بررسی تغییر اقلیم استان مرکزی به روش من- کندال

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار اقلیم شناسی، دانشگاه پیام نور مرکز اصفهان، گروه جغرافیا

2 دانشجوی کارشناسی ارشد اقلیم شناسی، دانشگاه پیام نور مرکز اصفهان

چکیده

هدف از این پژوهش مطالعه تغییرات عناصر اقلیمی‌در استان مرکزی طی مقطع زمانی 2005-1966 (40 سال) در مقیاس ماهانه، فصلی و سالانه می‌باشد. در این راستا آمار میانگین دمای حداقل، میانگین دمای حداکثر و بارش این استان شامل ایستگاه‌های اراک، شمس آباد، تفرش و ساوه مورد پردازش قرار گرفته است. پس از بازسازی داده‌های مفقود به روش میان یابی توسط نرم افزار Surfer، نابهنجار بودن داده ها توسط نرم افزار Ncss و آزمون کالموگورف اسمیرنوف و همگنی آنها توسط آزمون توالی1 سنجیده شد سپس با استفاده از آزمون آماری- گرافیکی من- کندال روند داده ها بررسی، تغییرات تصادفی شناسایی و نوع و زمان تغییرات بررسی شد. طبق نتایج به دست آمده در پارامترهای میانگین دما اکثر ماه ها بدون روند و تنها در تعدادی از ماه‌ها در ایستگاه‌های تفرش و ساوه روند مثبت مشاهده شده است. بررسی‌های پارامتر بارش حاکی از روند منفی همه ایستگاه ها در ماه‌های ژوئن تا سپتامبر و عدم روند در سایر ماه ها می‌باشد. نتایج بررسی‌های نوع و زمان تغییرات نشان دهنده این است که اکثر تغییرات میانگین دما از نوع ناگهانی کاهشی و بارش طی ماه‌های ژوئن تا اکتبر از روند کاهشی برخوردار بوده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Studying the Climate Change of Markazi Province by Mann-Kendall Method

نویسندگان [English]

  • houshmand ataee 1
  • raziyah fanaee 2
چکیده [English]

This research aims to study the change in climate elements in Markazi province from 1966 to 2005 (for 40 years) in the monthly, seasonal and yearly time-scales. In this regard, the statistic average of minimum and, maximum temperature and precipitation have been processed at the Arak, Shams Abad, and Tafresh and Saveh stations over this province. After reconstruction of the missing data with interpolation method by using Surfer software, data abnormality by Ncss software and Kolmogorov-Smironov test, their homogeneity were evaluated by Runs test. Then data trend was studied and the random changes were identified using Mann-Kendall,s statistical-graphical test and then the type and time of the changes were studied. According to the results obtained from the temperature average parameters, most of the months have been observed with no change and only in some of the months positive trends observed in Tafresh and Saveh stations. Studying of precipitation parameter indicate a negative trend of all stations from June to September and the lack of trend in other months. The results of studies about the time and kind of changes show that the most of the temperature average changes have of suddenly decreasing and the precipitation indicates a decreasing trend from June to October.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mann-Kendal Test
  • Markazi Province
  • Climate change
  • Trend
 
1-    بابایی، ام السلمه و فرج زاده، منوچهر، 1382، شاخص‌های مکانی بارش و تغییرات آن در ایران، سومین کنفرانس منطقه‌ای و اولین کنفرانس ملی تغییر اقلیم، اصفهان.
2-    پروین، نادر و سلکی، هیوا، 1388، بررسی تغییر اقلیم ایستگاه ارومیه طی 55 سال اخیر به روش من- کندال، دومین همایش ملی علوم جغرافیایی، دانشگاه پیام نور استان آذربایجان غربی مرکز ارومیه.
3-    پروین، نادر، 1389، مطالعه تغییر اقلیم نیم قرن اخیر با تأکید بر منطقه شمال غرب ایران، چهارمین کنگره بین المللی جغرافیدانان جهان اسلام، ایران، زاهدان.
4-    جهانبخش، سعید، رحیمی، سیما، حسینی، عباس، رضایی، سمیه، خوش زمان، تورج، 1389، بررسی تغییرات بارندگی و دما در حوزه کرخه، چهارمین کنگره بین المللی جغرافیدانان جهان اسلام، ایران، زاهدان.
5-    رحیم زاده، فاطمه، عسگری، احمد، نوحی، کیوان، 1382، نگرشی بر تفاوت نرخ افزایش دمای حداقل و حداکثر و کاهش دامنه شبانه روزی دما در کشور، سومین کنفرانس منطقه‌ای و اولین کنفرانس ملی تغییر اقلیم.
6-    سامانی، نوذر، ناظم السادات، سید محمد جعفر، مولایی نیکو، مصطفی، 1382، تغییر اقلیم شیراز و ارتباط آن با پدیده النینو نوسانات جنوبی، سومین کنفرانس منطقه‌ای و اولین کنفرانس ملی تغییر اقلیم.
7-    سی سی پور، مرضیه، پوراصغریان، آرزو، رحیم زاده، فاطمه، هدایتی دزفولی، اکرم، 1389، مطالعه روند تغییر اقلیم هرمزگان به روش من-کندال، چهارمین کنفرانس منطقه‌ای تغییر اقلیم، ایران، تهران.
8-    شیر غلامی، هادی؛ قهرمان، بیژن، 1384، بررسی روند تغییرات دمای متوسط سالانه در ایران، علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، سال دهم، شماره اول.
9-    صبوحی، راضیه، سلطانی، سعید، یغمایی، لیلا، شماعی زاده، مریم، 1388، روند پارامترهای اقلیمی‌و تأثیر آن بر منابع آب در چند منطقه ایران، دومین همایش ملی اثرات خشکسالی و راهکارهای مدیریت آن.
10-ظهرابی، نرگس، مساح بوانی، علیرضا، تلوری، عبدالرسول، صدقی، حسین، 1389، آشکارسازی تغییر اقلیم در حوضه آبریز کارون بزرگ، چهارمین کنفرانس منطقه‌ای تغییر اقلیم، ایران، تهران.
11-عزیزی، قاسم، شمسی پور، علی اکبر، یاراحمدی، داریوش، 1387، بازیابی تغییر اقلیم در نیمه غربی کشور با استفاده از تحلیل‌های آماری چند متغیره، پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، شماره 66، صص35-19.
12-عساکره، حسین، 1384، تغییرات زمانی- مکانی بارش استان اصفهان طی دهه‌های اخیر، مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان، جلد هیجدهم، شماره1، صص 116-91.
13-علیزاده، امین، کمالی، غ، موسوی، ف، موسوی بایگی، م، 1386، هوا و اقلیم شناسی، چاپ هشتم، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، صص 359-376.
14-فیضی، وحید، فرج زاده، منوچهر، نوروزی، رباب، 1389، مطالعه تغییر اقلیم در استان سیستان و بلوچستان به روش من- کندال، چهارمین کنگره بین المللی جغرافیدانان جهان اسلام، ایران، زاهدان.
15-فرج زاده، منوچهر، فیضی، وحید، ملاشاهی، مریم، 1389، مطالعه تغییر اقلیم در شمال غرب ایران به روش من کندال، همایش کاربرد جغرافیای طبیعی در برنامه ریزی محیطی، خرم آباد.
16-کاویانی، محمدرضا، عساکره، حسین، 1380، بررسی و مدلسازی روند دما طی سده گذشته: مطالعه موردی ایستگاه جاسک، مجله علمی‌و پژوهشی دانشکده علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دوره دوم، شماره 26 و 27، صص 38-19. 
17-مدرسی، فرشته، عراقی نژاد، شهاب، ابراهیمی، کیومرث، خلقی، مجید، 1389، بررسی منطقه‌ای پدیده تغییر اقلیم با استفاده از آزمون‌های آماری مطالعه موردی: حوضه آبریز گرگانرود- قره سو، نشریه آب و خاک، جلد 24، شماره 3، صص 489-476.
18-مساح بوانی، علیرضا، مرید، سعید، 1384، اثرات تغییر اقلیم بر جریان رودخانه زاینده رود اصفهان، علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، سال دهم، شماره چهارم، صص 27-17.
19-مسعودیان، ابوالفضل، 1383، بررسی روند دمای ایران در نیم سده گذشته، جغرافیا و توسعه، صص 106-89.
20-ناظم السادات، سید محمد جعفر، سامانی، نوذر، مولایی نیکو، مصطفی، 1384، تغییر اقلیم در جنوب و جنوب غرب ایران از دیدگاه مشاهدات بارش، بر همکنش با پدیده النینو نوسانات جنوبی، مجله علمی‌کشاورزی، جلد 28، شماره2، صص 97-81.
21- Chaouche, Keltoum, Neppal, Luc, Dieulin, Claudine, Pujol, Nicolas, Ladouche, Bernard, Ladouche, Martin, Eric, Salas, Dallas, Caballero, Yvan, 2010, Analyses of precipitation, temperature and evapotranspiration in a French Mediterranean region in the context of climate change, Comptes Rendus Geoscience 342, 234-243.
22- De Luis, M, Brunetti, M, Gonzalez- Hidalgo, J, 2010, Global and Planetary change, 74, 27-33.
23- Driouech, Fatima, Deque, Michel, Sanchez-Gomez, Emilia, 2010, Weather regimes-Moroccan precipitation link in a regional a climate change simulation, Glibal and Planetary Change 72, 1-10.
24- Di, Wu, Yong, Zhao, Yuan-sheng, Pei, 2010, Numerical Simulation and Evaluation of Regional Climate Change in Southwest Cgina by a Regional Climate Model, Procedia Environmental Sciences 2, 1540-1554.
25- Goossens C, Berger A. 1986, Annual and seasonal climatic variations over the Northern Hemisphere and Europe during the century. Annales Geophysicae 4: 385-399.   
26- Gonzales-Hidalgo, J. C, M. Deluis, J. Raventos and. Sanchez, 2001, international Journal of climatology, 843-860.
27- Senatore, Alfonso, Mendicino, Giuseppe, Smiatek, Gerhard, Kunstmann, Harald, 2011, Regional climate change projections and impact analysis for a Mediterranean basin in Southern Italy, Journal of Hydrology 399, 70-92.
28- Tabari, H, Hosseinzadeh Talaee, P, 2011, temporal variability of precipitation over Iran: 1966-2005, Journal of Hydrology 396, 313-320.