نواحی بارشی استان کردستان

محمودی, پیمان; مؤمن پور سورجانی, عرفان

نواحی بارشی استان کردستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ گروه جغرافیای طبیعی، اقلیم شناسی، دانشکده جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، دانشگاه سیستان و بلوچستان

² کارشناس گروه سد و تاسیسات آبی، شرکت آب منطقه ای استان کردستان

چکیده

ناحیه‌بندی و طبقه‌بندی از گذشته، در تمام زمینه‌های علوم جغرافیا به ویژه علم آب و هواشناسی مورد توجه بوده است. برای ناحیه‌بندی بارشی استان کردستان از داده‌های ماهانه 28 ایستگاه همدیدی و باران‌سنجی برای یک دوره 15 ساله (1384- 1370) بهره گرفته شد. به کمک تحلیل خوشه‌ای به روش ادغام وارد¹ نواحی بارشی استان کردستان مشخص شد. نتیجه حاصل از این تحلیل، تشخیص سه ناحیه بارشی متفاوت در سطح استان بود که با ناحیه میان بارش مرکزی، ناحیه کم بارش شرقی و ناحیه پربارش غربی نامگذاری گردیدند. ناحیه میان بارش مرکزی، بزرگترین ناحیه بارشی از لحاظ وسعت در استان کردستان به شمار می‌آید. میانگین بارش سالانه این ناحیه 8/455 میلیمتر است که بیشترین آن در فصل زمستان با 7/175 میلیمتر می‌بارد و دارای رژیمی زمستانی است. ناحیه کم بارش شرقی دومین ناحیه بزرگ بارشی استان کردستان می‌باشد. میانگین بارش سالانه آن 4/323 میلیمتر است که بیشتر آن در فصل بهار و با 4/113 میلیمتر می‌بارد و دارای رژیمی بهاره است. کم وسعت‌ترین و در عین حال پربارش ترین ناحیه بارشی استان کردستان، ناحیه پربارش غربی با 837 میلیمتر بارش سالانه است که بیشتر آن در فصل زمستان و با 1/378 می باشد و دارای رژیم زمستانه است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Precipitation Regions of Kurdistan Province

نویسندگان [English]

peiman mahmoudi ¹
erfan momenpour ²

چکیده [English]

From early ages, regionalizing and classification have been noted in all scientific views of geography, especially climatology. For precipitation zoning of KurdistanProvince, the monthly data of 28 synoptic stations and rain gauge stations were used for a period of 15 years. Using cluster analysis with the Ward's technique, precipitation regions of KurdistanProvince were determined. The results from this analysis specified three different regions in this province that were called the central moderate precipitation region, the east low precipitation region and the west high precipitation region. The central moderate precipitation region was the biggest precipitation region in KurdistanProvince. Annual precipitation of this region reaches about 455.8 mm. A high proportion of the precipitation in this region occurred in winter; thus, it indicates a winter regime. The east low precipitation region is the second region with the highest amount of precipitation in KurdistanProvince; annual precipitation of this region is about 323.4 mm and most precipitation of this region happens in spring; therefore, it has a spring regime. The west high precipitation region includes the least region and, at the same time, it was the region with highest amount of precipitation in KurdistanProvince. The annual precipitation of this region was about 837 mm and it is considered as the winter regime precipitation.

کلیدواژه‌ها [English]

Kurdistan province
Cluster analysis
Ward’s technique
Regionalizing
Precipitation

مراجع

1- حیدری، حسن و بهلول علیجانی، 1378، طبقه بندی اقلیمی ایران با استفاده از تکنیک‌های آماری چند متغیره. مجله پژوهش‌های جغرافیایی دانشگاه تهران، شماره 37.

2- ذوالفقاری، حسن، 1377، تحلیلی بر بارش‌های غرب ایران. مجله نیوار، زمستان: شماره 40.

3- رضایی بنفشه، مجید، 1382، تحلیل و مدل بندی رژیم‌های بارش در حوضه آبریز قره سو. رساله دکترای اقلیم شناسی، دانشگاه تبریز.

4- صداقت زاده حقیقی، زهره، 1376، بررسی آماری تغییرات مکانی و زمانی الگوهای بارشی در استان فارس. پایان نامه کارشناسی ارشد اقلیم شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.

5- علیجانی، بهلول و محمدرضا کاویانی، 1374، مبانی آب و هواشناسی. انتشارات سمت، تهران.

6- مسعودیان، سید ابوالفضل، 1384، شناسایی رژیم‌های بارش ایران به روش تحلیل خوشه‌ای. مجله پژوهش‌های جغرافیایی دانشگاه تهران، شماره 52.

7- مسعودیان، سید ابوالفضل و هوشمند عطایی، 1384، شناسایی فصول بارشی ایران به روش تحلیل خوشه ای. مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان (علوم انسانی). جلد هجدهم، شماره 1.

8- نجفی، یدا... ، 1369، جغرافیای عمومی استان کردستان. تهران: انتشارات امیرکبیر.

9- هومن، حیدرعلی، 1380، تحلیل داده‌های چند متغیری در پژوهش رفتاری. تهران: نشر پارسا.

10- DeGaetano, T. A., 2001, Spatial grouping of United States climate stations using a hybrid clustering approach. International Journal of Climatology, volume 21, Issue 7.

11- Esteban, Pere. Philip D. Jones., Javier Martin-Vide., and Montse Mases., 2005, Atmospheric circulation patterns related to heavy snowfall days in Andorra, Pyrenees. International Journal of Climatology, volume 25, Issue 3.

12- Romero, R., C. Ramis., and J. A. Guijarro., 1999, Daily rainfall patterns in the Spanish Mediterranean area: an objective classification. International Journal of Climatology, volume 19, Issue.

13- Unal, Yardanel, Tayfon Kindap., and Mahmet Karaca., 2003, redefining the climate zones of Turkey using cluster analysis. International Journal of Climatology, volume 23, Issue 9.

14- Whitefield, P. H., Karin Bodtker., Alex. J. Canoon., 2002, Recent variations in seasonality of temperature and precipitation in Canada, 1976-95. International Journal of Climatology, volume 22, Issue 13.