سبا قطبی؛ غلامعلی وکیلی؛ مجید آزادی
چکیده
با توجه به اهمیت روز افزون آگاهی از وضعیت هواشناسی کلیه مناطق کشور، لزوم انجام فرایند درون‌یابی برای نقاط بدون داده (فاقد ایستگاه) کاملاً آشکار است. در این مقاله ضمن مرور کلیات مفهوم درون‌یابی و بررسی اجمالی مبانی نظری دو روش درون‌یابی، نمونه‌ای از نتایج پهنه‌بندی دماهای کمینه و بیشینه (روزانه، ماهانه، فصلی و سالانه) روی کشور ارائه ...
بیشتر
با توجه به اهمیت روز افزون آگاهی از وضعیت هواشناسی کلیه مناطق کشور، لزوم انجام فرایند درون‌یابی برای نقاط بدون داده (فاقد ایستگاه) کاملاً آشکار است. در این مقاله ضمن مرور کلیات مفهوم درون‌یابی و بررسی اجمالی مبانی نظری دو روش درون‌یابی، نمونه‌ای از نتایج پهنه‌بندی دماهای کمینه و بیشینه (روزانه، ماهانه، فصلی و سالانه) روی کشور ارائه می‌شود. همچنین برای مقایسه، آنچه تاکنون و بدون در نظر گرفتنِ اثر ارتفاع در اختیار کاربران قرار میگیرد، به صورت متناظر آورده می‌شود. شایان گفتن است این نتایج حاصل پروژة مطالعاتی کوچکی است که در پژوهشکده هواشناسی انجام شده است. گروه پژوهشگران امید دارند که با اجرای این پروژه گام مفیدی برای بهبود و ارتقای کمّی و کیفی پهنهبندیهای دمایی در سازمان هواشناسی کشور برداشته شده باشد.
ابراهیم اسعدی اسکویی؛ سعیده کوزه گران؛ مسعود حقیقت
چکیده
دما اثرات انکارناپذیری بر فعالیت های انسانی و فرآیندهای طبیعی می گذارد. با توجه به گستردگی و تنوع آب و هوایی ایران و پراکندگی مکانی و نوسانات دمایی در گستره ایران، شناخت پهنه های دمایی مختلف در ایران در سیاست گذاری بخش های مختلف صنعت، عمران و کشاورزی یک ضرورت می باشد. به دلیل تنوع اقلیمی کشور و به تبع آن احتمال وقوع گرادیان های دمایی ...
بیشتر
دما اثرات انکارناپذیری بر فعالیت های انسانی و فرآیندهای طبیعی می گذارد. با توجه به گستردگی و تنوع آب و هوایی ایران و پراکندگی مکانی و نوسانات دمایی در گستره ایران، شناخت پهنه های دمایی مختلف در ایران در سیاست گذاری بخش های مختلف صنعت، عمران و کشاورزی یک ضرورت می باشد. به دلیل تنوع اقلیمی کشور و به تبع آن احتمال وقوع گرادیان های دمایی مختلف، در این مطالعه بررسی روابط دمای کمینه و بیشینه به تفکیک در 6 منطقه اگروکلیمایی کشور انجام گرفت. آمار دمای حداقل و حداکثر در 184 ایستگاه سینوپتیک کشور( از سال 2002 تا 2016) استفاده شد. الگوی مورد استفاده برای استخراج ارتفاع نواحی (در سطح کشور) با استفاده از داده های مدل رقومی ارتفاع از محصولات ماهواره SRTM و با دقت 90 متر مورد استفاده قرار گرفت.با استفاده ازنرم‌افزار SPSS آنالیز رگرسیون چند متغیره گام به گام انجام شد. از داده های دمای بیشینه و کمینه به عنوان متغیر وابسته و داده های ارتفاع، طول و عرض جغرافیایی، به عنوان متغییر مستقل در تحلیل رگرسیون استفاده به عمل آمد و رابطه مستقلی برای برآورد دمای بیشینه و کمینه ایجاد شد. مشاهده شد معادلات رگرسیونی برای مدل سازی آماری دمای بیشینه عملکرد بهتری نسبت به دمای کمینه داشته اند. معادلات به دست آمده در هر ناحیه برای کل ناحیه و بافر پیرامونی اعمال گردیند و در نهایت با کنار هم قرار گرفتن نواحی و میانگین گیری از مناطق بافر، نقشه های دمای ماکزیمم و مینیمم برای کل کشور ایجاد شدند.
هواشناسی
محمد امینی؛ اکرم هدایتی؛ مجید آزادی
چکیده
بارش یکی از عناصر مهم اقلیمی است که از پیچیدگی های خاصی برخورداراست. از آن جا که تغییرات مکانی و زمانی این عنصر مهم اقلیمی بسیار با اهمیت است تقاضا برای تهیه اطلس های اقلیمی و بلند مدت آن اهمیت چشمگیری پیدا می کند. آگاهی از مقادیر این کمیت در کلیه مناطق کشور ، ضرورت انجام فرآیند درون یابی را برای نقاط بدون داده (ایستگاه ) آشکار می سازد. ...
بیشتر
بارش یکی از عناصر مهم اقلیمی است که از پیچیدگی های خاصی برخورداراست. از آن جا که تغییرات مکانی و زمانی این عنصر مهم اقلیمی بسیار با اهمیت است تقاضا برای تهیه اطلس های اقلیمی و بلند مدت آن اهمیت چشمگیری پیدا می کند. آگاهی از مقادیر این کمیت در کلیه مناطق کشور ، ضرورت انجام فرآیند درون یابی را برای نقاط بدون داده (ایستگاه ) آشکار می سازد. از اینرو ضمن مرور شش روش متداول درون یابی ، شامل عکس مجذور فاصله (IDW) ، وایازش خطی چندگانه (MLR) ،گرادیان بعلاوه عکس مجذور فاصله (GIDS) ،کریجینگ ساده (S- KRIGING) ، کریجینگ معمولی(O- KRIGING) و کریجینگ جهانی (U-KRIGING)، پهنه بندی بارش های متوسط( ماهانه ، فصلی و سالانه) روی کشور اراِئه می شود. شایان گفتن است که این مطالعه با در نظر گرفتن تاثیر ناهمواری انجام شده است . با مقایسه این شش روش یادشده درون یابی و نیز محاسبات میانگین مطلق خطا (MAE) و ریشه میانگین مربع خطا (RMSE) مشاهده شد که روش گرادیان بعلاوه عکس مجذور فاصله نسبت به روش های دیگر از دقت بالاتری در براورد بارش در نقاط مختلف کشور برخوردار است. همچنین روش عکس مجذور فاصله کمترین دقت را نیز داشته است. در اندازه گیری های بارش بیشینه روش گرادیان بعلاوه عکس مجذور فاصله نسبت به سایر روش ها بهترین تخمین را داشته حال آن که در بارش کمینه روش U-K بهترین برآورد را داشته و بقیه روش ها تقریبا از یک میزان خطا برخوردار بوده اند. محاسبات پهنه بندی بارش تجمعی سالانه روی کشور نشان دهنده بیشترین بارش روی مناطق شمالی ، شمال غرب و سلسله جبال زاگرس بوده است.
هواشناسی
غلامعباس فلاح قالهری؛ فهیمه شاکری
چکیده
هدف تحقیق حاضر، پهنه بندی توزیع زمانی و مکانی آغاز و خاتمه یخبندان در دوره پایه و آینده در منطقه شمال کشور است. بدین منظور از داده های آماری بلند مدت دمای کمینه ایستگاههای همدید انزلی، بابلسر، رشت، گرگان، رامسر و نوشهر در مقیاس روزانه استفاده شده است. در این تحقیق دوره آماری 2005-1976 میلادی به عنوان دوره پایه و دوره آماری 2039-2011 میلادی به ...
بیشتر
هدف تحقیق حاضر، پهنه بندی توزیع زمانی و مکانی آغاز و خاتمه یخبندان در دوره پایه و آینده در منطقه شمال کشور است. بدین منظور از داده های آماری بلند مدت دمای کمینه ایستگاههای همدید انزلی، بابلسر، رشت، گرگان، رامسر و نوشهر در مقیاس روزانه استفاده شده است. در این تحقیق دوره آماری 2005-1976 میلادی به عنوان دوره پایه و دوره آماری 2039-2011 میلادی به عنوان دوره آینده در نظر گرفته شده است. شایان گفتن است برای پیش بینی زمان آغاز و خاتمه یخبندان در دوره آینده، از داده های مدل ECHO-G در مقیاس روزانه استفاده شد. برای تعیین زمان آغاز و خاتمه یخبندان، تاریخ آغاز و خاتمه یخبندان در دوره پایه و آینده در هر سال، به روزشمار شمسی تبدیل و از نرم افزار Minitab و ArcGIS به ترتیب برای رسم نمودار و نقشه های توزیع زمانی و مکانی آغاز و خاتمه یخبندان استفاده گردید. نتایج بدست آمده نشان می دهد که تاریخ آغاز یخبندان تابع طول جغرافیایی بوده و با حرکت از غرب به شرق، زودتر فرا میرسد. نتایج بدست آمده هچنین حاکی از آن است که در آینده یخبندانها زودتر شروع خواهند شد و زودتر هم خاتمه خواهند یافت. نتایج نشان می‌دهد تاریخ آغاز یخبندان در مناطق شرقی در دوره آینده (9 آذرماه) تقریبا 10 روز زودتر از دوره گذشته (19 آذرماه) به وقوع خواهد پیوست. این مقدار در مناطق غربی کمتر است و از 23 دیماه در دوره گذشته به 18 دیماه در دوره آینده می رسد. در نواحی مرکزی و جنوبی منطقه مورد مطالعه، یخبندان در آینده 7 روز زودتر به وقوع خواهد پیوست و از 6 دیماه در گذشته به 29 آذرماه خواهد رسید. به عبارت دیگر، زمان آغاز یخبندان از اوایل زمستان به اواخر پاییز منتقل خواهد شد. نتایج به دست آمده همچنین نشان می‌دهد در اکثر نواحی منطقه مورد مطالعه، تاریخ خاتمه یخبندان 23-0 روز زودتر به وقوع خواهد پیوست و نسبت به دوره گذشته (17 اسفند ماه)، تقریبا در 24 بهمن ماه رخ خواهد داد. بنابراین طول فصل رشد در مناطق شمالی کشور در دوره آینده افزایش خواهد یافت. بیشترین تعداد روزهای یخبندان مربوط به سواحل شرقی دریای خزر و کمترین تعداد روزهای یخبندان مربوط به سواحل غربی آن است.
ساره فرامرزی فرد؛ محسن قاسمی
دوره 37، 81-80 ، فروردین 1392، ، صفحه 3-14
چکیده
در بسیاری از کشورهای جهان برای طبقه‌بندی‌های اقلیمی از روش‌های متعدد و مختلفی استفاده می‌شود اما در ایران تعداد معیارهای مورد استفاده‌اندک است و در نتیجه می‌توان گفت در بحث بارندگی کشور به بارش‌های جامد از جمله بارش برف توجه کمتری شده است. در تحقیق حاضر فراوانی روزهای دارای پدیده برف برای 50 ایستگاه سینوپتیک در ایران طی سال‌های ...
بیشتر
در بسیاری از کشورهای جهان برای طبقه‌بندی‌های اقلیمی از روش‌های متعدد و مختلفی استفاده می‌شود اما در ایران تعداد معیارهای مورد استفاده‌اندک است و در نتیجه می‌توان گفت در بحث بارندگی کشور به بارش‌های جامد از جمله بارش برف توجه کمتری شده است. در تحقیق حاضر فراوانی روزهای دارای پدیده برف برای 50 ایستگاه سینوپتیک در ایران طی سال‌های 1970 تا 2000 میلادی با استفاده از سه روش نموداری، آماری و پهنه‌بندی مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد ایستگاه زنجان دارای بیشترین فراوانی روزهای برفی و ایستگاه‌هایی مانند جاسک و چابهار فاقد روزهای برفی می‌باشند. میانگین کل تعداد روزهای برفی برای دورة مورد مطالعه بین 8 تا9 روز می‌باشد. همین طور روند روزهای برفی در دورة مورد مطالعه افزایشی بوده که این افزایش از سال 1980 تا 1993 بیشتر مشهود است و بعد از آن مجدداً کاهش می‌یابد، سال 1992 با داشتن میانگین بین 15 تا 16روز برفی و سال 1973 با داشتن میانگین بین 2 تا 3 روز برفی به ترتیب بیشترین و کمترین روزهای برفی را در طی دوره به خود اختصاص دادند. در ایستگاههای ساحلی به دلیل پدیدة تاخیر گرمایی بهمن ماه دارای بیشترین شمار روزهای برفی و در ایستگاههای دور از ساحل دی ماه دارای بیشترین شمار روزهای برفی می‌باشد. با توجه به محاسبات رگرسیونی چند متغیره مشخص شد رابطه بین عرض جغرافیایی و ارتفاع با شمار روزهای برفی مستقیم و معنادار و رابطه بین ضریب تغییرات و عرض جغرافیایی معکوس و معنادار می‌باشد. با استفاده از نرم افزار surfer پهنه‌بندی دیدبانی و محاسبه شده تعداد روزهای برفی ایران در محدوده زمانی مورد نظر بر حسب متغیرهای طول و عرض جغرافیایی و شمار روزهای برفی نشان می دهد که هماهنگی مناسبی بین الگوی پهنه‌بندی محاسبه شده با پهنه‌بندی دیدبانی شده وجود دارد و این هماهنگی معادلات رگرسیونی را تایید می‌کند. با استفاده از الگوی پهنه‌بندی فراوانی روزهای برفی، بیشتر ین فراوانی در ناحیه شمال‌غرب کشور دیده می‌شود.
