ارزیابی خطر خشکسالی و تغییر اقلیم در استان خراسان رضوی

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد

2 دانشیار دانشگاه شیراز

چکیده

در این تحقیق خطرات ناشی از تغییرات اقلیمی و خشکسالی در استان خراسان رضوی در طی دوره آماری 23 ساله (1390-1368) مورد برررسی قرار گرفت. تغییرات اقلیمی در سطح استان با استفاده از شاخص رطوبتی دومارتن و تغییرات دما بدست آمد. به منظور بررسی خشکسالی نیز از دو شاخص SIAP[1] و PNPI[2] استفاده شد. نتایج نشان داد که براساس خطر تغییرات اقلیمی، 76 درصد استان تحت تأثیر خطر خیلی شدید، 1/11 درصد دارای خطر شدید و 8/12 درصد در کلاس بدون خطر قرار دارد. از نظر خطر خشکسالی براساس شاخص SIAP نیز 9/4 درصد استان تحت تأثیر خطر شدید، 4/64 درصد متوسط و 7/30 در کلاس خطر کم قرار دارد و براساس شاخصPNPI، 3/49 درصد تحت تأثیر خطر شدید، 9/19 درصد خطر متوسط و 7/30 درصد در کلاس خطر کم قرار دارد. بنابراین نتایج نشان داد که میزان خطر خشکسالی با استفاده از شاخص  PNPI بیشتر از شاخصSIAP است.  



[1]Standard Index of Annual Precipitation  (SIAP)


[2]Percent of Normal Precipitation Index (PNPI)

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Hazard assessment of drought and climate change in Khorasan Razavi Province

نویسندگان [English]

  • Zohreh Assar 1
  • Masoud Masoudi 2
چکیده [English]

Climate change refers to changes expected in climate behavior of a region than behavior over a long period of time for the information recorded in the area. Drought can occur in any geographic area and it could be have a major impact on the region as an environmental phenomenon known and an integral part of climate change. Scientists know climate phenomena particularly, consecutive droughts and extreme as most important cause of desertification and its extension. In this study, the risk of climate change and drought in Khorasan Razavi were assessed during a 23-year period (1989-2011). Climate change was obtained at the provincial level using Do marten and temperature changes indexes. To evaluate drought, it was used two indicators as PNPI & SIAP.  Based on risks of climate change, results showed that 76 % of the province affected by very severe risk, 11.1% severe risk, and 12.8% no risk. The risk of drought based on SIAP, 4.9 % of the province affected by severe risk, 64.4% moderate risk and 30.7% low risk. Based on PNPI, 49.3% of the province affected by severe risk, 19.9% moderate risk and 30.7% low risk. It seems that Khorasan Razavi province has more area about drought risk based on PNPI.

 
1. اختصاصی، م. ر.، عبدی­نژاد، غ. ع.، کوثری، م. ر.، نیازی، ی.، طباطبایی، س. ع. (1386) تغییر شاخص­های اقلیمی، زنگ خطر بیابان­زایی (مطالعه موردی: دشت یزد) ، مجله علمی-پژوهشی جنگل و مرتع، شماره 74، صص 10-7.
2. اکبری، م.، اکبری، م. (1389) بررسی اثر تغییر اقلیم بر خشکسالی و بیابان­زایی (مطالعه موردی: دشت بیرجند)، همایش کاربرد جغرافیای طبیعی در برنامه­ریزی محیطی. خرم آباد - دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد.
3. انصافی­مقدم، ط. (1386) ارزیابی چند شاخص خشکسالی اقلیمی و تعیین مناسب­ترین شاخص در حوزه دریاچه نمک، فصلنامه علمی-پژوهشی تحقیقات مرتع و بیابان ایران، شماره 2، صص 288-271.
4. برنا، ر.، عظیمی، ف.، سعیدی دهکی، ن. (1389) مقایسه شاخص­های SIAP، PN وRAI در بررسی خشکسالی­های استان خوزستان با تأکید بر ایستگا­های آبادان و دزفول، فصلنامه جغرافیای طبیعی، شماره 9، صص 88-77.
5. بروغنی، م.، مرادی، ح.ر.، زنگنه اسدی، م.ع. (1394) پهنه بندی و تعیین بهترین شاخص خشکسالی در استان خراسان رضوی. مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، شماره نوزدهم، صص 84-70.
6. خلیلی، ع.، بذرافشان، ج. (1382) ارزیابی کارایی چند نمایه خشکسالی هواشناسی در نمونه­های اقلیمی مختلف ایران، نیوار، جلدهای 48 و 49 ، صص93-79.
7. ساری صراف، ب.، جامعی، ج. (1382) تحلیل برآورد خشکسالی در غرب ایران، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 4 (پیاپی 71) ، ص.
9. عرفانیان، م. و علیزاده، ا. (1388) بررسی وضعیت خشکسالی­ها در استان خراسان رضوی، مجله جغرافیا و توسعه­ی ناحیه­ای، شماره. 13، صص. 17-1.
10. فرج­زاده، م.، موحد دانش، ع. ا.، قائمی، ه. (1374) خشکسالی در ایران با استفاده از شاخص­های آماری، مجله دانش کشاورزی، جلد 5، شماره 1و2، صص 50-1.
11. کاردان­مقدم، ح.، حاجی­زاده، ف.، اعتباری، ب. (1388) تعیین خشکسالی­ها براساس آمار بارندگی سالیانه در شرق کشور، دومین همایش ملی اثرات خشکسالی و راهکارهای مدیریت آن. اصفهان - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان.
12. کریمی، و. ا.، حبیب­نژاد روشن، م.، آبکار، ع. ج. (1389) بررسی شاخص­های خشکسالی هواشناسی در ایستگاه­های سینوپتیک مازندران، فصلنامه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب، شماره 5، صص25-15.
13. ناصرزاده، م. ح.، احمدی، ا.(1391) بررسی عملکرد شاخص­های خشکسالی هواشناسی در ارزیابی خشکسالی و پهنه­بندی آن در استان قزوین، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، شماره 27، صص 162-141.
14. مدرسی، م.، عراقی­نژاد، ش.، ابراهیمی، ک.، خلقی، م. (1388) بررسی منطقه­ای پدیده تغییر اقلیم با استفاده از آزمون­های آماری، مطالعه موردی: حوزه آبریز گرگانرود-قره­سو، نشریه آب و خاک، شماره 3، صص 489-476.
15. یزدانی، و.، زارع ابیانه، ح.، شادمانی، م. (1390) تحلیل فراوانی و پهنه­بندی خشکسالی­های ایران با کاربرد نمایه شاخص استاندارد شده بارش، مجله مهندسی منابع آب، شماره 8 ، ص 43-31.
16. Amiri, M.J.; S.S. Eslamian (2010). Investigation of Climate Change in Iran, Journal of Environmental Science and Technology, Vol. 3(4), pp. 208-216.
17. Asrari, E.; M. Masoudi (2010) Hazard assessment of climate changes, a case study area: Fars Province, Iran, International Pollution Research, Vol. 29 (2), pp. 275-281.
18. Asrari, E.; M. Masoudi (2011) Hazard assessment of drought using Percent of Normal Precipitation Index (PNPI), a case of study: Fars Province, Iran, Ecology Environment and conservation, Vol. 17 (2), pp. 257-261.
19. Asrari, E.; M. Masoudi, S.S. Hakimi, (2012)   GIS overlay analysis for hazard assessment of drought in Iran using Standardized Precipitation Index (SPI). J. of Ecology and Field Biology, Vol. 35(4), pp. 323-329.
20. Bronini, O., H.S. Pinto, J. Zullo, M.T. Barbano, M.B.P. Camargo, R.R. Alfonsi, G.C. Blain, M.J. Pedro and G.Q. Pellegrino, (2001) Drought Quantification and Preparedness in Brazil. The example of Sao Paulo State.
21. Khalili, A. (1998). Country water integrated project-updating report. Ministry of power, Jamab, Tehran.
22. Richard, R. Heim (2002) A Review of Twentieth century drought Indices used in the united states, American Meteorological society, vol. 83, pp. 1149-1165.
23. Richard, R. Heim (2002) "A Review of Twentieth century drought Indices used in the united states", American Meteorological society, vol. 83, pp. 1149-1165.
24. Salinas, C.X..; J. Mendieta (2012) Mitigation and adaptation investments for desertification and climate change: an assessment of the socioeconomic return, Mitting Adapt Strategy Glob Change, vol. 10, pp. 9380-9388.