تعیین طول دوره رویش بالقوه در برخی از نواحی شمال غرب کشور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیأت علمی پژوهشکده هواشناسی

چکیده

تاریخ‌های آغاز و خاتمه یخبندان بر مبنای دمای کمینه دیدبانی شده در پناهگاه هواشناسی (دماهای کمینه کمتر یا مساوی صفر درجه) برای 20 ایستگاه همدیدی (سینوپتیک) در برخی از نواحی استان‌های زنجان، قزوین، تهران، قم، آذربایجان غربی و شرقی در دوره مشترک 13 ساله تعیین و یخبندان های فرارفتی با بررسی مقادیر فراسنج‌های جوی در ساعات دیدبانی و در برخی با کمک نقشه های همدیدی از یخبندان های تابشی تفکیک شده‌اند. در این بررسی درصد رخداد اولین یخبندان های پائیزه و آخرین یخبندان های بهاره برحسب نوع یخبندان در دوره مشترک تعیین شده است. طول فصل رشد بالقوه که به صورت مدت زمان بین آخرین یخبندان فرارفتی بهاره و اولین یخبندان فرارفتی پاییزه تعریف می شود (طول دوره رویش فرارفتی)، محاسبه و نشان داده شد که در مقایسه با فصل رشدی که با محاسبه فاصله زمانی از آخرین رخداد دمای صفر درجه سلسیوس یا کمتر در بهار تا اولین رخداد دمای صفر یا  کمتر در پاییز (طول دوره رویش تابشی- فرارفتی) تعیین می شود، طولانی تر است که این مقدار از 65 روز در سراب تا 5 روز در تبریز تغییر می‌کند. با توجه به نتایج به دست آمده و بررسی موقعیت مکانی و نوع محصولات زیر کشت، برآورد قابلیت اجرای عملیات محافظت از یخبندان برای محصولات کشاورزی در مناطق  مورد مطالعه و رسیدن به فصل رشد بالقوه، امکان پذیر می‌شود. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Determination of potential frost free season in some regions of North West

نویسنده [English]

  • kivan nouhe
چکیده [English]

Dates of start and end of frost based on minimum shelter temperature equal or less than 0°C were determined for 20 synoptic stations at some areas in Tehran, Zanjan, Ghazvin, Ghom, Azarbaijan gharbi and Azarbaijan sharghi provinces, on the period of 1986-2000 years record. The cause of frosts was determined by study of weather parameter values at observation hours and in some cases by the aid of synoptic maps. Distribution percent of last spring and first fall frosts in both types were calculated. The "potential growing season" defined as the interval between last spring and first fall advection frosts, is found to be from 65 days in Sarab to 5 days in Tabriz longer than the "growing season" defined by the interval from last spring to first fall occurrences of minimum shelter temperature of 0°C or below. By regarding to the results of this study along with local situation and type of crops, it is possible to estimate the usefulness frost protection operations methods to meet the potential frost free season in the study regions.       

کلیدواژه‌ها [English]

  • first frost date
  • last frost date
  • advection frost
  • radiation frost
  • frost free season
 
1- براتی، غ. 1375. طراحی و پیش‌بینی الگوهای سینوپتیکی یخبندان‌های بهاره در ایران رساله دکتری اقلیم‌شناسی، گروه جغرافیای دانشگاه تربیت مدرس.
2- پژوهشکده هواشناسی، 1381. 1381، تعیین پتانسیل وقوع بلایای جوی و اقلیمی کشور، پروژه مطالعه روش­های مدیریتی در مقابله با بحران­های جوی و اقلیمی و سازماندهی سیستم­های هشدار پدیده­های مخرب جوی، گزارش 3، جلد دوم، سازمان هواشناسی کشور.
3- سمیعی، محمود، عسگری، مهدی و خداداد باستانی 1367. شروع و خاتمه یخبندان در ایران، سازمان هواشناسی کشور.
4- کمالی، غلامعلی. 1380. بررسی سرماهای زیانبخش به کشاورزی ایران و تهیه اطلس اقلیمی آن، گزارش نهایی طرح پژوهشی، سازمان هواشناسی کشور.
5. Attaway, J.A. 1997. A history of Florida citrus freezes. Lake Alfred, Florida: Florida Science Source, Inc.
6. Kalma, J.D., Laughlin, G.P., Caprio, J.M. & Hamer, P.J.C. 1992. Advances in Bioclimatology, 2. The Bio climatology of Frost. Berlin: Springer-Verlag.144p.
7. Rosenberg, N. J. and R. E. Myers. 1962. The nature of growing season frosts in and along the Platte valley of Nebraska, Monthly Weather Review. 90: 471-476.
 
8. Rosenberg, N. J., B.L. Blad, and S.B. Verma. 1983. Microclimate the biological environment. Wily, New York. 495 pp.
9. Thom, H. C. S. and R. H. Shaw. 1958. Climatological analysis of freeze data for Iowa, Monthly Weather Review, 86: 251-257.
 10. Tiefenbacher, J.P., Hagelman, R. R. & Secora, R. J. 2000. California citrus freeze of December 1998: Place, Perception and Choice-Developing a Disaster Reconstruction Model. Boulder, Colorado: Natural Hazards Research and Applications Information Center, University of Colorado. Quick Response Research Report #125. 31p.
 11. WMO, 1981. Guide to agricultural meteorological practices, WMO-No.134, Geneva.
12. WMO, 2001. Lecture notes for training agricultural meteorological personnel, WMO- No. 551, Geneva.