ابراهیم اسعدی اسکویی؛ لیلا گودرزی؛ جلیل هلالی
چکیده
علیرغم نقش مهم رطوبت سطح خاک در مدیریت منابع آب و خاک متاسفانه در ایران شبکه سراسری پایش رطوبت خاک وجود نداشته و توزیع مکانی ایستگاه‌های اندازه‌گیری محدود می‌باشد. بنابراین، در پژوهش حاضر تلاش شد نقشههای توزیع مکانی و زمانی رطوبت خاک از محصولات SMAP در طی بازه زمانی 2015 تا 2021 در گستره ایران استخراج و تحلیل گردد. نتایج نشان می‌دهد مقادیر ...
بیشتر
علیرغم نقش مهم رطوبت سطح خاک در مدیریت منابع آب و خاک متاسفانه در ایران شبکه سراسری پایش رطوبت خاک وجود نداشته و توزیع مکانی ایستگاه‌های اندازه‌گیری محدود می‌باشد. بنابراین، در پژوهش حاضر تلاش شد نقشههای توزیع مکانی و زمانی رطوبت خاک از محصولات SMAP در طی بازه زمانی 2015 تا 2021 در گستره ایران استخراج و تحلیل گردد. نتایج نشان می‌دهد مقادیر ماهانه رطوبت خاک عمق 5 سانتیمتری در دوره 7 ساله در ایران بین 005/0 تا 538/0 مترمکعب بر مترمکعب متغیر بوده و میانگین زمانی-مکانی رطوبت خاک کشور 137/0 مترمکعب بر مترمکعب می‌باشد. تحلیل نقشههای میانگین ماهانه رطوبت خاک توسط SMAP نشان داد که بیشترین و کمترین مقدار میانگین 7 ساله در ماه‌های فوریه و اوت به ترتیب 192/0 و 079/0 مترمکعب بر مترمکعب می‌باشد. از نظر پراکنش مکانی نیز بیشترین مقادیر میانگین سالانه رطوبت خاک در مناطق شمالی و غربی، و کمترین مقدار در مناطق مرکزی و جنوب شرقی متمرکز است. تحلیل مکانی رطوبت خاک بر اساس مقیاس استانی نیز نشان می‌دهد بالاترین میانگین سالانه رطوبت خاک در استان‌های گیلان، مازندران، کهگیلویه و بویراحمد، و البرز به ترتیب 294/0، 243/0، 216/0 و 209/0 مترمکعب بر مترمکعب است در حالی که کمترین مقادیر آن را می‌توان در استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و یزد به ترتیب 076/0، 091/0، و 096/0 مترمکعب بر مترمکعب مشاهده نمود. بر اساس نتایج به دست آمده در این مطالعه که در مقیاس کلان کشور انجام شد، می‌توان از آن به عنوان ابزار سودمندی در مدیریت جامع منابع آب و خاک استفاده نمود.
مجید چراغعلی زاده؛ رسول همتی؛ سجاد عسگری
چکیده
پژوهش حاضر به منظور ارزیابی اثرات محتمل تغییر اقلیم بر روند تغییرات دماهای حدی بیشینه در سه مقیاس نقطه‌ای (ایستگاه های هواشناسی همدیدی)، ناحیه ای (10منطقه جغرافیایی از ایران) و میانگین منطقه ای در سه دوره اقلیمی آتی نزدیک ، میانی و دور تا پایان قرن بیست و یکم نسبت به دوره اقلیمی پایه (2005-1986) است. در این تحقیق از خروجی‌های ریزمقیاس شده ...
بیشتر
پژوهش حاضر به منظور ارزیابی اثرات محتمل تغییر اقلیم بر روند تغییرات دماهای حدی بیشینه در سه مقیاس نقطه‌ای (ایستگاه های هواشناسی همدیدی)، ناحیه ای (10منطقه جغرافیایی از ایران) و میانگین منطقه ای در سه دوره اقلیمی آتی نزدیک ، میانی و دور تا پایان قرن بیست و یکم نسبت به دوره اقلیمی پایه (2005-1986) است. در این تحقیق از خروجی‌های ریزمقیاس شده مدل جهانی CNRM-CM5 از مجموعه مدلهای CMIP5 تحت سناریوهای RCP استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد، میانگین سالانه دمای بیشنه ایران در اقلیم های آتی نزدیک ، میانی و دور تحت دو سناریو RCP4.5 و RCP8.5 به ترتیب 7/0و 7/0؛ 2/1 و 7/1 ؛9/1 و 9/3 درجه سلسیوس نسبت به دوره اقلیمی پایه احتمالا افزایش خواهند داشت. در بین مناطق مختلف جغرافیایی ایران، بیشترین شدت افزایش دمای بیشینه در اقلیم آتی نسبت به دوره اقلیمی پایه مربوط به مناطق زاگرس و کمترین آن مربوط به مناطق سواحل خزر است.
حمیرا سجادی؛ گیتی بهرامی؛ علیرضا شکیبا؛ حسن رفیعی؛ مهدی نوروزی
چکیده
تغییر اقلیم جهانی که در کره زمین در حال رخ دادن است اکوسیستم، محیط زیست، سلامت گونه ها، حیوانات و انسان ها را تحت تاثیر قرار داده و یکی از بزرگترین چالش هایی است که انسان و طبیعت عصر حاضر با آن رو به روست. در این مطالعه به بررسی رابطه فاکتورهای اقلیمی و دیسانتری در اقلیم های مختلف ایران و در گروه های سنی در بین مردان و زنان پرداخته ایم. ...
بیشتر
تغییر اقلیم جهانی که در کره زمین در حال رخ دادن است اکوسیستم، محیط زیست، سلامت گونه ها، حیوانات و انسان ها را تحت تاثیر قرار داده و یکی از بزرگترین چالش هایی است که انسان و طبیعت عصر حاضر با آن رو به روست. در این مطالعه به بررسی رابطه فاکتورهای اقلیمی و دیسانتری در اقلیم های مختلف ایران و در گروه های سنی در بین مردان و زنان پرداخته ایم. این مطالعه از انواع مطالعات کوهورت گذشته نگر است. نتایج مطالعه نشان می دهد که دیسانتری در زنان و مردان و گروه های سنی مختلف با فاکتورهای اقلیمی رابطه دارد. نتایج مطالعه ما نشان داد در هر پهنه اقلیمی، فاکتورهای اقلیمی بصورت متفاوت بر مقدار بیماری دیسانتری تاثیر گذار است. نتایج مطالعه ما نشان می دهد که برای مطالعه پیامدهای سلامت تغییر اقلیم لازم است ویژگی های اقلیم و دسته بندی های اقلیمی مناطق مورد توجه قرار بگیرد.
هنگامه شیراوند؛ فرشته رضایی؛ علیرضا شکیبا
چکیده
در این تحقیق به شناسایی و علت وقوع موج گرمای آوریل 2008 به عنوان یکی از فراگیرترین امواج گرمایی در ایران پرداخته می‌شود. از آنجائی که شناخت عمیق چنین پدیده هایی فقط با استفاده از داده های زمینی امکان‌پذیر نمی‌باشد، لذا بررسی شرایط همدیدی و عوامل مؤثر جوی بیش از بیش ضروری است. جهت مطالعه همدیدی چگونگی رخداد موج گرمای موردنظر، داده‌های ...
بیشتر
در این تحقیق به شناسایی و علت وقوع موج گرمای آوریل 2008 به عنوان یکی از فراگیرترین امواج گرمایی در ایران پرداخته می‌شود. از آنجائی که شناخت عمیق چنین پدیده هایی فقط با استفاده از داده های زمینی امکان‌پذیر نمی‌باشد، لذا بررسی شرایط همدیدی و عوامل مؤثر جوی بیش از بیش ضروری است. جهت مطالعه همدیدی چگونگی رخداد موج گرمای موردنظر، داده‌های بازکاوی شده ارتفاع ژئوپتانسیل، فشار سطح دریا، دمای هوا و همچنین مؤلفه نصف‌النهاری و مداری باد در سطوح مختلف با قدرت تفکیک 5/2 در 5/2 درجه اخذ گردید و در گام بعد، نقشه های میانگین و آنومالی فشار و ارتفاع ژئوپتانسیلی در ترازهای مختلف، فرارفت هوای گرم و نقشه‌‌ی ضخامت با استفاده از نرم افزار GrADS رسم شد. نتایج بررسی همدیدی نشان داد که وجود کم‌فشار حرارتی در سطح زمین و استیلای پرفشار جنب حاره عامل اصلی این موج گرما بوده است. شکل‌گیری مرکز کم‌فشار حرارتی در تراز پایینی جو بر روی سودان و گسترش زبانه های آن از سمت جنوب و جنوب غربی بر روی ایران، باعث مکش هوای گرم و خشک مناطق بیابانی مانند عربستان و عراق به سمت ایران می شود. از طرفی پرفشار جنب حاره که از نوع هسته گرم می باشد، وقتی در سطوح میانی تروپوسفر شکل می‌گیرد بر اثر فرونشینی هوا در داخل آن، دما به مقدار زیادی افزایش می یابد. در نتیجه این شرایط انباشت گرما شکل می‌گیرد و تداوم آن برای چند روز موجب شکل گیری موج گرمای طولانی مدت با دمای بالا می شود.
پیش بینی اقلیم شناختی
ایمان باباییان؛ مریم کریمیان؛ راهله مدیریان؛ ابراهیم میرزایی
چکیده
تا قبل از انتشار گزارش پنجم ارزیابی تغییر اقلیم (AR5) هیات بین‌الدول تغییر اقلیم در نوامبر سال 2013، محققان کشورمان از داده های مدل های گردش کلی سری CMIP3 برای پیش‌نگری تغییر اقلیم کشور استفاده می کردند؛ اما از حدود سال 2015 بتدریج دسترسی به داده های مدل های گردش کلی سری CMIP5 تسهیل گردید، به طوریکه هم اکنون اغلب پژوهش های مرتبط با پیش‌نگری ...
بیشتر
تا قبل از انتشار گزارش پنجم ارزیابی تغییر اقلیم (AR5) هیات بین‌الدول تغییر اقلیم در نوامبر سال 2013، محققان کشورمان از داده های مدل های گردش کلی سری CMIP3 برای پیش‌نگری تغییر اقلیم کشور استفاده می کردند؛ اما از حدود سال 2015 بتدریج دسترسی به داده های مدل های گردش کلی سری CMIP5 تسهیل گردید، به طوریکه هم اکنون اغلب پژوهش های مرتبط با پیش‌نگری تغییر اقلیم با بکارگیری داده های مدل های CMIP5 انجام می‌شوند. در این پژوهش برونداد تمامی مدل های سری CMIP5 بکاررفته در تهیه گزارش AR5 ، برای برآورد چشم انداز تغییر اقلیم کشور استفاده شده است. نتایج این تحقیق نشان داد که به استثنای سناریوی خوشبینانه RCP2.6 در سه سناریوی دیگر، میانگین بارش از مدیترانه تا افغانستان کاهش می یابد. در سناریوی RCP8.5 که ناظر بر عدم پایبندی کشورها به توافقنامه تغییر آب و هوای پاریس (COP21) در سال 2015 می باشد، کاهش بارش در غرب ایران تا 20 درصد و در سوریه، اردن، فلسطین و عراق تا 30 درصد در مقایسه با بلندمدت خواهد بود. همچنین درصورت عدم پایبندی به توافقنامه پاریس، میانگین دمای کشور حدود 2/5 و درصورت پایبندی به آن 3/1 درجه سلسیوس نسبت به دوره 2005-1986 افزایش می یابد. در مجموع با توجه به کاهش بارش و افزایش دما، انتظار می رود مناطق غرب کشور و به ویژه زاگرس در معرض خشکسالی، تنش ابی ، کاهش سطح پوشش جنگلی، کاهش منابع آبی، کاهش تولید نیروگاههای برقابی و افزایش رخدادهای حدی اقلیمی گردد. این وضعیت ایجاب می کند مسئولان و برنامه ریزان ملی و منطقه ای برنامه عمل برای مواجهه با پیامدهای سوء تغییر اقلیم را تدوین نمایند.
هواشناسی
محمد امینی؛ اکرم هدایتی؛ مجید آزادی
چکیده
بارش یکی از عناصر مهم اقلیمی است که از پیچیدگی های خاصی برخورداراست. از آن جا که تغییرات مکانی و زمانی این عنصر مهم اقلیمی بسیار با اهمیت است تقاضا برای تهیه اطلس های اقلیمی و بلند مدت آن اهمیت چشمگیری پیدا می کند. آگاهی از مقادیر این کمیت در کلیه مناطق کشور ، ضرورت انجام فرآیند درون یابی را برای نقاط بدون داده (ایستگاه ) آشکار می سازد. ...
بیشتر
بارش یکی از عناصر مهم اقلیمی است که از پیچیدگی های خاصی برخورداراست. از آن جا که تغییرات مکانی و زمانی این عنصر مهم اقلیمی بسیار با اهمیت است تقاضا برای تهیه اطلس های اقلیمی و بلند مدت آن اهمیت چشمگیری پیدا می کند. آگاهی از مقادیر این کمیت در کلیه مناطق کشور ، ضرورت انجام فرآیند درون یابی را برای نقاط بدون داده (ایستگاه ) آشکار می سازد. از اینرو ضمن مرور شش روش متداول درون یابی ، شامل عکس مجذور فاصله (IDW) ، وایازش خطی چندگانه (MLR) ،گرادیان بعلاوه عکس مجذور فاصله (GIDS) ،کریجینگ ساده (S- KRIGING) ، کریجینگ معمولی(O- KRIGING) و کریجینگ جهانی (U-KRIGING)، پهنه بندی بارش های متوسط( ماهانه ، فصلی و سالانه) روی کشور اراِئه می شود. شایان گفتن است که این مطالعه با در نظر گرفتن تاثیر ناهمواری انجام شده است . با مقایسه این شش روش یادشده درون یابی و نیز محاسبات میانگین مطلق خطا (MAE) و ریشه میانگین مربع خطا (RMSE) مشاهده شد که روش گرادیان بعلاوه عکس مجذور فاصله نسبت به روش های دیگر از دقت بالاتری در براورد بارش در نقاط مختلف کشور برخوردار است. همچنین روش عکس مجذور فاصله کمترین دقت را نیز داشته است. در اندازه گیری های بارش بیشینه روش گرادیان بعلاوه عکس مجذور فاصله نسبت به سایر روش ها بهترین تخمین را داشته حال آن که در بارش کمینه روش U-K بهترین برآورد را داشته و بقیه روش ها تقریبا از یک میزان خطا برخوردار بوده اند. محاسبات پهنه بندی بارش تجمعی سالانه روی کشور نشان دهنده بیشترین بارش روی مناطق شمالی ، شمال غرب و سلسله جبال زاگرس بوده است.
هواشناسی
رضا ابراهیمی؛ کمال امیدوار؛ مریم ملک میرزایی
چکیده
هدف از این پژوهش بررسی تغییرات فضایی درجه روزهای نیازگرمایش و سرمایش ماهانه ایران است. نخست داده های میانگین دمای روزانه از پایگاه داده های اسفزاری[1] استخراج گردید. این پایگاه داده شامل میانگین روزانه دما ازسال 1/1/1340تا 29/12/1383 بر روی یاخته هایی به ابعاد 15×15 کیلومتر در سراسر کشور است. به این ترتیب ماتریسی به ابعاد 7187×15996 به دست آمد ...
بیشتر
هدف از این پژوهش بررسی تغییرات فضایی درجه روزهای نیازگرمایش و سرمایش ماهانه ایران است. نخست داده های میانگین دمای روزانه از پایگاه داده های اسفزاری[1] استخراج گردید. این پایگاه داده شامل میانگین روزانه دما ازسال 1/1/1340تا 29/12/1383 بر روی یاخته هایی به ابعاد 15×15 کیلومتر در سراسر کشور است. به این ترتیب ماتریسی به ابعاد 7187×15996 به دست آمد که سطرهای آن بیانگر روز و ستون های آن بیانگر یاخته (سلول) است. سپس شاخص شدت درجه روزهای گرمایش و سرمایش با استفاده از آستانه دمایی صفر درجه سانتیگراد محاسبه شد. درمرحله بعد جمع ماهانه این فراسنج ها در ماتریسی به ابعاد 7187×528 در نرم افزار MATLAB محاسبه گردید. روند ماهانه این فراسنج ها نیز درسطح معنی داری 05/0 از طریق آزمون من کندال محاسبه و در نهایت نقشه های روند ماهانه شدت نیاز گرمایش و سرمایش در نرم افزار SURFER ترسیم شد. آن چه که از نتایج این واکاوی ها به دست آمد بروز روند مثبت شدت گرمایش در مناطق گرم ایران می باشد که گواه بر افزایش دمای مناطق گرم ایران در ماه های گرم سال است. بروز روند شاخص های منفی شدت گرمایش در پاره ای از نقاط کوهستانی نیز کاهش دما در این مناطق را نمایان می سازد. بیشترین گستره مکانی روند مثبت شاخص شدت گرمایش نیز در ماه های شهریور و آبان به ترتیب در 78 و 69 درصد از وسعت کشور مشاهده می شود که خود گویای گرمتر شدن بیش از دو سوم از وسعت کشور طی این دو ماه است. از لحاظ شدت سرمایش نیز در ماه های آذر و اسفند در بلندی های کشور شاهد کاهش دمای هوا می باشیم. [1]- این پایگاه کاملترین پایگاه داده های روزانه فراسنج های اقلیمی است که در دانشگاه اصفهان توسط دکتر مسعودیان ایجاد شده است.
عباس رنجبر سعادت آبادی
چکیده
هدف اصلی این مطالعه موردی، تاوایی پتانسیلی روی سطوح همدمای پتانسیلی، به کمک مدل عددی MM5 و ارتباط آن با بارش دیدبانی ایران در دسامبر 2004 شده است. نقش اغتشاش‌های وردسپهر بالا که بوسیله میدان تاوایی پتانسیلی مشخص می‌شود در تکامل تدریجی بارش سنگین بسیار با اهمیت بوده و در این مطالعه تاوایی پتانسیلی بر روی سطوح همدمای پتانسیلی محاسبه و ...
بیشتر
هدف اصلی این مطالعه موردی، تاوایی پتانسیلی روی سطوح همدمای پتانسیلی، به کمک مدل عددی MM5 و ارتباط آن با بارش دیدبانی ایران در دسامبر 2004 شده است. نقش اغتشاش‌های وردسپهر بالا که بوسیله میدان تاوایی پتانسیلی مشخص می‌شود در تکامل تدریجی بارش سنگین بسیار با اهمیت بوده و در این مطالعه تاوایی پتانسیلی بر روی سطوح همدمای پتانسیلی محاسبه و نتایج پیشبینیهای مدل عددی MM5 برای چند حالت که بارشهای قابل توجهی داشته است، بررسی خواهد شد. به عبارت دیگر در این پژوهش، توسعه و ردیابی چرخندهایی که بارشهای قابل توجهی بر روی ایران داشته بر اساس تاوایی پتانسیلی روی سطوح همدمای پتانسیلی و ارتباط آن با بارش بررسی شده است. نتایج نشان دادکه این رهیافت میتواند به عنوان یک پیشنشانگر برای بارش، بویژه در مناطق پیچیدهای مانند سواحل جنوبی که مدل نمیتواند بارش آن را پیشبینی کند، بکار برده شود. بارشهای رخ داده در ایستگاه‌های هواشناسی برای بسیاری از نقاط در محدودهای است که میدان تاوایی پتانسیلی روی این سطح همدمای پتانسیلی بین 1PVU تا 3PVU است.
عباس شاهسونی؛ کاظم ندافی؛ مریم یاراحمدی؛ ، مجید کرمانی؛ الهام یاراحمدی
دوره 37، 81-80 ، فروردین 1392، ، صفحه 65-82
چکیده
گرد وغباراثرات مضری بر سلامت و اقتصاد جامعه و همچنین تغییر اقلیم دارند. شناخت ماهیت، منشاء و اثرات ریز گردها در تعیین روشهای کنترل آن نقش بسزایی دارد. عوامل ایجاد کننده توفانهای گرد و خاک، تقسیم بندی آن، پارامترهای تشدید کننده و منشاء ایجاد توفانهای گرد و خاک در مقیاس جهانی، خاورمیانه و ایران، اثرات توفانهای گرد و غباری بر محیط زیست، ...
بیشتر
گرد وغباراثرات مضری بر سلامت و اقتصاد جامعه و همچنین تغییر اقلیم دارند. شناخت ماهیت، منشاء و اثرات ریز گردها در تعیین روشهای کنترل آن نقش بسزایی دارد. عوامل ایجاد کننده توفانهای گرد و خاک، تقسیم بندی آن، پارامترهای تشدید کننده و منشاء ایجاد توفانهای گرد و خاک در مقیاس جهانی، خاورمیانه و ایران، اثرات توفانهای گرد و غباری بر محیط زیست، سلامتی، اقتصاد در این مقاله مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. این تحقیق مروری است بر تاثیر گرد وغبار با جستجوی کلمات کلیدی توفان گرد و خاک، اثرات زیست محیطی، اثرات سلامت، کنترل کیفی هوا و حوادث مرتبط با گرد و خاک در خاورمیانه از سال 2000 تا 2014 است و از 69 مقاله مرتبط استفاده شده است. طبق بررسی های بعمل آمده ذرات معلق تولید کننده گرد وغبار تا ارتفاع 6 کیلومتر و بیشتر صعود و تا مسافت 20000 کیلومتر انتقال یافته و دید افقی را به 1000 متر و در بعضی موارد صفر کاهش می‌دهند. غبار جوی مانع از نفوذ نور خورشید و کاهش تولیدات کشاورزی گردیده و منجر به افزایش بیماریهایی از جمله مننژیت، تب دره، آسم، بیماریهای ویروسی، صدمه به سلولهای پوست و ریه می‌گردد. به ازای افزایش هر 10 میکروگرم در متر مکعب در غلظت ذرات معلق کوچکتر از 10 میکرون در طی وقوع پدیده گرد و غبار، بین 5/0 الی 1 درصد میزان مرگ و میر افزایش می یابد.
هادی ابراهیمی؛ ابوالحسن غیبی؛ حسین ملکوتی
دوره 36، 79-78 ، مهر 1391، ، صفحه 3-10
چکیده
برآورد پارامترهای برف، به خصوص سطوح پوشیده از برف یکی از فاکتورهای کلیدی و مهم در میزان بودجه تابشی زمین، مطالعات منابع آب و تغییر اقلیم محسوب می‌شود. در مناطق وسیعی از نیمه شمالی و شمال غربی کشور، بارش شدید برف به طور معمول منجر به خطراتی نظیر جاری شدن سیلاب، در اثر ذوب سریع برف، و همچنین تغییر در میزان پوشش برف منجر به تخریب محصولات ...
بیشتر
برآورد پارامترهای برف، به خصوص سطوح پوشیده از برف یکی از فاکتورهای کلیدی و مهم در میزان بودجه تابشی زمین، مطالعات منابع آب و تغییر اقلیم محسوب می‌شود. در مناطق وسیعی از نیمه شمالی و شمال غربی کشور، بارش شدید برف به طور معمول منجر به خطراتی نظیر جاری شدن سیلاب، در اثر ذوب سریع برف، و همچنین تغییر در میزان پوشش برف منجر به تخریب محصولات کشاورزی در اثر نوسان دمای خاک و نوسانات سپیدایی می‌شود. در نتیجه، آشکارسازی ناحیه پوشیده از برف یک ابزار مهم برای شناخت این اثرات و جلوگیری از خطرات احتمالی آن‌ها و مطالعه تغییر اقلیم در آن مناطق به شمار می‌رود. به طور معمول از دو ناحیه طیف الکترومغناطیسی، (الف) مرئی و فروسرخ نزدیک و (ب) فروسرخ دور و ریزموج، برای تولید نقشههای برف در سامانه‌های سنجش از دور استفاده می‌شود. امروزه داده‌های سنجش از دور، اطلاعات مکانی و زمانی کاملی از پوشش برف برای مناطق وسیعی از جهان را فراهم می‌کنند. این مقاله به بررسی نتایج حاصل از آشکارسازی پوشش برف در کشور با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای سنجنده مدیس می‌پردازد. برای این منظور، محصول روزانه پوشش برف مدیس (MOD10_L2) در یک دوره دهساله (2001 تا 2010) برای نمایش نواحی پوشیده از برف بکار رفته است. نتایج روند دهساله پوشش برف نشان می‌دهد که در تمامی مناطق کوهستانی و برف‌خیز کشور طی ده سال گذشته کاهش چشمگیری در بارش برف روی داده است.
معصومه مقبل؛ محمود داوودی؛ ابوالفضل نیستانی؛ فرحناز تقوی
دوره 35، 73-72 ، فروردین 1390، ، صفحه 55-66
چکیده
تغییرپذیری عناصر اقلیمی از ویژگی‌های مهم اقلیم هر منطقه است. در میان عناصر اقلیمی بارش تغییرپذیرترین عنصر از نظر زمانی و مکانی بوده و این ویژگی بارش، لزوم به کارگیری روشهای کارآمد مانند تحلیل طیفی را جهت شناسایی رفتار بارشی مناطق مختلف بیش از پیش آشکار می‌سازد. از اینرو، در این تحقیق، ویژگی‌های مکانی و زمانی بارش در سطح کشور با ...
بیشتر
تغییرپذیری عناصر اقلیمی از ویژگی‌های مهم اقلیم هر منطقه است. در میان عناصر اقلیمی بارش تغییرپذیرترین عنصر از نظر زمانی و مکانی بوده و این ویژگی بارش، لزوم به کارگیری روشهای کارآمد مانند تحلیل طیفی را جهت شناسایی رفتار بارشی مناطق مختلف بیش از پیش آشکار می‌سازد. از اینرو، در این تحقیق، ویژگی‌های مکانی و زمانی بارش در سطح کشور با استفاده از تحلیل هارمونیک در 33 ایستگاه سینوپتیک کشور که قادر به پوشش مناسب کل مساحت کشور بودند و در دو دوره آماری 13 ساله (1980-1992 و 1993-2005)، به طور جداگانه جهت شناسایی تغییرات رژیم بارش ناشی از اثرات تغییر اقلیم و تغییرپذیری اقلیم مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، ابتدا فرکانس نسبی بارش هر ماه محاسبه شد و در نهایت با استفاده از تحلیل هارمونیک ویژگی‌های بارش ماهانه در سطح کشور در غالب شش هارمونیک برای هر دوره ارزیابی و مقایسه شد. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که سه هارمونیک اول از نظر توجیه تغییرپذیری درون سالانه بارش در سطح کشور از اهمیت زیادی برخوردار هستند؛ به طوری که هارمونیک اول بیش از 70 درصد تغییرات بارش ماهانه در بیشتر مناطق به استثنای مناطقی از شمال غرب و جنوب شرق کشور را در هر دو دوره نمایش می‌دهد. همچنین میزان تغییرات زمانی و مکانی هارمونیک اول در هر دو دوره، نسبت به هارمونیک‌های دوم و سوم کمتر بوده که نشان دهنده معناداری بالاتر این هارمونیک و تغییرپذیری کمتر آن در توجیه تغییرات بارش در سطح کشور است. در مقابل، مقایسه نتایج دو دوره مورد مطالعه نشان دهنده وجود جابه‌جایی مکانی و زمانی در دوم و سوم می‌باشد که بیانگر تغییرپذیری بیشتر این دو هارمونیک از اثرات تغییر اقلیم نسبت به هارمونیک اول می‌باشد.
