2024-03-29T02:47:07Z
https://nivar.irimo.ir/?_action=export&rf=summon&issue=4641
نیوار
1735-0565
1735-0565
1395
40
92-93
بررسی برخی شرایط همدیدی هنگام وقوع پدیده گردوغبار30 ژوئن 2008 در نیمه غربی کشور
مجتبی
میهن پرست
عباس
رنجبر
امیرحسین
مشکواتی
پدیده گردوغبار حاصل از توفان های گردو خاک در سالیان اخیر بعلت تکرار و تشدید آنها در کشورهای همسایه به یک پدیده زیانبخش تقریبا دائمی برای کشور ایران مخصوصا نیمه غربی تبدیل شده است از این رو مطالعه و بررسی این پدیده از جنبه های زیست محیطی، هواشناسی ، منابع آب ، توسعه همگون و ... یک امر ضروری است. در این تحقیق یک مورد خاص از این پدیده که منجر به افت کیفیت هوا و کاهش دید افقی به زیر 500 متر شد مورد بررسی قرار گرفت. در مطالعه حاضر از پارامترهای جوی از سطح زمین تا تراز میانی جو از قبیل فشار میانگین سطح دریا، ارتفاع ژئوپتانسیل، باد در ارتفاع 10 متری و تراز 850 هکتوپاسکالی، سرعت اصطکاکی، دمای سطح زمین، و. . . . هم از داده های FNLو هم مدل MM5 استفاده شد. نتایج نشان داد که در این مورد خاص از روز قبل از وقوع پدیده بتدریج سامانه کم فشار در سطح زمین تقویت شده بطوریکه در روز وقوع این سامانه به بیشترین عمق خود(کمترین فشار)، بصورت سلول بسته بر روی کشور عراق وجنوب غرب ایران و مناطقی از کویت می رسد که این عامل همراه با وجود سامانه پرفشار بر روی کشور ترکیه و غرب سوریه گرادیان فشاری مناسبی را بر روی غرب و شمال غرب عراق موجب میشود. بعلت این گرادیان فشاری و تقویت کم فشار در این مناطق در سطح زمین باد 10 متری با سرعت های 6 تا 7 متر بر ثانیه به بالا با جهت های شمالی و شمالغربی رخ داده که عامل ایجاد گردوخاک در سطح زمین می باشد. هماهنگ با سطح زمین با پیشروی ناوه ارتفاعی سطح 850 هکتوپاسکالی بادهای نسبتا شدید در این تراز جوی با جهت شمال غربی رخ داده که از عوامل انتقال و ترابرد ذرات خاک و غبار حاصل از توفان گردوخاک می باشد. سرعت اصطکاکی نیز از روز قبل از وقوع پدیده روند افزایشی یافته و به مقدار بیشتر از 55/. متر بر ثانیه در روز وقوع پدیده می رسد. در هنگام شب و نیز روزهای بعد که پدیده روبه زوال است سرعت اصطکاکی کاهش می یابد که بعلت پایین آمدن لایه پایدار شبانه است. نقشه های برهم نهی دما و باد در ارتفاع 850 هکتوپاسکالی نشان دهنده تقویت ریزش هوای سرد (فراررفت هوای سرد ) از قبل از وقوع تا هنگام وقوع پدیده است که بتدریج با کاهش و توقف فراررفت هوای سرد بر روی منطقه منبع ، توفان گردوخاک و به تبع آن گردوغبار تضعیف می شود. نقشه های برهم نهی ژئوپتانسیل تراز 850 و 500 هکتوپاسکالی نیز نشان دهنده وجود سامانه کم ارتفاع بر روی غرب عراق است که بتدریج با تضعیف این سامانه گردغبار منتقل شده توسط جریانات جوی این ترازها نیز تضعیف و از بین می رود.
توفان گردوخاک
کم فشار
گردوغبار
MM5
2016
03
20
3
13
https://nivar.irimo.ir/article_40760_e8678bb6dea23ced387a69a466b4b4fb.pdf
نیوار
1735-0565
1735-0565
1395
40
92-93
واکاوی و پهنهبندی توانهای اقلیمی استان خوزستان به منظور استفاده از انرژی خورشیدی
فرامرز
خوشاخلاق
اصغر
مولاییپارده
محمدمهدی
آبادی جو
یکی از مهمترین چالشها در دهههای اخیر مسئله انرژی و منابع تأمین پایدار آن بوده است. در حال حاضر اکثر قریب به اتفاق جهانیان پذیرفتهاند تا پایان سده کنونی بیشتر منابع فسیلی به پایان خواهد رسید. با این توضیح بهترین گزینه انرژیهای نو و پاک بویژه انرژی باد و خورشید خواهد بود. از سوی دیگر باید پذیرفت که مناطق مختلف جهان قابلیت تولید و استفاده متفاوتی از انرژی خورشیدی را دارند، از این رو لازم است این قابلیتهای تولید انرژی خورشیدی مورد شناسایی قرار گیرد. در تحقیق حاضر جهت رتبهبندی شهرستانهای استان خوزستان از نظر توانمندی اقلیمی در تولید برق خورشیدی از میانگین دادههای (ابرناکی، نم نسبی، ساعات آفتابی، گرد و غبار و همچنین ارتفاع و عرض جغرافیایی) 13 ایستگاه استان خوزستان در دوره زمانی 1991-2005 استفاده شد و در ادامه با استفاده از روش Topsis کار رتبهبندی مناطق انجام گرفت و نهایتاً نقشه پهنهبندی استان از نظر توانمندیهای تولید برق خورشیدی با استفاده از نرمافزار GIS ترسیم شد. بر اساس نتایج به دست آمده از واکاوی دادههای محیطی و اقلیمی، مناطق شرقی استان خوزستان بهترین موقعیت برای ایجاد مزارع خورشیدی را دارا هستند. بر این اساس ایستگاه ایذه مناسبترین و ایستگاه امیدیه نامطلوبترین مکان برای ایجاد نیروگاههای خورشیدی است.
پهنهبندی اقلیمی
انرژی خورشیدی
روش TOPSIS
خوزستان
2016
03
20
14
22
https://nivar.irimo.ir/article_40784_c39432999d7a0e1ba0f30d597f084f33.pdf
نیوار
1735-0565
1735-0565
1395
40
92-93
تحلیل فضایی و پهنهبندی شدت درجه خطرپذیری رخداد یخبندان در شبکه جادهای کشور با استفاده از GIS
محمدباقر
بهیار
الهام
پیشداد
در این تحقیق تحلیل فضایی و نیز پهنهبندی شدت درجه خطرپذیری رخداد یخبندان در شبکه جادهای کشور با استفاده از دادههای ماهانه 95 ایستگاه همدید در یک دوره آماری 18 ساله (2007-1990) و آستانههای بحران یخبندان (آغاز، پایان، طول دوره و فراوانی رخداد) و نیز روش درونیابی( Spline with barriers) در محیط Arc GIS مورد ارزیابی قرار گرفته و در پایان بزرگراهها و راههای اصلی کشور از منظر رخداد و درجه خطرپذیری یخبندان طبقهبندی گردیده است. با توجه به نتایج، زمان آغاز و خاتمه یخبندان در کشور به ترتیب در ناحیه کوهستانی: ماههای شهریور و اردیبهشت، در ناحیه نیمهخشک: آبان و اسفند، در ناحیه خشک: آذر و بهمن، در ناحیه خزری: آذر و اسفند، در ناحیه ساحلی جنوبی: دی و بهمن و در نزدیکی سواحل جنوب محدود به دی ماه است. بالاترین سهم توزیع مکانی شدت خطرپذیری رخداد یخبندان نیز در نواحی کوهستانی کشور و بیشترین فراوانی توزیع زمانی رخداد یخبندان در ماه ژانویه است.
تحلیل فضائی
پهنه بندی اقلیمی
مخاطرات محیطی یخبندان
روش درونیابی Spline with barriers
ArcGIS
2016
03
20
23
32
https://nivar.irimo.ir/article_40785_1954386be312b5378eabf97c3ca5eb5d.pdf
نیوار
1735-0565
1735-0565
1395
40
92-93
بررسی شرایط ابرناکی و برخی شاخصهای ناپایداری جهت تعیین پتانسیل بارورسازی ابرها در مشهد
محسن
رحم دل
ابتدا از اطلاعات ایستگاه هواشناسی سینوپتیک و جو بالای مشهد به مطالعه ابرناکی منطقه بر اساس آمار سالنامههای هواشناسی (2008-1986) پرداخته شده و بیشترین فراوانی رخداد 7 تا 8 هشتم ابری مشخص گردیده است .سپس با توجه به اهمیت ابرهای متوسط و پایین در فرایند بارورسازی، با استفاده از اطلاعات ایستگاه سینوپتیک مشهد (2010-2001)، به بررسی فراوانی تشکیل ابرهای پایین و متوسط و همچنین شرایط ابرناکی ابرهای پایین پرداخته شده و با عنایت به اهمیت ابرهای پایین با رشد و توسعه قائم (شامل ابرهای کومولوس نوع 2، کومولونیمبوس)، در فرآیند بارورسازی ابر1، تشکیل این ابرها در منطقه مورد بررسی قرار گرفته است. بررسی تشکیل این ابرها نشان داد که بیشترین ابرناکی در فصول سرد و بارانی زمستان و اوایل بهار تشکیل شده است. سپس با استفاده از نمودارهای جو بالای2 موجود دمای پایه ابر، در روزهای همراه با بارندگی و بدون بارندگی در بازه زمانی (1992-2011) تعیین شده است. مبنای استخراج اطلاعات شرایط تمام ابری در نظر گرفته شده و میانگین دما پایه ابر در هر یک از حالات محاسبه شده است. با استفاده از دادههای سایت دانشگاه وایومینگ برخی شاخصهای ناپایداری، شامل شاخص3 K، شولتر4، آب قابل بارش5 و شاخص CAPE6 محاسبه شده و میزان هرکدام از آنها در ساعت Z00 در روزهایی که بارندگی رخ داده، در طی سالهای 1992-2011 استخراج گردیده است. جهت تعیین مقدار آستانه برای شاخصها، پس از بررسی همبستگی بین بارش 6 ساعته با هرکدام از شاخصها بهترین نمودار خطی توسط نرمافزار SPSS به این دادهها برازش داده شده است. از خروجیها مشاهده شد، ضریب همبستگی پیرسون بین این شاخصها و میزان بارش ارتباط مستقیم بسیار ضعیفی را درسطح معنیدار 1٪ و دادهها پراکندگی بسیار بالایی را نشان دادهاند
تعدیل آب و هوا
بارورسازی ابرها
شاخصهای ناپایداری
2016
03
20
33
42
https://nivar.irimo.ir/article_40786_481c8a7cf4b7690fb6093f23c7413e5e.pdf
نیوار
1735-0565
1735-0565
1395
40
92-93
ارزیابی بهرهبرداری از انرژی باد در شهرستان ایلام
غلامعباس
فلاح قالهری
مهناز
رستمیان
در پژوهش حاضر، امکانسنجی انرژی باد در ایستگاه هواشناسی ایلام که دارای دادههای باد با دوره آماری 24 ساله (2010-1987) بود، مورد بررسی قرار گرفت. دادههای مورد نیاز از سازمان هواشناسی کشور دریافت شد. این دادهها در فواصل زمانی سه ساعته و در ارتفاع 10 متری از سطح زمین اندازهگیری شدهاند. ابتدا دادهها در نرمافزار اکسل مرتب شدند. برای ترسیم گلباد از نرمافزار Windrose و برای محاسبه احتمال وقوع دادهها از توزیع احتمال ویبول استفاده شد. بدین منظور فراوانی هریک از سرعتهای باد در ساعات مختلف استخراج شدند. سپس آزمون کای مربع بر روی اطلاعات ایستگاهایلام انجام شد و ایستگاههایی که دادههای سرعت باد آنها از توزیع ویبول تبعیت نمیکردند، حذف شدند. برای محاسبه فراسنجهای شکل و مقیاس توزیع ویبول از روش حداقل مربعات استفاده شد. با استفاده از قانون یک هفتم، اطلاعات باد در ارتفاع 10 متری به ارتفاع 50 متری (که بیشینه ارتفاعی توربینهای بادی است) تبدیل و خصوصیات سرعت و توان باد در این ارتفاع محاسبه شدند. نتایج این تحقیق نشان داد پتانسیل انرژی باد در ارتفاع 10 متری، 87/64 وات بر متر مربع در واحد سطح است. این مقادیر در اکثر ارتفاعات در ایستگاهایلام با افزایش ارتفاع افزایش مییابد.
ایلام
انرژی باد
توزیع ویبول
چگالی توان باد
قانون توان
2016
03
20
43
52
https://nivar.irimo.ir/article_40806_d4eeaf9d53566772e4520b4e8c3dc15b.pdf
نیوار
1735-0565
1735-0565
1395
40
92-93
بررسی پدیده گرد و غبار در غرب ایران از دیدگاه هواشناختی (مطالعه بلندمدت و کوتاهمدت)
عباس
رنجبر
مجتبی
میهن پرست
فائزه
نوری
گرد و غبار یکی از پدیدههای مخرب جوی است که دارای تأثیرات زیست محیطی، سلامت عمومی، منابع طبیعی، اجتماعی و ... میباشد. در این مقاله شرایط تشکیل و انتقال پدیده گرد و غبار بر روی نواحی غربی کشور از دیدگاه هواشناختی (مطالعه بلندمدت و کوتاهمدت) مورد بررسی قرارگرفته است. مطالعه بلندمدت برای داشتن الگوی اقلیمی هواشناسی منجر به این پدیده و مطالعه کوتاهمدت جهت بررسی چگونگی ایجاد و انتقال ذرات معلق بر اساس مطالعه جریانات، الگوهای جوی و شرایط فیزیکی انجام شده است. برای این منظور دادههای هواشناسی ایستگاه فرودگاه ایلام بهعنوان ایستگاه شاهد منطقه غرب کشور استخراج و بهصورت آماری طی دوره (2010-1985) به تفکیک ماه، فصل و شدت (میدان دید افقی) بررسی گردید، سپس الگوهای جوی مؤثر در ایجاد گرد و غبار از دیدگاه همدیدی، دینامیکی و عددی مطالعه شد. نتایج نشان داد میانگین الگوهای جوی منجر به گرد و غبار در فصول خشک و تر متفاوت میباشد. اما مهمترین ویژگیهای غالب این الگوها که موجب تولید گرد و خاک در منطقه و انتقال آن به غرب کشور میشود عبارت است از: 1- وجود و تقویت سامانه کمفشار حرارتی بر روی منطقه و ادغام آن باکمفشار دینامیکی 2- نفوذ سامانه پرفشار بر روی ترکیه و غرب سوریه و نواحی شمال غرب ایران، 3- ایجاد گرادیان قوی فشاری مداری و نصفالنهاری شده 4- وزش باد نسبتاً شدید غرب- شمالغربی بر روی مناطق مستعد گردوخاک، 5- استقرار ناوهی حاصل از کم ارتفاع تراز hpa500 بر روی سوریه و عراق و امتداد آن تا شمالغرب عربستان، 6- افزایش سرعت اصطکاکی قبل از وقوع توفان گرد و خاک و وجود سرعتهای اصطکاکی بیش از m/s 5/0 بر روی کانونهای گردوخاک. همچنین بررسیها نشان داد که مناطق منبع برای گرد و غبارهای نیمه غربی کشور در کشورهای عراق (شمالغرب و غرب برای فصل خشک و مرکز و جنوب در فصل مرطوب)، شمال عربستان (بیشتر در فصل مرطوب) و شرق سوریه (عمدتاً در فصل خشک) میباشد.
گردوخاک
الگوهای جوی
سرعت اصطکاکی
نواحی غربی ایران
2016
03
20
53
66
https://nivar.irimo.ir/article_40807_7dcbb087c450aaf9ae3dd606a8fec11d.pdf
نیوار
1735-0565
1735-0565
1395
40
92-93
ارتباط دمای سطح آب دریا ها با بارشهای سیلآسا در غرب ایران (مطالعه موردی :آوریل 2016)
سحر
تاجبخش
پروین
غفاریان
نفیسه
پگاه فر
بارشهای سیلآسای (زمستان 2015 و بهار 2016) در کشور خسارات مالی و گاهی جانی جبرانناپذیری را به همراه داشته است. بررسی دادههای دیدبانی نشان میدهند که مقدار مجموع بارش در برخی از ایستگاههای واقع در غرب کشور در ماه آوریل 2016 بیش از 3 برابر میانگین بلندمدت آنها میباشد. افزایش دمای آب سطح دریاها میتواند نقش مهمّی در این رخداد داشته باشد. از این رو، در این پژوهش ارتباط وقوع این بارشها با تغییرات دمای سطح آب دریاهایی که رطوبت لازم برای تولید بارش را در کشور ایران فراهم میسازند، به صورت موردی بررسی شده است. مطالعه موردی، رخداد سیلاب استان خوزستان در ماه آوریل 2016 میباشد. نتایج این بررسی نشان میدهد که دمای سطح آب دریاهای سرخ، مدیترانه و غرب اقیانوس هند، در برخی نقاط، تا C° 3 افزایش داشتهاند. این وضعیت با کاهش دمای هوا تا C°1 در جنوب و جنوبغرب ایران و افزایش آن تا C° 2 در شمالغرب ایران به وقوع پیوسته است. در سطح زمین نیز بیهنجاری افزایشی فشار 1 هکتوپاسکال در تراز دریا و افت ارتفاع تا 20 متر در تراز 500 هکتوپاسکال در الگوهای میانگین ماهانه از دیگر نتایج این مطالعه میباشد. به این ترتیب سطح آب دریاها گرم و هوای روی آن سرد شده است که در تقویت شرایط جوی برای وقوع همرفت بسیار مؤثر است. از سوی دیگر با توجه به همگرایی جریانات جنوبی (از جنوب به شمال) و غربی، انتقال رطوبت از دریای سرخ، دریای عمان و غرب اقیانوس هند به سمت ایران بهتر انجام میشود که میتواند تقویت بارشها را در دامنههای رشته کوه زاگرس و حاشیه غربی کشور افزایش دهد. به این ترتیب دیده میشود که بیهنجاری مثبت دمای سطح آبها که با کاهش دمای ستون هوای روی آن همراهی میشود منجر به وقوع همرفتهای شدید روی دریاها شده و قطعاً در وقوع بارانهای سیلآسا در منطقه سهم داشته است.
دمای سطح آب
همرفت
بارانهای سیلآسا
ارتفاع ژئوپتانسیلی
فشار تراز دریا
بارش ماهانه
2016
03
20
67
74
https://nivar.irimo.ir/article_40808_b5a7859a6bd207cac4d158204d4bd16e.pdf