اکرم هدایتی دزفولی؛ مریم حامدی
دوره 36، 79-78 ، مهر 1391، ، صفحه 25-34
چکیده
عرضه و تقاضای انرژی در جوامع بشری به طور مداوم افزایش یافته است. به نظر می‌رسد استفاده از انرژی‌های نو و تجدید پذیر در برنامه‌های توسعه کشور گنجانده شده است. با وقوع خشکسالی هواشناسی و کاهش چشمگیر ذخائر آبی، کشور با تبعات اجتماعی، زیست محیطی و اقتصادی رو به رو شده که به راحتی حل و فصل نخواهد شد. از انواع انرژی‌های تجدید پذیر انرژی ...
بیشتر
عرضه و تقاضای انرژی در جوامع بشری به طور مداوم افزایش یافته است. به نظر می‌رسد استفاده از انرژی‌های نو و تجدید پذیر در برنامه‌های توسعه کشور گنجانده شده است. با وقوع خشکسالی هواشناسی و کاهش چشمگیر ذخائر آبی، کشور با تبعات اجتماعی، زیست محیطی و اقتصادی رو به رو شده که به راحتی حل و فصل نخواهد شد. از انواع انرژی‌های تجدید پذیر انرژی برق آبی است که در سطح کشور با توجه به وجود رودخانهها با دبی آب مختلف امکان نصب نیروگاههای برق آبی بسیار زیاد است. هدف از این تحقیق پایش به هنگام خشکسالی‌های هواشناسی و مقایسه سهم تولید نیرو طی دوره‌های خشک و مرطوب است. با توجه به اهمیت این موضوع به منظور تعیین ارتباط بین دوره های خشک و مرطوب با تولید انرژی برق آبی در حوضه سد دز، رابطه بین وضعیت خشکسالی در منطقه با استفاده از شاخص SPI و تولید نیرو طی دوره آماری 2006-1981 مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج تحقیق حاضر نشان میدهد در صورت مدیریت صحیح سد دز در دوره های خشک، همبستگی خوبی بین تولید نیرو و دبی ورودی در دو حالت خشک و مرطوب وجود داشته که نشان دهنده اختلاف معنادار بین تولید نیرو در دوره‌های خشک و مرطوب در حوضه سد دز است.
اکرم هدایتی دزفولی؛ ، رضا کاکاوند
دوره 36، 77-76 ، فروردین 1391، ، صفحه 59-66
چکیده
بدون شک اقلیم هر سرزمین عامل بسیار مهم در تقسیم نواحی زیست شناختی و جغرافیایی آن ناحیه به شمار می‌رود. استان قزوین که در حوزه مرکزی ایران واقع شده به دلیل داشتن ارتفاعاتی همچون رشته کوه‌های البرز در شمال استان و گسترش آن در جهات شمال شرقی و شمال غربی، و وجود دو حوضه آبریز در شمال استان (حوضه شاهرود) و جنوب استان (حوضه شور)، از تنوع اقلیمی‌ویژه ...
بیشتر
بدون شک اقلیم هر سرزمین عامل بسیار مهم در تقسیم نواحی زیست شناختی و جغرافیایی آن ناحیه به شمار می‌رود. استان قزوین که در حوزه مرکزی ایران واقع شده به دلیل داشتن ارتفاعاتی همچون رشته کوه‌های البرز در شمال استان و گسترش آن در جهات شمال شرقی و شمال غربی، و وجود دو حوضه آبریز در شمال استان (حوضه شاهرود) و جنوب استان (حوضه شور)، از تنوع اقلیمی‌ویژه ای برخوردار می‌باشد. در شناخت آب و هوای استان قزوین و دستیابی به یک پهنه بندی مناسب اقلیمیتوجه به عامل عارضه نگاری و اثر ارتفاع بر عناصر اقلیمیو نیز بررسی و تغییر عناصر اقلیمی یعنی دما، بارش، رطوبت نسبی و تبخیر و نیز طراحی یک سامانه اطلاعات اقلیمی مبتنی بر GIS مد نظر قرار گرفته است. به منظور شناخت تغییرات عناصر جوی، 4 نقشه با استفاده از GIS و به روش منحنیهای هم ارزش برای فراسنجهای جوی دما، بارش، رطوبت نسبی و تبخیر تهیه و ترسیم گردید. نتایج بررسی و آزمون روشهای طبقه بندی اقلیمی در استان بیانگر آنست که بیشترین پهنه استان در اقلیم نیمه خشک و خشک سرد قرار دارد. همچنین تنوع اقلیمیدر استان قزوین تابعی از ارتفاع بوده و با افزایش ارتفاع ضمن کاهش دما و افزایش بارش، اقالیم مختلفی مشاهده می‌گردد.
اقلیم شناسی
اکرم هدایتی دزفولی؛ عبدالله صداقت کردار
دوره 32، 66-67 ، مهر 1386، ، صفحه 61-74
چکیده
خشکسالی از جمله پدیده هایی است که در اقلیم های مختلف تکرار شده و اثرات آن صرفا به نواحی خشک و نیمه خشک محدود نمی شود، بلکه می تواند در نواحی مرطوب نیز رخ دهد. در ارزیابی خشکسالی، پایش خصوصیاتی از قبیل شدت، مدت و فراوانی آن ضروری به نظر می رسد. در این بررسی به منظور تحلیل خصوصیات خشکسالی از داده های مجموع بارش ماهانه ایستگاه های تهران، ...
بیشتر
خشکسالی از جمله پدیده هایی است که در اقلیم های مختلف تکرار شده و اثرات آن صرفا به نواحی خشک و نیمه خشک محدود نمی شود، بلکه می تواند در نواحی مرطوب نیز رخ دهد. در ارزیابی خشکسالی، پایش خصوصیاتی از قبیل شدت، مدت و فراوانی آن ضروری به نظر می رسد. در این بررسی به منظور تحلیل خصوصیات خشکسالی از داده های مجموع بارش ماهانه ایستگاه های تهران، یزد، انزلی، شهرکرد، بندرعباس، زاهدان، مشهد و تبریز طی دوره آماری 2003-1957 استفاده شد، سپس با استفاده از سری های زمانی حاصل از محاسبه سه شاخص بارش استاندارد شده [1](SPI)، شاخص [2]CZI و شاخص Z-Score، شدت، فراوانی و تداوم خشکسالی ها برای سه مقیاس زمانی یک، سه و دوازده ماهه استخراج گردید. روابط همبستگی دو شاخص CZI و Z-Score با SPI محاسبه و درنهایت نمودار نوسانات هر سه شاخص برای دوره مورد مطالعه در هشت ایستگاه فوق بدست آمد. نتایج این تحقیق نشان داد که شاخص های SPI، CZI و [3]Z ابزارهای مناسبی برای آشکارسازی خشکسالی است. همچنین فراوانی طبقات SPI، CZI و Z علیرغم استفاده از توزیع های آماری مختلف رفتار مشابهی نشان می دهند. با استخراج دوره های خشکسالی در هر سه شاخص، مشاهده شد که مقادیر فراوانی دوره های خشکسالی از اقلیم مرطوب تا اقلیم های نیمه خشک و خشک در بازه یک ماهه کاهشی است. نتایج این تحلیل نشان داد که ضرایب همبستگی شاخص های CZI و Z با SPI از سطح معنی داری قابل قبولی برخوردارند. با این حال شاخص CZI در مقایسه با دو شاخص دیگر به هنگام کمبود بارش در شرایط حدی، خشکسالی را شدیدتر نشان می دهند. همچنین رابطه همبستگی خطی قوی تری بین شاخص های SPI و Z در بازه های طولانی تر وجود دارد.
[1]. Standardized Precipitation Index
[2]. China Z-Index
[3]. Z-Score
خشکسالی
اکرم هدایتی دزفولی
دوره 30، 58-59 ، مهر 1384، ، صفحه 73-94
چکیده
بارش از عوامل مهم جوی است که نقش بسزایی در اقتصاد و زندگی مردم هر منطقه دارد چرا که کمبود آن در تولید بخش‌های کشاورزی، دامپروری و صنعت دخیل بوده و موجب خسارت و نابودی در این بخش‌ها می‌گردد. خشکسالی یکی از پدیده‌های آب و هوایی و از جمله رخدادهای مصیبت باری است که خسارت‌های زیادی را باعث می‌شود. استان کهگیلویه و بویراحمد همواره در ...
بیشتر
بارش از عوامل مهم جوی است که نقش بسزایی در اقتصاد و زندگی مردم هر منطقه دارد چرا که کمبود آن در تولید بخش‌های کشاورزی، دامپروری و صنعت دخیل بوده و موجب خسارت و نابودی در این بخش‌ها می‌گردد. خشکسالی یکی از پدیده‌های آب و هوایی و از جمله رخدادهای مصیبت باری است که خسارت‌های زیادی را باعث می‌شود. استان کهگیلویه و بویراحمد همواره در معرض خشکسالی قرار دارد و علاوه بر آن کشتزارها، منابع طبیعی و جنگلی آن در معرض خطر جدی می‌باشد. یکی از راههای تعدیل خشکسالی، ارزیابی و پایش آن بر اساس شاخص‌هایی است که بتوان میزان شدت و تداوم آن را در یک منطقه تعیین نمود. در مقاله حاضر تحلیل بارش و خشکسالی (شدت، تداوم، روند و سطح تحت تاثیر خشکسالی) در استان کهگیلویه و بویراحمد با استفاده از شاخص بارش استاندارد شده برای بازه‌های زمانی 3، 6، 12، 24 و 48 ماهه و شاخص‌های تفاضل درصدی و استاندارد بارش مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج بررسی‌ها نشان داده است که در دوره 20 ساله مورد مطالعه (1381-1362) متوسط بارش سالانه به طرف شرق و جنوب شرقی استان افزایش می‌یابد، همچنین فراوانی رخداد دوره‌های خشک کوتاه مدت (سه ماهه) در چندین ایستگاه منتخب در حدود 13 مورد بوده است. حال آنکه این فراوانی در مقیاس‌های زمانی 12، 24 و 48 ماهه بسیار کمتر است. همچنین تداوم دوره‌های خشک در بازه‌های بلندمدت (12، 24 و 48) ماهه در حدود 80 ماه است. بنابراین در مورد خشکسالی‌های بلند مدت (هیدرولوژی) که به آبهای زیرزمینی و سطحی مربوط می‌شود، برای بازگشت به حالت نرمال، ماهها زمان نیاز است اما برای بازه‌های کوتاه مدت یعنی خشکسالی‌های کشاورزی و رطوبت خاک بارش‌‌های روزانه کافی است. از دیگر نتایج این که در سالهای 1372 و 1378 بیش از 80 درصد از سطح استان را خشکسالی شدید فراگرفته است.
