شناسایی ساختار و چشمه گرد و خاک های استان خراسان شمالی با استفاده از مدل RegCM4-1.1 (مطالعه موردی 14-13 آوریل 2011)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پیش بین مسئول

2 کارشناس/اداره کل هواشناسی خراسان شمالی

3 مدیر کل/هواشناسی خراسان شمالی

4 کارشناس خراسان شمالی

5 معاون/اداره کل هواشناسی خراسان شمالی

چکیده

پدیده گرد و خاک از جمله رخدادهایی است که همواره در مناطق خشک و نیمه خشک کره زمین اتفاق می افتد و آثار زیانباری بر بخش های مختلف جامعه وارد می سازد. تداوم خشکسالی ها همراه با کاهش میزان رطوبت خاک و گاه تغییر کاربری ها بوسیله عامل انسانی طی سال های اخیر سبب گستردگی این پدیده در مناطق مختلفی از کشور گردیده است. بررسی آمار 17 ساله هواشناسی خراسان شمالی بیانگر رخداد پدیده گرد و خاک طی سالهای اخیر در سطح استان می باشد.  جهت شناسایی ساختار و تعیین چشمه گرد و خاک، دوره آماری ماه مارس تا می 2011جهت اجرای مدل اقلیمی منطقه ای RegCM-4 پیوند خورده با طرح واره غبار با  گام مکانی 40 کیلومتر انتخاب شد. خروجی مدل نشان داد که بخش های جنوبی ترکمنستان همجوار با ایران (شمال شرق ایران) در ابتدا محل برخاستن ذرات گرد و خاک به هوا بوده، سپس همراه با افزایش شیو فشاری و به تبع آن افزایش شدت وزش باد علاوه بر افزایش عمق ذرات نوری، گرد و خاک بیابان قره قوم ترکمنستان و بخش های شمالی افغانستان را نیز در می گیرد. انتقال گرد و خاک به منطقه متاثر از افزایش فشار بر روی ترکمنستان، دریای خزر و خراسان و استقرار کم فشار بر روی بخش شرقی ایران و پاکستان بوده که در نتیجه آن جهت جریانات شمالی گشته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of the RegCM4 model coupled with Dust module on Identification of dust storm features over the North Khorasan

نویسندگان [English]

  • Ayda Farooghi 1
  • Mona Kazemi 2
  • Mojtaba Jalali 3
  • Saeideh Hashemiyan 4
  • Nader Nosraty 5
1
2
3
4
5
چکیده [English]

In order to identify the structure and determine the source of dust, a regional climatic model, RegCM-4, which was combined with a dust plan and 40 km spatial step was run from March to May 2011. The output of the model indicates that the southern parts of Turkmenistan adjacent to Iran (northeastern Iran) initially were the location of dust particles to air, then with increasing gradient of pressure and increase the wind force, it's increase the particle depth of The dust in the Karakum desert of Turkmenistan and the northern parts of Afghanistan. The transfer of dust to the area was affected by the increase pressure on Turkmenistan, the Caspian Sea and Khorasan, and the low pressure deployment on the eastern part of Iran and Pakistan, which resulted in an increase in wind speed and changes Direction to northern.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dust
  • RegCM-4.1.1
  • North Khorasan
  • Ghareh Ghom desert
1- مرجانی، سید صدرالدین، بررسی سینوپتیکی بادهای شدید بیش از 15 متر بر ثانیه (طوفان) در خراسان، پایان نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما خیراندیش، محمد، دانشگاه تهران، دانشکده ژئوفیزیک، 1372.
2- ایران‌منش، فاضل، عرب خدری، محمود، محبی، اکرم، بررسی مناطق برداشت ذرات گرد و خاک و ویژگی‌های انتشار آن‌ها در طوفان‌های منطقه سیستان با استفاده از پردازش تصاویر ماهواره‌ای. پژوهش و سازندگی، شماره 67، تابستان 1384.
3- ذوالفقاری، حسن، عبادزاده، حیدر، تحلیل سینوپتیک سیستم‌های گرد و خاک در غرب ایران. مجله جغرافیا و توسعه، پاییز و زمستان 1384.
4- لشکری، حسن، کیخسروی، قاسم، تحلیل آماری سینوپتیکی توفان‌های گرد و غبار استان خراسان رضوی در فاصله زمانی (2005-1993)، پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، شماره 65، پاییز 1387، صص33-17.
5- مهرشاهی، داریوش،  بررسی آماری پدیده گرد و خاک و تحلیل الگوی وزش بادهای گرد و خاک زا در شهرستان سبزوار. جغرافیا، دوره جدید، سال هفتم، شماره 22، پاییز 1388.
6- خسروی، محمود، بررسی توزیع عمودی گرد و خاک ناشی از طوفان خاورمیانه با استفاده از مدل NAAPS مطالعه موردی: سیستان ایران. مجموعه مقالات چهارمین کنگره بین المللی جغرافیدانان جهان اسلام - ایران، زاهدان، 27 – 25 فروردین 1389.
7- خوش کیش، اسداله، علیجانی، بهلول، حجازی زاده، زهرا، تحلیل سینوپتیکی سامانه‌های گرد و خاک در استان لرستان. نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، جلد18، شماره 21، تابستان1390.
8- ذوالفقاری، حسن، معصوم پور سماکرش، جعفر، شایگان مهر، شاپور، احمدی، محمد، بررسی همدیدی توفان‌های گرد و خاک در مناطق غربی ایران طی سال‌های 1384 تا 1388 (مطالعه موردی موج فراگیر تیر ماه 1388). مجله جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، سال 2، شماره پیاپی 43، شماره 3، پاییز1390.
9- مفیدی، عباس، جعفری، سجاد، بررسی نقش گردش منطقه‌ای جو بر روی خاورمیانه در وقوع توفان‌های گرد و غباری تابستانه در جنوب غرب ایران. مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، سال دوم، شماره پنجم، پاییز 1390.
10- شاهسونی، عباس، احمدی، دیم یار، مصداقی نیا، علیرضا، یونسیان، مسعود، جعفرزاده، نعمت اله، نعیم آبادی، ابوالفضل، ثالثی، محمود، ندافی، کاظم، تحلیل روند گرد و غبار ورودی به ایران با تأکید بر استان خوزستان. مجله پژوهشی حکیم، 1391.
11- خوشحال دستجردی، جواد، موسوی، سید حجت، کاشکی، عبدالرضا، تحلیل همدید طوفان‌های گرد و خاک ایلام (2005-1987). جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، سال 23، پیاپی 46، شماره 2، تابستان 1391.
12- ملکوتی، حسین، بابا حسنی، سمیرا، نوحه‌گر، احمد، آزادی، مجید، محمدپور، محمدرضا، مطالعه همدیدی و عددی نشر، انتقال و شناسایی چشمه یک توفان گرد و خاک سنگین در منطقه خاورمیانه. فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهش‌های فرسایش محیطی، سال سوم، شماره 12، زمستان 1392، ص80-69.
13- مفیدی، عباس، کمالی، سمیع، زرین، آذر، ارزیابی توان RegCM4 پیوند خورده با طرح واره غبار در آشکار‌سازی ساختار توفان‌های گرد و غباری تابستان در دشت سیستان. فصلنامه علمی-پژوهشی جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه‌ای)، سال سوم، شماره 3، تابستان 1394، ص69-51.
14- Zakey, A. s, Solmon, F.  2006, Implementation and testing of a desert dust module in a regional climate model, Atmospheric chemistry and physics, 6, 4687-4704
15- Zhang, D. F, Zakey, A. s.  Gao, X. J, Giorgi, F, Solmon, F, 2009, Simulation of dust aerosol and its regional feedback over East Asia using a regional climate model, Atmospheric chemistry and physics,9, 1095-1110
16- Camara, M. , Jenkins, G. , Konare, A. 2010, Impacts of dust on west African Climate during 2005 and 2006, Atmospheric Chemistry and Physics Discusion ,10,3053-3086
17- Santese, M. , Perrone, M. R. , Zakey, A. S. , Tomasi, F. D, Giorgi, F. 2010, Modeling of Saharan dust outbraks over the Mediterranean by Regcm3,case studies, Atmospheric Chemistry and Physics ,10, 133-156
دوره 41، 98-99
مهر 1396
صفحه 23-36
  • تاریخ دریافت: 08 اردیبهشت 1395
  • تاریخ بازنگری: 10 خرداد 1395
  • تاریخ پذیرش: 17 مهر 1396
  • تاریخ اولین انتشار: 17 مهر 1396