی محمدی
چکیده
تغییر اقلیم یکی از عمده‌ترین چالش‌های پیش روی بشر در زمان حاضر است. این پدیده متأثراز عواملی چون فعالیت‌های خورشیدی، آتشفشان ها، اتمسفر و اقیانوس‌ها وافزایش درصد گازهای گلخانه‌ای در اتمسفر می‌باشد که دارای اثرات متقابل می‌باشند. تغییر اقلیم می‌تواند باعث به وجود آمدن تغییرات در میزان بارندگی، گرم شدن جهانی, ذوب شدن یخ‌های قطبی، ...
بیشتر
تغییر اقلیم یکی از عمده‌ترین چالش‌های پیش روی بشر در زمان حاضر است. این پدیده متأثراز عواملی چون فعالیت‌های خورشیدی، آتشفشان ها، اتمسفر و اقیانوس‌ها وافزایش درصد گازهای گلخانه‌ای در اتمسفر می‌باشد که دارای اثرات متقابل می‌باشند. تغییر اقلیم می‌تواند باعث به وجود آمدن تغییرات در میزان بارندگی، گرم شدن جهانی, ذوب شدن یخ‌های قطبی، سیل، سرماو گرمای بی‌موقع و شدید در بسیاری از نقاط کره زمین گردد؛ بنابراین آگاهی از تغییرات پارامترهای هواشناسی در یک منطقه می‌تواند اطلاعان مفیدی جهت برنامه‌ریزی و مدیریت منابع آب و کشت منطقه در اختیار سیاست‌گذاران و محققین قرار دهد. در این مطالعه احتمال وجود روند در میانگین بارش و میانگین و حداقل و حداکثر دما در ایستگاه سینوپتیک شهرکرد طی دوره‌ی 2010-1961 با استفاده از آزمون من– کندال اصلاح‌شده در سطح معناداری ده درصد، پنج درصد و یک درصد موردبررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از تحلیل‌ها نشان داد که اگرچه درمجموع بارش سالانه روند معناداری مشاهده نشد، مجموع میزان بارندگی در فصل تابستان به‌طور معنی‌داری افزایش یافته است؛ که این امر می‌تواند حاکی از تغییر در توزیع زمانی بارش در منطقه موردمطالعه باشد. افزایش میزان باران در فصل تابستان می‌تواند باعث بهبود وضعیت ذخایر رطوبتی خاک و کاهش برداشت از منابع آب زیرزمینی در تابستان گردد. به‌علاوه، میانگین و حداقل دما در فصل بهار، تابستان و پاییز و همچنین حداکثر دما در فصل تابستان دارای روند کاهشی معنادار بوده است. کاهش دما در فصول نام‌برده می‌تواند منجر به تغییر در زمان کشت و برداشت محصولات کشاورزی و تغییر الگو کشت در منطقه گردد.
تقی طاوسی؛ زینب رخشانی؛ فاطمه فیروزی
دوره 38، 87-86 ، مهر 1393، ، صفحه 29-38
چکیده
هدف از انجام این پژوهش، بررسی روند تغییرپذیری بیشینه و کمینه دماهای فصلی و سالانه تعدادی از ایستگاه‌های استان فارس با استفاده از روش‌های آماری می‌باشد. بدین منظور دو آزمون "من- کندال" و "سنس استیمیتور" که از متداول‌ترین روش‌های ناپارامتری به شمار می‌روند برای تحلیل روند داده‌های دما در مقیاس‌های فصلی و سالانه بکار گرفته شدند. ...
بیشتر
هدف از انجام این پژوهش، بررسی روند تغییرپذیری بیشینه و کمینه دماهای فصلی و سالانه تعدادی از ایستگاه‌های استان فارس با استفاده از روش‌های آماری می‌باشد. بدین منظور دو آزمون "من- کندال" و "سنس استیمیتور" که از متداول‌ترین روش‌های ناپارامتری به شمار می‌روند برای تحلیل روند داده‌های دما در مقیاس‌های فصلی و سالانه بکار گرفته شدند. نخست این دو آزمون بر روی سری‌های زمانی بیشینه و کمینه دماهای فصلی و سالانه 6 ایستگاه همدیدی در گستره استان فارس، که در بازه زمانی 2010-1989 دارای آمار کامل بودند اعمال شد و نتایج حاصل از این دو روش با یکدیگر مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که کارایی دو روش "من- کندال" و "سنس استیمیتور" در تحلیل روند کمینه و بیشینه دمای ایستگاه‌های منتخب استان فارس در بیشتر موارد مشابه یکدیگر است. در هر دو روش، روند سری داده‌های فصلی و سالانه بیشینه و کمینه دما کم و بیش برای همه ایستگاه‌ها یکسان بدست آمد، مگر در ایستگاه درودزن که داده‌های بیشینه دما در فصل تابستان و کمینه دما در فصل زمستان یک روند افزایشی با معنی داری ضعیف نشان داده شد. به طورکلی، بیشینه دمای ایستگاه‌های مورد مطالعه در استان فارس (به جز فصل بهار در ایستگاه هواشناسی آباده) دارای روند صعودی و کمینه دما نیز (به جز فصل بهار در ایستگاه هواشناسی آباده و نیز فصول تابستان و زمستان و میانگین سالانه در ایستگاه هواشناسی فسا) دارای روند صعودی می‌باشد.
غلامرضا نوری؛ ابراهیم ابراهیمی تبار
دوره 37، 83-82 ، مهر 1392، ، صفحه 37-46
چکیده
فرایند تغییر اقلیم به ویژه دما و بارش مهم‌ترین بحث در قلمرو علوم محیطی می‌باشد. زیرا سیستم‌های انسانی وابسته به عناصر اقلیمی مانند کشاورزی، صنایع و امثال آن بر مبنای ثبات و پایداری اقلیم طراحی شده و عمل می‌نمایند. با بررسی روند تغییرات درجه حرارت می‌توان تا حدود زیادی تغییرات اقلیمی را ردیابی نمود. هدف از انجام این ...
بیشتر
فرایند تغییر اقلیم به ویژه دما و بارش مهم‌ترین بحث در قلمرو علوم محیطی می‌باشد. زیرا سیستم‌های انسانی وابسته به عناصر اقلیمی مانند کشاورزی، صنایع و امثال آن بر مبنای ثبات و پایداری اقلیم طراحی شده و عمل می‌نمایند. با بررسی روند تغییرات درجه حرارت می‌توان تا حدود زیادی تغییرات اقلیمی را ردیابی نمود. هدف از انجام این پژوهش، مطالعه‌ی انحراف احتمالی دمای بیشینه‌ی ایستگاه کلیماتولوژی دشت روم، واقع در بیست کیلومتری شهر یاسوج (مرکزاستان کهگیلویه وبویراحمد)، از حالت نرمال می‌باشد که در آن داده‌های مربوط به دماهای بیشینه‌ی این ایستگاه در طی دورۀ آماری (1387-1366) مورد استفاده قرار گرفت. در این پژوهش، از روش ناپارامتری من-کندال استفاده شد که در این روش با به‌کارگیری آماره‌ی این آزمون، وجود یا عدم وجود روند تغییرات دمایی مورد آزمون قرار گرفت. نتایج حاصل از تحلیل داده‌ها، بیانگر وجود روند کاهشی و معنی‌دار در برخی از سری‌های زمانی است که نشان دهندۀ آن است که بیشینه‌ی دمای هوا در منطقه در حال کاهش است. ضمن اینکه هیچ روند افزایشی معنی‌داری توسط آزمون مورد تأیید قرار نگرفت. روند کاهشی دمای بیشینه در ماه‌های خرداد، تیر، آذر و مرداد به ترتیب با مقادیر 58/2-، 4/2-، 34/2- و 28/2- (آماره‌ی من-کندال) شدیدتر از سایر ماه‌ها بوده است. همچنین بیشترین کاهش بیشینه‌ی دما به لحاظ فصلی، در فصل تابستان به مقدار 18/2- رخ داده است. در مقیاس سالانه نیز، روند کاهشی دمای بیشینه در طی دوره آماری مورد مطالعه، به مقدار 97/1-، به خوبی نمود پیدا کرده است. سطح اطمینان معنی‌داری روند تغییرات در تمامی سری‌های ذکر شده، به استثنای خرداد ماه (99 درصد)، 95 درصد می باشد. در سایر سری‌ها نیز، روند افزایشی یا کاهشی بیشینه‌ی دما از نوع نوسانات ناگهانی و کوتاه مدت می باشد.
یعقوب دین پژوه
دوره 34، 71-70 ، مهر 1389، ، صفحه 23-34
چکیده
در دهه‌های اخیر افزایش میانگین دمای هوا ناشی از تغییرات گازهای گلخانه‌ای اتمسفر مورد توجه محققین در مناطق مختلف جهان قرار گرفته است. یکی از آثار مهم تغییرات مذکور افزایش نیاز آبی گیاهان است. هدف این مطالعه بررسی روند تغییرات ET0 در ایستگاه خشک زابل می‌باشد. برای بررسی میزان ET0 روش پنمن-مانتیس (PM) انتخاب و مورد استفاده قرار گرفت. برای ...
بیشتر
در دهه‌های اخیر افزایش میانگین دمای هوا ناشی از تغییرات گازهای گلخانه‌ای اتمسفر مورد توجه محققین در مناطق مختلف جهان قرار گرفته است. یکی از آثار مهم تغییرات مذکور افزایش نیاز آبی گیاهان است. هدف این مطالعه بررسی روند تغییرات ET0 در ایستگاه خشک زابل می‌باشد. برای بررسی میزان ET0 روش پنمن-مانتیس (PM) انتخاب و مورد استفاده قرار گرفت. برای این منظور داده‌های این ایستگاه از سال 1963 تا 2005 جمع آوری و تکمیل شد. سپس میزان ET0 زابل در هر ماه و سال با روش PM محاسبه و روند تغییرات سری زمانی ET0 در هر ماه به طور جداگانه با روش من-کندال (MK) مطالعه شد. نتایج نشان داد که میزان متوسط دوره آماری ET0 این ایستگاه از 08/2 میلی‌متر بر روز در ماه دسامبر تا 8/14 میلی‌متر بر روز در ماه ژوئیه تغییر میکند. روند تغییرات ET0 در طول دوره آماری برای تمام ماه‌های سال مثبت و معنی دار بود. ضعیف ترین روند متعلق به ماه ژوئن با سطح معنی داری 05/0 بود. در حالی که قوی ترین روند متعلق به ماه فوریه با سطح معنی داری 01/0 بود. نتیجه این مطالعه نشان داد که علت وجود روند مثبت در سری‌های ET0 در ایستگاه زابل غالبا به علت افزایش سرعت باد در طول دوره آماری مورد مطالعه بوده است.
