سجاد شاکریان؛ حسن ترابی پوده؛ بابک شاهی نژاد؛ حامد نقوی
چکیده
دما از پارامترهای کلیدی موثر بر اقلیم به شمار رفته و تغییرات آن می‌تواند ساختار آب و هوای منطقه‌‌ای را دگرگون سازد. نظر به تاثیرات مستقیم دمای محیطی بر منابع آب، بررسی روند دما در مقیاس‌های مختلف زمانی و مکانی می‌تواند بخش بزرگی از تحقیقات اقلیم‌‌شناسی و مدیریت منابع آب را به خود اختصاص دهد. در این تحقیق روند تغییرات میانگین دمای ...
بیشتر
دما از پارامترهای کلیدی موثر بر اقلیم به شمار رفته و تغییرات آن می‌تواند ساختار آب و هوای منطقه‌‌ای را دگرگون سازد. نظر به تاثیرات مستقیم دمای محیطی بر منابع آب، بررسی روند دما در مقیاس‌های مختلف زمانی و مکانی می‌تواند بخش بزرگی از تحقیقات اقلیم‌‌شناسی و مدیریت منابع آب را به خود اختصاص دهد. در این تحقیق روند تغییرات میانگین دمای ایستگاههای هواشناسی حوضه آبریز کارون (38 ایستگاه) در سه مقیاس زمانی ماهانه، فصلی و سالانه، در یک دوره زمانی 29 ساله، (1365 الی 1393) مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه، شیب روند خطی دادهها با استفاده از رویکرد تیل- سن (TSA) محاسبه گردید. جهت آنالیز روند دادهها، پس از پیش سفید کردن (TFPW) جهت کاهش اثر ضریب خود همبستگی دادهها، روند تغییر دما با استفاده از روش Man-Kendall مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که در مقیاس سالانه، 64 درصد ایستگاهها دارای روند افزایشی میباشد که در این میان 13 ایستگاه دارای روند افزایشی (در سطح اطمینان %90) معنی‌دار میباشد. در مقیاس فصلی، بیش از 67 درصد ایستگاهها در فصل‌های زمستان، بهار و تابستان دارای روند افزایشی میباشد. در مقیاس ماهانه، بجز در ماههای آبان و آذر تغییرات دما در بیش از 50 درصد ایستگاهها دارای روند افزایشی بوده و بیش از 26 درصد این ایستگاهها دارای روند افزایشی (در سطح اطمینان %90 معنی‌دار) می‌باشند. نتایج این مطالعه نشان داد که جریان ماهانه و سالانه بیشتر ایستگاهها روند افزایشی را نشان می‌دهد.
اقلیم شناسی
حمزه احمدی
چکیده
در میان شاخص‌های اصلی آب و هوا، دمای هوا مهمترین سنجه‌ای است که می‌تواند در آشکارسازی اثرات تغییر اقلیم نقش آفرینی کند. در این تحقیق با رهیافتی آماری – تحلیلی روند تغییرات دمای ساعتی در ایران واکاوی شد. پایگاه داده‌ای با حجم 3252800 رکورد ساعتی دما، برای 28 ایستگاه سینوپتیکی در فصل سرد سال، در بازه‌ی زمانی 30 ساله از 1985 تا 2014 تنظیم ...
بیشتر
در میان شاخص‌های اصلی آب و هوا، دمای هوا مهمترین سنجه‌ای است که می‌تواند در آشکارسازی اثرات تغییر اقلیم نقش آفرینی کند. در این تحقیق با رهیافتی آماری – تحلیلی روند تغییرات دمای ساعتی در ایران واکاوی شد. پایگاه داده‌ای با حجم 3252800 رکورد ساعتی دما، برای 28 ایستگاه سینوپتیکی در فصل سرد سال، در بازه‌ی زمانی 30 ساله از 1985 تا 2014 تنظیم و پالایش گردید. با استفاده از روش درون‌یابی خطی، سینوپ‌های سه‌ساعته دمای هوا به دمای ساعتی تبدیل شد. برای آشکارسازی روند تغییرات دمای ساعتی، از روش ناپارامتری من – کندال استفاده گردید. نتایج نشان داد که درماههای نوامبر و دسامبر تعداد محدودی از ایستگاهها روند افزایشی معنی‌دار را تجربه می‌کنند. اما در نیمه دوم فصل سرد در ماههای فوریه و مارس، بیشترین روند افزایشی معنی‌دار مشاهده شد. در ماه مارس تمام ایستگاههای مورد مطالعه دارای روندی مثبت و افزایشی در وضعیت دمای ساعتی می‌باشند، این روند افزایشی در ساعات کمینه شبانه و صبحگاهی بیشتر مشاهده گردید. به طور متوسط بیش از 5 ساعت از شبانه‌روز، روند افزایشی معنی‌دار در سطح 5 % و1% در بیشتر ایستگاههای مشاهده شد. در مناطق مشکین شهر، کرج، گلمکان، تهران، تبریز، فسا، یاسوج، خوی، مهاباد، سنندج، سمنان و بابلسر، تقریباً در کل ساعات شبانه روز، روند افزایشی دیده می‌شود. حتی در ایستگاههای بسیار سرد مانند، اهر، سراب، سقز و شهرکرد، 4 تا 5 ساعت از شبانه روز روند افزایشی معنی‌دار در دمای ساعتی مشاهده گردید. بنابراین اثرات تغییر اقلیم در قالب دماهای ملایم در فصل سرد بخصوص در انتهای زمستان کاملاً آشکار میباشد و پیامدهایی مانند ظهور زودهنگام مراحل فنولوژی درختان میوه و افزایش آفات و تغییر نوع بارش را به همراه دارد.
فاطمه بشیریان؛ حجت الله یزدان پناه؛ مرضیه مجدبرزکی
چکیده
سرما و یخبندان از فاکتورهای مهم محدودکننده توزیع و تولید در گیاهان هستند که به سبب آسیبهای ناشی از آنها، هر ساله پتانسیل تولید بسیاری از محصولات کشاورزی و باغی در مناطق آسیبپذیر کشور کاهش مییابد. هدف از انجام این پژوهش تحلیل آماری یخبندان‌های شهر کاشان، میزان تأثیر آنها روی محصولات کشاورزی و در پایان با توجه به نتایج ...
بیشتر
سرما و یخبندان از فاکتورهای مهم محدودکننده توزیع و تولید در گیاهان هستند که به سبب آسیبهای ناشی از آنها، هر ساله پتانسیل تولید بسیاری از محصولات کشاورزی و باغی در مناطق آسیبپذیر کشور کاهش مییابد. هدف از انجام این پژوهش تحلیل آماری یخبندان‌های شهر کاشان، میزان تأثیر آنها روی محصولات کشاورزی و در پایان با توجه به نتایج به دست آمده ارایه پیشنهاداتی برای توسعه پایدار کشاورزی در این منطقه میباشد. جهت دستیابی به این اهداف، دادههای دمای حداقل روزانه ایستگاه هواشناسی سینوپتیک کاشان در دوره آماری 43 ساله (1/1/1971 تا 31/12/2014) از سازمان هواشناسی کشور دریافت گردید و بر اساس تقویم شمسی مرتب شدند. پس از تشخیص تصادفی و نرمال بودن دادهها، با استفاده از روش پارامتری رگرسیون خطی دو متغیره در سطح معناداری 95 درصد، روند کاهشی معناداری (هر ده سال، چهار روز کاهش) در تعداد روزهای یخبندان مشاهده شد. نتایج به دست آمده نشان میدهند که اغلب دماهای انجماد رخ داده در ایستگاه کاشان در حدی بودهاند که بیشتر به گیاهان حساس، سبزیجات و شکوفه درختان آسیب رساندهاند. میانگین دوره یخبندان در این ایستگاه 46 روز میباشد و بازه زمانی احتمال وقوع یخبندان در آن به طور یقین زودتر از 28 مهرماه و دیرتر از 24 فروردین نخواهد بود. شدیدترین یخبندان شهر کاشان در طول دوره آماری مورد مطالعه، در زمستان سال 1386 و با دمای 17-درجه سلسیوس اتفاق افتاد که در مجموع 148 میلیارد تومان به بخش کشاورزی شهرستان خسارت وارد کرد. اغلب یخبندان‌های کاشان از نوع زمستانه میباشد، بنابراین در مورد محصولاتی مانند درختان همیشه سبز (نظیر مرکبات و زیتون) پیشنهاد می‌شود که از ارقام مقاوم به سرما بیشتر استفاده شود.
زینب احمدی مقدم؛ محمدرضا نوری امامزاده ئی
چکیده
دراین پژوهش روند دماهای بیشینه، کمینه و متوسط درایستگاه شهرکرد در دوره زمانی 1392-1363بررسی شده‌است. این ایستگاه در سال 1381 به محل فرودگاه شهرکرد تغییر مکان داده شد که از لحاظ استقرار دارای جابه‌جایی ناچیزی بود. معنی‌داری روند دما با مقایسه میانگین دو نیمه متوالی، آزمون من-کندال و آزمون گرافیکی من-کندال و تحلیل روند در مقیاس ماهانه، ...
بیشتر
دراین پژوهش روند دماهای بیشینه، کمینه و متوسط درایستگاه شهرکرد در دوره زمانی 1392-1363بررسی شده‌است. این ایستگاه در سال 1381 به محل فرودگاه شهرکرد تغییر مکان داده شد که از لحاظ استقرار دارای جابه‌جایی ناچیزی بود. معنی‌داری روند دما با مقایسه میانگین دو نیمه متوالی، آزمون من-کندال و آزمون گرافیکی من-کندال و تحلیل روند در مقیاس ماهانه، فصلی و سالانه انجام شد. نتایج حاصل از مقایسه میانگین دو نیمه متوالی بیانگر این بود که در پانزده سال دوم نسبت به پانزده سال اول، متوسط کمینه دما81/0- کاهش و بیشینه دما 98/0 افزایش داشتند. بر اساس آزمون من-کندال بیشینه دما در ماههای اسفند و مهر روند معنی‌دار افزایشی رانشان می دهد. هر سه روش تأیید کردند که بیشینه دما سالانه در ایستگاه شهرکردروند افزایشی دارد ولی روندی معنی‌داری را در متوسط دمای سالانه نشان نداند.آزمون گرافیکی من-کندال روند معنی‌دار کاهشی را برای متوسط دمای کمینه سالانه تایید کرد. همچنین نتایج آزمون من-کندال نشان داد که بیشینه دما در تمامی فصلها دارای روند غیر معنی‌دار افزایشی و کمینه دما روند غیرمعنیدار کاهشی را دارد. واژههای کلیدی: آزمون من-کندال، ایستگاه شهرکرد، دما، روند.
نگین بینش؛ محمدحسین نیک سخن؛ امین سارنگ
چکیده
فرایند تغییر اقلیم، به ویژه تغییر دو کمّیت مهم دما و بارندگی از مهمترین مباحث مطرح در علوم محیطی است. هدف از این پژوهش، بررسی تغییرات دما و بارش ایستگاه هواشناسی همدید (سینوپتیک) تهران (مهرآباد) و مطالعه انحراف احتمالی آن از حالت نرمال میباشد. بدین منظور، پس از گردآوری دادههای ماهانه بارش و دما و بررسی کیفیت و همگنی آنها، با استفاده ...
بیشتر
فرایند تغییر اقلیم، به ویژه تغییر دو کمّیت مهم دما و بارندگی از مهمترین مباحث مطرح در علوم محیطی است. هدف از این پژوهش، بررسی تغییرات دما و بارش ایستگاه هواشناسی همدید (سینوپتیک) تهران (مهرآباد) و مطالعه انحراف احتمالی آن از حالت نرمال میباشد. بدین منظور، پس از گردآوری دادههای ماهانه بارش و دما و بررسی کیفیت و همگنی آنها، با استفاده از آزمونهای رگرسیون و من-کندال گرافیکی به بررسی روند فصلی و سالانه تغییر اقلیم استان تهران پرداخته شده و بدین منظور از آمار ایستگاه هواشناسی فرودگاه مهرآباد استفاده شده است. سپس ناهنجاریهای دما و بارش متوسط سالانه نیز محاسبه شده و از طریق برآورد میانگین متحرک، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته اند. نتایج نشان می‌دهد که طی سه دهه اخیر، روند افزایشی ناچیز و غیرمعناداری بر دمای تهران حاکم بوده و تغییرات دما با شیب ملایمی صورت گرفته است. دما در دهه اول از دوره مورد بررسی، کمتر از میانگین بلند مدت آن بوده، اما در دو دهه اخیر، در مجموع، دما بیشتر از میانگین بلندمدت (نرمال) آن بوده است. در رابطه با متغیر بارش، هیچ گونه روند معناداری در دوره مورد بررسی مشاهده نشد و می‌توان گفت که اکثر تغییرات بارش تهران طی سه دهه اخیر، به صورت نوسان ظاهر شده است.
هواشناسی
رضا ابراهیمی؛ کمال امیدوار؛ مریم ملک میرزایی
چکیده
هدف از این پژوهش بررسی تغییرات فضایی درجه روزهای نیازگرمایش و سرمایش ماهانه ایران است. نخست داده های میانگین دمای روزانه از پایگاه داده های اسفزاری[1] استخراج گردید. این پایگاه داده شامل میانگین روزانه دما ازسال 1/1/1340تا 29/12/1383 بر روی یاخته هایی به ابعاد 15×15 کیلومتر در سراسر کشور است. به این ترتیب ماتریسی به ابعاد 7187×15996 به دست آمد ...
بیشتر
هدف از این پژوهش بررسی تغییرات فضایی درجه روزهای نیازگرمایش و سرمایش ماهانه ایران است. نخست داده های میانگین دمای روزانه از پایگاه داده های اسفزاری[1] استخراج گردید. این پایگاه داده شامل میانگین روزانه دما ازسال 1/1/1340تا 29/12/1383 بر روی یاخته هایی به ابعاد 15×15 کیلومتر در سراسر کشور است. به این ترتیب ماتریسی به ابعاد 7187×15996 به دست آمد که سطرهای آن بیانگر روز و ستون های آن بیانگر یاخته (سلول) است. سپس شاخص شدت درجه روزهای گرمایش و سرمایش با استفاده از آستانه دمایی صفر درجه سانتیگراد محاسبه شد. درمرحله بعد جمع ماهانه این فراسنج ها در ماتریسی به ابعاد 7187×528 در نرم افزار MATLAB محاسبه گردید. روند ماهانه این فراسنج ها نیز درسطح معنی داری 05/0 از طریق آزمون من کندال محاسبه و در نهایت نقشه های روند ماهانه شدت نیاز گرمایش و سرمایش در نرم افزار SURFER ترسیم شد. آن چه که از نتایج این واکاوی ها به دست آمد بروز روند مثبت شدت گرمایش در مناطق گرم ایران می باشد که گواه بر افزایش دمای مناطق گرم ایران در ماه های گرم سال است. بروز روند شاخص های منفی شدت گرمایش در پاره ای از نقاط کوهستانی نیز کاهش دما در این مناطق را نمایان می سازد. بیشترین گستره مکانی روند مثبت شاخص شدت گرمایش نیز در ماه های شهریور و آبان به ترتیب در 78 و 69 درصد از وسعت کشور مشاهده می شود که خود گویای گرمتر شدن بیش از دو سوم از وسعت کشور طی این دو ماه است. از لحاظ شدت سرمایش نیز در ماه های آذر و اسفند در بلندی های کشور شاهد کاهش دمای هوا می باشیم. [1]- این پایگاه کاملترین پایگاه داده های روزانه فراسنج های اقلیمی است که در دانشگاه اصفهان توسط دکتر مسعودیان ایجاد شده است.
هواشناسی
صادق کریمی؛ مریم رستاخیز؛ سمیه صدیق
چکیده
تحلیل سری های زمانی در مدل سازی های ریاضی و پیش بینی وقایع آینده اهمیت زیادی دارد. لذا این پژوهش نیز به دنبال تحلیل تغییرات دمای روز هنگام و شب هنگام در ایستگاه شهری کرمان، طی ماههای مختلف دوره 2010-1961 است. به همین منظور، از آزمون من کندال و آماره Z (در سطح اطمینان 95 درصد) استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد دمای روزهنگام در ماههای نوامبر، ...
بیشتر
تحلیل سری های زمانی در مدل سازی های ریاضی و پیش بینی وقایع آینده اهمیت زیادی دارد. لذا این پژوهش نیز به دنبال تحلیل تغییرات دمای روز هنگام و شب هنگام در ایستگاه شهری کرمان، طی ماههای مختلف دوره 2010-1961 است. به همین منظور، از آزمون من کندال و آماره Z (در سطح اطمینان 95 درصد) استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد دمای روزهنگام در ماههای نوامبر، دسامبر، ژانویه، فوریه و آوریل (دوره سرد سال) روند افزایشی داشته است. همچنین، دمای شب هنگام در ماههای ژوئن، ژوئیه، اوت و سپتامبر (دوره گرم سال) روند کاهشی داشته است. به این معنا که روزهای دوره سرد سال طی نیم قرن اخیر، از حد نرمال گرمتر شده اند (به ویژه در ماههای نوامبر، دسامبر، ژانویه، فوریه و آوریل). در حالی که شب های دوره گرم سال، خنک تر از حد نرمال خود شده اند (به ویژه در ماههای ژوئن، ژوئیه، اوت و سپتامبر).
سادات هاشمی نسب؛ فریبا صادقی عطاآبادی
چکیده
امروزه موضوع تغییرات اقلیم، آگاهی از دلایل بروز این تغییرات، پیش‌بینی و شناسایی تأثیرات این تغییرپذیری بر روی سایر عناصر و پدیده‌های کره زمین بسیار حائز اهمیت است. در پژوهش حاضر به منظور بررسی و مدل‌سازی روند کمینه دمای حوضه فلات مرکزی ایران، دمای 28 ایستگاه در طی دوره آماری 2008- 1958مورد استفاده و سپس توزیع بهنجاری سری دمای سالانه ...
بیشتر
امروزه موضوع تغییرات اقلیم، آگاهی از دلایل بروز این تغییرات، پیش‌بینی و شناسایی تأثیرات این تغییرپذیری بر روی سایر عناصر و پدیده‌های کره زمین بسیار حائز اهمیت است. در پژوهش حاضر به منظور بررسی و مدل‌سازی روند کمینه دمای حوضه فلات مرکزی ایران، دمای 28 ایستگاه در طی دوره آماری 2008- 1958مورد استفاده و سپس توزیع بهنجاری سری دمای سالانه ایستگاهها با استفاده از آزمون جوینر و نمودار توزیع بهنجاری سری‌ها مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج حاصله حاکی از آن میباشد که کمینه دمای 7 ایستگاه حوضه فلات مرکزی دارای توزیع نابهنجار هستند. ایستگاه‌هایی با توزیع نابهنجار با آزمون ناعاملی دنیلس و سایر ایستگاهها با توزیع نرمال، با آزمون عاملی trمورد بررسی قرار گرفته‌اند. نتایج حاصله نشان داد که از بین 28 ایستگاه، 17 ایستگاه دارای تغییرات گرایش‌دار یا روند می‌باشند. میل تغییرات روند ایستگاهها به جز فسا افزایشی است. نتایج تحلیل و پیش‌بینی روند سری‌های دمای ایستگاههای گرایش‌دار با استفاده از روش کمترین مربعات و مدل درجه دو نشان داد که روند کمینه دمای ایستگاههای همدان، درگزین، سبزوار، تهران و سمنان به صورت نزولی خواهد بود و برای سایر ایستگاهها، پیش‌بینی‌های روند بدست آمده حاکی از ادامه روند صعودی دمای کمینه در طی سال‌های آتی میباشد.
تقی طاوسی؛ زینب رخشانی؛ فاطمه فیروزی
دوره 38، 87-86 ، مهر 1393، ، صفحه 29-38
چکیده
هدف از انجام این پژوهش، بررسی روند تغییرپذیری بیشینه و کمینه دماهای فصلی و سالانه تعدادی از ایستگاههای استان فارس با استفاده از روش‌های آماری میباشد. بدین منظور دو آزمون "من- کندال" و "سنس استیمیتور" که از متداول‌ترین روش‌های ناپارامتری به شمار می‌روند برای تحلیل روند دادههای دما در مقیاس‌های فصلی و سالانه بکار گرفته شدند. ...
بیشتر
هدف از انجام این پژوهش، بررسی روند تغییرپذیری بیشینه و کمینه دماهای فصلی و سالانه تعدادی از ایستگاههای استان فارس با استفاده از روش‌های آماری میباشد. بدین منظور دو آزمون "من- کندال" و "سنس استیمیتور" که از متداول‌ترین روش‌های ناپارامتری به شمار می‌روند برای تحلیل روند دادههای دما در مقیاس‌های فصلی و سالانه بکار گرفته شدند. نخست این دو آزمون بر روی سری‌های زمانی بیشینه و کمینه دماهای فصلی و سالانه 6 ایستگاه همدیدی در گستره استان فارس، که در بازه زمانی 2010-1989 دارای آمار کامل بودند اعمال شد و نتایج حاصل از این دو روش با یکدیگر مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که کارایی دو روش "من- کندال" و "سنس استیمیتور" در تحلیل روند کمینه و بیشینه دمای ایستگاههای منتخب استان فارس در بیشتر موارد مشابه یکدیگر است. در هر دو روش، روند سری دادههای فصلی و سالانه بیشینه و کمینه دما کم و بیش برای همه ایستگاهها یکسان بدست آمد، مگر در ایستگاه درودزن که دادههای بیشینه دما در فصل تابستان و کمینه دما در فصل زمستان یک روند افزایشی با معنی داری ضعیف نشان داده شد. به طورکلی، بیشینه دمای ایستگاههای مورد مطالعه در استان فارس (به جز فصل بهار در ایستگاه هواشناسی آباده) دارای روند صعودی و کمینه دما نیز (به جز فصل بهار در ایستگاه هواشناسی آباده و نیز فصول تابستان و زمستان و میانگین سالانه در ایستگاه هواشناسی فسا) دارای روند صعودی میباشد.
هوشمند عطایی؛ راضیه فنایی؛ زهرا لله گانی
دوره 38، 87-86 ، مهر 1393، ، صفحه 51-62
چکیده
از آنجا که تغییرات فصلی سطح پوشش برف در مناطق کوهستانی به عنوان یک عامل مهم اقتصادی بیان می‌شود؛ در پژوهش حاضر روند ارتفاع برف و سری‌های دمایی (متوسط دما، دمای کمینه و کمینه مطلق دما) ایستگاه کوهرنگ در مقیاس سالانه و فصلی طی دوره آماری 1390-1369 بررسی شد. ابتدا سنجش بهنجاری سری‌های دما و ارتفاع برف سالانه و فصلی با استفاده از آزمون رایان– ...
بیشتر
از آنجا که تغییرات فصلی سطح پوشش برف در مناطق کوهستانی به عنوان یک عامل مهم اقتصادی بیان می‌شود؛ در پژوهش حاضر روند ارتفاع برف و سری‌های دمایی (متوسط دما، دمای کمینه و کمینه مطلق دما) ایستگاه کوهرنگ در مقیاس سالانه و فصلی طی دوره آماری 1390-1369 بررسی شد. ابتدا سنجش بهنجاری سری‌های دما و ارتفاع برف سالانه و فصلی با استفاده از آزمون رایان– جونیر انجام شد. سپس روند پارامترهای مذکور با توجه به نوع توزیع دادهها با استفاده از آزمونهای t و تاو– کندال بررسی گردید. در ادامه ارتباط سنجی بین میزان برف با سری‌های دمایی با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون انجام پذیرفت. نتایج حاصل از پژوهش در مقیاس سالانه و فصلی نشان از روند کاهشی ارتفاع برف و روند افزایشی سری‌های دما طی دوره مورد مطالعه دارد. نتایج ارتباط سنجیها نیز حاکی از همبستگی معکوس متوسط دما و دمای کمینه با برف سالانه و فصل پاییز در سطح 95 درصد و با برف فصول زمستان و بهار در سطح 99 درصد میباشد. در رابطه با کمینه مطلق دما نیز نتایج بیانگر همبستگی معکوس با برف سالانه و فصول زمستان و بهار و عدم همبستگی در فصل پاییز میباشد.
غلامرضا نوری؛ ابراهیم ابراهیمی تبار
دوره 37، 83-82 ، مهر 1392، ، صفحه 37-46
چکیده
فرایند تغییر اقلیم به ویژه دما و بارش مهمترین بحث در قلمرو علوم محیطی میباشد. زیرا سیستم‌های انسانی وابسته به عناصر اقلیمی مانند کشاورزی، صنایع و امثال آن بر مبنای ثبات و پایداری اقلیم طراحی شده و عمل می‌نمایند. با بررسی روند تغییرات درجه حرارت می‌توان تا حدود زیادی تغییرات اقلیمی را ردیابی نمود. هدف از انجام این ...
بیشتر
فرایند تغییر اقلیم به ویژه دما و بارش مهمترین بحث در قلمرو علوم محیطی میباشد. زیرا سیستم‌های انسانی وابسته به عناصر اقلیمی مانند کشاورزی، صنایع و امثال آن بر مبنای ثبات و پایداری اقلیم طراحی شده و عمل می‌نمایند. با بررسی روند تغییرات درجه حرارت می‌توان تا حدود زیادی تغییرات اقلیمی را ردیابی نمود. هدف از انجام این پژوهش، مطالعه‌ی انحراف احتمالی دمای بیشینه‌ی ایستگاه کلیماتولوژی دشت روم، واقع در بیست کیلومتری شهر یاسوج (مرکزاستان کهگیلویه وبویراحمد)، از حالت نرمال میباشد که در آن دادههای مربوط به دماهای بیشینه‌ی این ایستگاه در طی دورۀ آماری (1387-1366) مورد استفاده قرار گرفت. در این پژوهش، از روش ناپارامتری من-کندال استفاده شد که در این روش با به‌کارگیری آماره‌ی این آزمون، وجود یا عدم وجود روند تغییرات دمایی مورد آزمون قرار گرفت. نتایج حاصل از تحلیل دادهها، بیانگر وجود روند کاهشی و معنی‌دار در برخی از سری‌های زمانی است که نشان دهندۀ آن است که بیشینه‌ی دمای هوا در منطقه در حال کاهش است. ضمن اینکه هیچ روند افزایشی معنی‌داری توسط آزمون مورد تأیید قرار نگرفت. روند کاهشی دمای بیشینه در ماههای خرداد، تیر، آذر و مرداد به ترتیب با مقادیر 58/2-، 4/2-، 34/2- و 28/2- (آماره‌ی من-کندال) شدیدتر از سایر ماه‌ها بوده است. همچنین بیشترین کاهش بیشینه‌ی دما به لحاظ فصلی، در فصل تابستان به مقدار 18/2- رخ داده است. در مقیاس سالانه نیز، روند کاهشی دمای بیشینه در طی دوره آماری مورد مطالعه، به مقدار 97/1-، به خوبی نمود پیدا کرده است. سطح اطمینان معنی‌داری روند تغییرات در تمامی سری‌های ذکر شده، به استثنای خرداد ماه (99 درصد)، 95 درصد می باشد. در سایر سری‌ها نیز، روند افزایشی یا کاهشی بیشینه‌ی دما از نوع نوسانات ناگهانی و کوتاه مدت می باشد.
علی الهی گل
دوره 37، 81-80 ، فروردین 1392، ، صفحه 23-34
چکیده
هدف این پژوهش مطالعه تغییر برخی عناصر آب و هوایی در ناحیه شمال شرق ایران از حالت نرمال میباشد. محاسبات و تحلیل‌ها بر روی میانگین دمای کمینه، بیشینه، بارش و رطوبت انجام شده است. مقطع زمانی مورد مطالعه در این تحقیق یک دوره 20ساله است که بین سال‌های 1986 تا 2005 واقع می‌گردد و ایستگاههای مشهد، بجنورد، قوچان، سبزوار، سرخس و تربت حیدریه ...
بیشتر
هدف این پژوهش مطالعه تغییر برخی عناصر آب و هوایی در ناحیه شمال شرق ایران از حالت نرمال میباشد. محاسبات و تحلیل‌ها بر روی میانگین دمای کمینه، بیشینه، بارش و رطوبت انجام شده است. مقطع زمانی مورد مطالعه در این تحقیق یک دوره 20ساله است که بین سال‌های 1986 تا 2005 واقع می‌گردد و ایستگاههای مشهد، بجنورد، قوچان، سبزوار، سرخس و تربت حیدریه را شامل می‌شود. ابتدا با استفاده از روش رتبه‌ای من -کندال، تغییرات دادهها شناسایی شدند و سپس نوع آن که روند یا نوسان بوده است مشخص گردیده است. در تمام ایستگاهها دمای کمینه و بیشینه روند معنی‌دار افزایشی را نشان میدهند. همچنین نتایج نشان می‌دهد که درصد تغییرات دما در فصل زمستان نسبت به سایر فصول بیشتر است که این می‌تواند بتدریج سبب تغییر الگوی بارش و در نهایت تغییر الگوی جریان گردد و پیامدهایی را در مدیریت منابع آب منطقه و کیفیت آن ایجاد نماید. بارش و رطوبت روند مشخصی را از خود نشان نمی‌دهند و از روندها و نوسانات متنوعی در فصل‌های مختلف برخوردار می‌باشند. با توجه به روند معنی‌دار افزایش دما می‌توان انتظار داشت که در این منطقه در صورت ادامه یافتن این تغییرات، الگوی بارش و جریان تغییر کرده و شرایط حدی را تحت تأثیر قرار دهد و در نهایت موجب افزایش سیل‌ها و خشکسالی‌ها گردد.
هوشمند عطایی؛ راضیه فنایی
دوره 36، 77-76 ، فروردین 1391، ، صفحه 37-48
چکیده
هدف از این پژوهش مطالعه تغییرات عناصر اقلیمی‌در استان مرکزی طی مقطع زمانی 2005-1966 (40 سال) در مقیاس ماهانه، فصلی و سالانه میباشد. در این راستا آمار میانگین دمای حداقل، میانگین دمای حداکثر و بارش این استان شامل ایستگاههای اراک، شمس آباد، تفرش و ساوه مورد پردازش قرار گرفته است. پس از بازسازی دادههای مفقود به روش میان یابی توسط نرم افزار ...
بیشتر
هدف از این پژوهش مطالعه تغییرات عناصر اقلیمی‌در استان مرکزی طی مقطع زمانی 2005-1966 (40 سال) در مقیاس ماهانه، فصلی و سالانه میباشد. در این راستا آمار میانگین دمای حداقل، میانگین دمای حداکثر و بارش این استان شامل ایستگاههای اراک، شمس آباد، تفرش و ساوه مورد پردازش قرار گرفته است. پس از بازسازی دادههای مفقود به روش میان یابی توسط نرم افزار Surfer، نابهنجار بودن داده ها توسط نرم افزار Ncss و آزمون کالموگورف اسمیرنوف و همگنی آنها توسط آزمون توالی1 سنجیده شد سپس با استفاده از آزمون آماری- گرافیکی من- کندال روند داده ها بررسی، تغییرات تصادفی شناسایی و نوع و زمان تغییرات بررسی شد. طبق نتایج به دست آمده در پارامترهای میانگین دما اکثر ماه ها بدون روند و تنها در تعدادی از ماه‌ها در ایستگاههای تفرش و ساوه روند مثبت مشاهده شده است. بررسیهای پارامتر بارش حاکی از روند منفی همه ایستگاه ها در ماههای ژوئن تا سپتامبر و عدم روند در سایر ماه ها میباشد. نتایج بررسیهای نوع و زمان تغییرات نشان دهنده این است که اکثر تغییرات میانگین دما از نوع ناگهانی کاهشی و بارش طی ماههای ژوئن تا اکتبر از روند کاهشی برخوردار بوده است.
تقی طاووسی؛ محمود خسروی؛ کوه زاد رئیس پور
دوره 35، 75-74 ، مهر 1390، ، صفحه 17-26
چکیده
رخداد پیاپی پدیده گرد و غباری استان خوزستان ناشی از جایگاه جغرافیایی و همسایگی این استان با گستره های بزرگ بیابانی است. به منظور بررسی این پدیده آسیب زا، داده های آماری ده ایستگاه هواشناسی همدید در استان خوزستان در دوره (2005 – 1996) تحلیل شد. نخست، نقشه های پراکندگی مکانی و نمودار روند میانگین روزهای گردوغباری با استفاده از نرم افزار ...
بیشتر
رخداد پیاپی پدیده گرد و غباری استان خوزستان ناشی از جایگاه جغرافیایی و همسایگی این استان با گستره های بزرگ بیابانی است. به منظور بررسی این پدیده آسیب زا، داده های آماری ده ایستگاه هواشناسی همدید در استان خوزستان در دوره (2005 – 1996) تحلیل شد. نخست، نقشه های پراکندگی مکانی و نمودار روند میانگین روزهای گردوغباری با استفاده از نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی ترسیم گردید. نتایج نشان داد که میانگین روزهای گردوغباری در دوره گرم سال بیش از دوره سرد سال است. شمار روزهای گردوغباری از باختر به سوی خاور کاهش می یابد. بالاترین میانگین فصلی شمار روزهای گردو غباری مربوط به فصل بهار و بیشترین میانگین ماهانه مربوط به ژوئیه است و شمار مجموع روزهای گرد و غباری سالانه نیز دارای یک روند افزایشی دارد.
یعقوب دین پژوه
دوره 34، 71-70 ، مهر 1389، ، صفحه 23-34
چکیده
در دهه‌های اخیر افزایش میانگین دمای هوا ناشی از تغییرات گازهای گلخانه‌ای اتمسفر مورد توجه محققین در مناطق مختلف جهان قرار گرفته است. یکی از آثار مهم تغییرات مذکور افزایش نیاز آبی گیاهان است. هدف این مطالعه بررسی روند تغییرات ET0 در ایستگاه خشک زابل میباشد. برای بررسی میزان ET0 روش پنمن-مانتیس (PM) انتخاب و مورد استفاده قرار گرفت. برای ...
بیشتر
در دهه‌های اخیر افزایش میانگین دمای هوا ناشی از تغییرات گازهای گلخانه‌ای اتمسفر مورد توجه محققین در مناطق مختلف جهان قرار گرفته است. یکی از آثار مهم تغییرات مذکور افزایش نیاز آبی گیاهان است. هدف این مطالعه بررسی روند تغییرات ET0 در ایستگاه خشک زابل میباشد. برای بررسی میزان ET0 روش پنمن-مانتیس (PM) انتخاب و مورد استفاده قرار گرفت. برای این منظور دادههای این ایستگاه از سال 1963 تا 2005 جمع آوری و تکمیل شد. سپس میزان ET0 زابل در هر ماه و سال با روش PM محاسبه و روند تغییرات سری زمانی ET0 در هر ماه به طور جداگانه با روش من-کندال (MK) مطالعه شد. نتایج نشان داد که میزان متوسط دوره آماری ET0 این ایستگاه از 08/2 میلیمتر بر روز در ماه دسامبر تا 8/14 میلیمتر بر روز در ماه ژوئیه تغییر میکند. روند تغییرات ET0 در طول دوره آماری برای تمام ماههای سال مثبت و معنی دار بود. ضعیف ترین روند متعلق به ماه ژوئن با سطح معنی داری 05/0 بود. در حالی که قوی ترین روند متعلق به ماه فوریه با سطح معنی داری 01/0 بود. نتیجه این مطالعه نشان داد که علت وجود روند مثبت در سری‌های ET0 در ایستگاه زابل غالبا به علت افزایش سرعت باد در طول دوره آماری مورد مطالعه بوده است.
