تجزیه و تحلیل آماری یخبندان‌های کشاورزی شهر کاشان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه اصفهان

چکیده

سرما و یخبندان از فاکتورهای مهم محدودکننده توزیع و تولید در گیاهان هستند که به سبب آسیب­های ناشی از آن­ها، هر ساله پتانسیل تولید بسیاری از محصولات کشاورزی و باغی در مناطق آسیب­پذیر کشور کاهش می­یابد. هدف از انجام این پژوهش تحلیل آماری یخبندان‌های شهر کاشان، میزان تأثیر آن‌ها روی محصولات کشاورزی و در پایان با توجه به نتایج به دست آمده ارایه پیشنهاداتی برای توسعه پایدار کشاورزی در این منطقه می­باشد. جهت دستیابی به این اهداف، داده­های دمای حداقل روزانه ایستگاه هواشناسی سینوپتیک کاشان در دوره آماری 43 ساله (1/1/1971 تا 31/12/2014) از سازمان هواشناسی کشور دریافت گردید و بر اساس تقویم شمسی مرتب شدند. پس از تشخیص تصادفی و نرمال بودن داده­ها، با استفاده از روش پارامتری رگرسیون خطی دو متغیره در سطح معناداری 95 درصد، روند کاهشی معناداری (هر ده سال، چهار روز کاهش) در تعداد روزهای یخبندان مشاهده شد. نتایج به دست آمده نشان می­دهند که اغلب دماهای انجماد رخ داده در ایستگاه کاشان در حدی بوده­اند که بیشتر به گیاهان حساس، سبزیجات و شکوفه درختان آسیب رسانده­اند. میانگین دوره یخبندان در این ایستگاه 46 روز می­باشد و بازه زمانی احتمال وقوع یخبندان در آن به طور یقین زودتر از 28 مهرماه و دیرتر از 24 فروردین نخواهد بود. شدیدترین یخبندان شهر کاشان در طول دوره آماری مورد مطالعه، در زمستان سال 1386 و با دمای 17-درجه سلسیوس اتفاق افتاد که در مجموع 148 میلیارد تومان به بخش کشاورزی شهرستان خسارت وارد کرد. اغلب یخبندان‌های کاشان از نوع زمستانه می­باشد، بنابراین در مورد محصولاتی مانند درختان همیشه سبز (نظیر مرکبات و زیتون) پیشنهاد می‌شود که از ارقام مقاوم به سرما بیشتر استفاده شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Statistical analysis of agricultural frosts Kashan

نویسندگان [English]

  • fatemeh Bashiriyan
  • Hojatallah Yazdanpanah
  • Marzieh Majd Barzoki
چکیده [English]

Chilling and freezing are the most important limiting factors of product and distribution in plants that because of their damage reduce the production potential of agricultural and horticultural products in vulnerable areas every years. The goal of this research is statistical analysis of Kashan frosts, the level of its effect on agricultural products and presenting some suggestions for agricultural Sustainable development. In doing so, data of daily minimum temperature of Kashan synoptic weather station in statistical term of 43 years (01/01/1971 to 31/12/2014) obtained from Iran weather station and sorted basic Shamsy calendar. Normal and random data were recognized and were observed significant weak decreasing trend in number frost day by using linear Regression at a significance level of 95%. Often freezing temperatures that occurred in Kashan station often sensitive plants, vegetables and trees bloom have harmed. The average period of frost at the station is 46 days and probability of frost period is not earlier than 28 Mehr and no later than the 24 Farvardin certainly. Kashan's fiercest frost during the study period, with a temperature of 17 degrees, occurred in the winter of 1386 that a total damaged 148,000,000,000 Tomans to agricultural sector of the city. Often Kashan frosts are Winter So in the case of products like as evergreen trees such as citrus and olive, it is recommended that to be used from varieties more resistant to cold.

کلیدواژه‌ها [English]

  • agricultural frost
  • Trend
  • nightly temperature
  • Kashan
 
1- اسماعیلی رضا، حبیبی نوخندان مجید، فلاح قالهری غلامعباس؛ ارزیابی تغییرات طول دوره رشد و یخبندان ناشی از نوسانات اقلیمی مطالعه موردی خراسان؛ پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، شماره 73، ص 82–69 (1389).
2- اقتداری مهرنوش، موسوی سید محمد، کمالی غلامعلی، علیزاده امین؛ بررسی و تعیین نوع یخبندان در استان خراسان رضوی؛ پژوهش کشاورزی آب، خاک و گیاه در کشاورزی، شماره 4، ص 151–141 (1386).
3- باعقیده محمد، میراحمدی ابوالقاسم، ارجی عیسی، خواجوی جمال؛ بررسی پدیده یخبندان و ارتباط آن با عملکرد محصول گردو و بادام استان کرمانشاه؛ مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، شماره 14، ص 69–51 (1392).
4- ساری صراف بهروز، حاجی میرزایی بهرام، ملکیان اشرف؛ بررسی رابطه زمان وقوع یخبندان‌های سالانه در کاهش طول دوره رشد محصولات کشاورزی اردبیل؛ نشریه جغرافیا و برنامه ریزی، شماره 31، ص 208-187 (1389).
5- عزیزی قاسم، حنفی علی، سلطانی محسن، آقاجانی موسی؛ تحلیل سینوپتیک یخبندان شدید، دیرهنگام و فراگیر فروردین ماه 1388؛ مجله جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، شماره 41، ص 14-1 (1390).
6- عساکره حسین؛ احتمال تداوم و تواتر یخبندان‌های زودرس و دیررس در شهر زنجان؛ مجله جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، شماره 37، ص 16-1 (1389).
7- فرج زاده منوچهر؛ تکنیک­های اقلیم شناسی؛ چاپ سوم، انتشارات سمت، تهران، ص 292 (1389).
8- کمالی غلامعلی؛ سرماهای زیان‌بخش به کشاورزی ایران در قالب معیارهای احتمالاتی مطالعه موردی تهران؛ فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 64-63، ص– 149 (1381).
9- محمدی حسین، عزیزی قاسم، خوش اخلاق فرامرز، رنجبر فیروز؛ روند روزهای یخبندان در ایران (2012-1982) ؛ فصلنامه علمی-پژوهشی و بین­المللی انجمن جغرافیای ایران، شماره 46، ص 136-119 (1394).
10- محمودی پیمان، خسروی محمود، مسعودیان ابوالفضل، علیجانی بهلول؛ اطلس اقلیم­شناسی ویژگی­های آماری یخبندان­های ایران؛ فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 111، ص 66–55 (1392).
11- مسعودیان ابوالفضل و دارند محمد؛ بررسی روند تعداد روزهای یخبندان ایران؛ مجله جغرافیا و توسعه، شماره39، ص60-49 (1394).
12- منتظری مجید؛ تحلیل آماری یخبندان­های کشاورزی در شهرستان نجف آباد؛ فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی؛ شماره 4، ص 38 – 27 (1389).
13- میرموسوی سید حسین و حسین بابایی مصطفی؛ مطالعه توزیع زمانی-مکانی احتمال وقوع یخبندان در استان زنجان؛ مجله جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، شماره43، ص184-167 (1390).
14- گزارشات سازمان حوادث و سوانح غیرمتقربه کشور (1392).
15- Dashkhuu, D. pilkim, J. chun, J. Lee, W. long-term trends in daily temperature extremes over Mongolia, weather and climate Extremes, 8, 26-33 (2015).
16- Kathleen A. Miller and Downton, M.W. The freeze risk to Florida citrus. Part II: Temperature variability and circulation patterns. Journal of Climate, 6, 364-372 (1993).
17- Insaf, TZ. Lin, s, Sheridan, s.c. climate trend in indices for temperature and precipitation across New York State, 1900-2008, Air QualAtmosHealth, 1 (2012).
18- Kotikot, S.M. and Onywere, S.M. Application of GIS and remote sensing techniques in frost risk mapping for mitigating agricultural losses in the Aberdare ecosystem, Kenya. Geocarto International, 30 (1), 104-121 (2015).
19- Ladinig, U; Hacker, J; Neuner, G; Wagner, J. How endangered is sexual reproduction of high-mountain plants by summer frosts? Frost resistance, frequency of frost events and risk assessment, Oecologia, 171 (3), 743-760 (2013).
20- Luisa, E, Frost forecast (prevention and/or monitoring) state of the art examples different methods used worldwide, Comision Nacional De Actividades Espaciales.Vol 50 (2014).
21- Sakai, Akira, and Walter Larcher. Frost survival of plants. Responses and adaptation to freezing stress. Springer-Verlag (1987).
22- Shroyer, J P, Merrel E. Mikesell, and Gary M. Paulsen. Spring freeze injury to Kansas wheat. Cooperative Extension Service, Kansas State University, 41 (1995).
23- Snyder, Richard L., and Abreu-Melo.J. Paulo. Frost protection: fundamentals, practice and economics. Volume 1. FAO, 219 (2005).
24- Watkins, Ch. the annual period of freezing temperatures in central England: 1850–1989. International journal of climatology, 11 (8), 889-896‏ (1991).
25- White, G.F. & Haas, J.E Assessment of Research on Natural Hazards the Massachusetts Institute of Technology Press, Cambridge, Massachusetts (1975).
26- Zahraniček, P. Türkott, L. Štěpánek, P. Soukup, J. Zahraniček, P. Türkott, L. Štěpánek, P. Soukup, J. Risk occurrences of damaging frosts during the growing season of vegetables in the Elbe River lowland, the Czech Republic, Natural Hazards,71,1-
دوره 41، 98-99
مهر 1396
صفحه 37-48
  • تاریخ دریافت: 21 فروردین 1395
  • تاریخ بازنگری: 15 اردیبهشت 1395
  • تاریخ پذیرش: 17 مهر 1396
  • تاریخ اولین انتشار: 17 مهر 1396